зало́г, -гу м.

1. в разн. знач. зало́г; (ценная вещь — ещё) закла́д;

вы́купіць з. — вы́купить зало́г (закла́д);

даць у з. сто ты́сяч рублёўдать в зало́г сто ты́сяч рубле́й;

2. перен. зало́г;

з. дру́жбы — зало́г дру́жбы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пощёчина ж.

1. апляву́ха, -хі ж., по́ўха, -хі ж.;

дать пощёчину даць апляву́ху (по́ўху);

2. перен. апляву́ха, -хі ж., по́ўха, -хі ж.; (удар) уда́р, -ру м.; (оскорбление) знява́га, -гі ж.;

нра́вственная пощёчина мара́льная апляву́ха (мара́льны ўдар).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

мах I (род. ма́ху) м. мах; взмах;

ма́хам рукі́ — ма́хом (взма́хом) руки́;

пад’ём ма́хамспорт. подъём ма́хом;

адны́м ма́хам — одни́м ма́хом;

даць ма́худать ма́ху;

за адны́м ма́хам — заодно́; в оди́н приём

мах II межд., разг. мах

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

папуска́ць I несов.

1. уступа́ть;

2. (делать длиннее, ослаблять) отпуска́ть; спуска́ть;

1, 2 см. папусці́ць 1, 2;

3. (чем-л.) запуска́ть, швыря́ть

папуска́ць II сов.

1. (всех, многих) пусти́ть; отпусти́ть;

2. (дать ростки, корни — о растениях) пусти́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Ту́рман1 ‘голуб асобай пароды, які куляецца пры палёце’ (ТСБМ). Укр. ту́рман ‘тс’, рус. ту́рман ‘тс’. Цёмнае слова. Як здаецца, пэўныя падставы мае думка Фасмера (4, 124) пра гукапераймальнае паходжанне слова, параўн. рус. пск. дать ту́рмана ‘ўпасці, паляцець уніз галавой, перакуліцца’ (1858 г., СРНГ) пры тури́ть ‘кідаць з вышыні’ (гл. турнуць). Аднак большасць даследчыкаў схіляецца да ўтварэння на базе французскага дзеепрыметніка tournant ‘які абарачаецца, круціцца’ (паводле Гараева, 380: франц. tourner ‘вярцець’), гл. ЕСУМ, 5, 683; Арол, 4, 119. Ідэя перакульвання пры найменні гэтага голуба пераважае, параўн. англійскую назву бірмінгемскіх ролераў roller ад roll ‘вярцецца, катацца’, roll over ‘перакульвацца’. Паводле Сетарава (Тюрк. лекс. элем., 39), назва птушкі — цюркізм.

Ту́рман2 (ту́рмын) ‘дурань, неразвіты чалавек’ (Юрч. Фраз.), ‘дурыла, тупіца’ (мсцісл., З нар. сл.). Няясна. Параўн. польск. дыял. turman ‘дрэнь, нягоднік, марнатраўца’, turmanić ‘марнатравіць, нішчыць’, якія, відаць, ад turma ‘группа, натоўп, вайскоўцы’ (< лац. turma ‘найменшы атрад конніцы ў Старажытным Рыме’), гл. Варш. сл., 7, 171; Брукнер, 585. Аднак па лінгвагеаграфічных прычынах запазычанне менш верагоднае, чым мясцовы наватвор. Параўн. ду́рман ‘дурань’ (ТС), дурмана́й ‘тс’ (Сл. ПЗБ) як магчымыя зыходныя “звонкія” варыянты слова, утвораныя пры дапамозе суф. ‑ман; звязана з дурны́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дазво́ліць сов. разреши́ть, позво́лить; (дать возможность) предоста́вить;

не д. — не разреши́ть (не позво́лить);

~льце мне зрабі́ць гэ́та — разреши́те (позво́льте, предоста́вьте) мне сде́лать э́то;

д. сабе́ — позво́лить себе́;

~льце! — позво́льте! разреши́те!;

як ~ліце вас разуме́ць? — как прика́жете вас понима́ть?

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

навучы́ць сов.

1. научи́ть, обучи́ть;

н. чыта́ць — научи́ть чита́ть;

н. рамяству́ — научи́ть (обучи́ть) ремеслу́;

2. (подговорить) научи́ть, подучи́ть;

3. (дать совет) вразуми́ть, надоу́мить;

4. (обогатить опытом, знаниями и т.п.) научи́ть;

жыццё яго́ мно́гаму ~чы́ла — жизнь его́ мно́гому научи́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

зго́да ж.

1. в разн. знач. согла́сие ср.;

даць ~дудать согла́сие;

узае́мная з. — взаи́мное согла́сие;

жыць у ~дзе — жить в согла́сии;

2. в знач. сказ., разг. идёт;

ну, з.? — ну, идёт?;

маўча́нне — знак ~дыпосл. молча́ние — знак согла́сия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

ход м.

1. род. хо́ду в разн. знач. ход;

ці́хі х. — ти́хий ход;

х. эканамі́чнага развіцця́ — ход экономи́ческого разви́тия;

х. гадзі́нніка — ход часо́в;

х. по́ршня — ход по́ршня;

дыпламаты́чны х. — дипломати́ческий ход;

2. род. хо́да (место, предназначенное для прохода, хождения) ход;

пара́дны х. — пара́дный ход;

падзе́мны х. — подзе́мный ход;

прарабі́ць х. — проде́лать ход;

3. род. хо́да (в шахматной игре) ход;

х. ферзём — ход ферзём;

по́ўны х.! — по́лный ход!;

хады́ су́вязі — ходы́ сообще́ния;

на хаду́ — на ходу́;

ве́даць усе́ хады́ і вы́хады — знать все ходы́ и вы́ходы;

даць х. спра́ведать ход де́лу;

з хо́ду — с хо́ду;

на халасты́м хаду́ — на холосто́м ходу́;

даць за́дні х.дать за́дний ход;

сваі́м хо́дам — свои́м хо́дом;

не даць хо́ду — не дать хо́ду;

пусці́ць у х. — пусти́ть в ход;

быць у хаду́ — быть в ходу́;

даць хо́дудать хо́ду;

на по́ўны х., по́ўным хо́дам — на по́лный ход, по́лным хо́дом;

з чо́рнага хо́да — с чёрного хо́да;

на по́ўным хаду́ — на по́лном ходу́;

па хо́ду спра́вы — по хо́ду де́ла;

х. канём — ход конём;

ісці́ ў х. — идти́ в ход;

на хаду́ падно́скі адрыва́епогов. на ходу́ подмётки рвёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

заве́сіць сов.

1. (закрыть, повесив что-л.) заве́сить, задёрнуть; (шторой) зашто́рить; (занавеской) занаве́сить;

2. (вешая, закрыть сплошь) заве́шать, уве́шать;

з. сцяну́ карці́намі — заве́шать (уве́шать) сте́ну карти́нами;

3. разг. (дать возможность повиснуть) зацепи́ть;

хво́ю заве́сілі на е́лцы — хво́ю зацепи́ли за ель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)