макра-

(гр. makros = вялікі)

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «вялікі», «буйны», «які адносіцца да вялікіх памераў, велічынь».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

палеако́ртэкс

(ад палеа- + лац. cortex = кара)

філагенічна (гл. філагенез) самая старажытная частка кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозгу пазваночных (параўн. архікортэкс).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВЯЛІ́КІЯ АЎЦЮКІ́,

вёска ў Калінкавіцкім р-не Гомельскай вобл. Цэнтр сельсавета. За 24 км на ПдУ ад г. Калінкавічы, 120 км ад Гомеля, 13 км ад чыг. ст. Галявіцы. 711 ж., 362 двары (1996). Лясніцтва. Сярэдняя школа, клуб, б-ка, амбулаторыя, аддз. сувязі. Брацкая магіла сав. воінаў. У Вялікіх Аўцюках праводзяцца фестывалі гумару.

т. 4, с. 387

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

паво́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Часовае падняцце вады ў вадаёмах у выніку раставання снегу або вялікіх дажджоў. Вуліца праходзіла такою лагчынаю, што вясной у час паводкі рабілася як рака. Чарнышэвіч. Калі была паводка,.. [Нёман] разліваўся больш чым на кіламетр. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аціра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм.

1. Церціся аб што‑н. Мітрафан пахіліўся і ўзяў за ашыйнік сабаку, які аціраўся ля ног. Самуйлёнак.

2. перан. Быць, знаходзіцца дзе‑н., каля каго‑н. без пэўнага занятку. Стасюк аціраўся каля вялікіх і ўсё дурыўся. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чысця́дзь Гаёк на высокім месцы, кнея (гл.) сярод лесу, аблямованыя лугавінамі, якія складаюць неабходную прыналежнасць вялікіх лясных плошчаў і ў той жа час з'яўляюцца падарожнымі або межавымі паказчыкамі (Віц. Нік. 1895).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

дацзыба́о

(кіт. daczybao = літар. газета вялікіх іерогліфаў)

насценныя рукапісныя газеты ў Кітаі, якія атрымалі распаўсюджанне ў 50—70 гг. 20 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сенберна́р

(фр. Saint-Bernard = назва манастыра ў Альпах)

парода вялікіх дужых, пераважна даўгашэрсных сабак, якія ў асноўным выкарыстоўваюцца як вартавыя сабакі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ліма́н ’заліў у нізоўях ракі ці салёнае возера паблізу мора’ (ТСБМ) — кніжнае запазычанне з рус. мовы. Тураў. ліма́н ’участак вялікіх памераў’ (ТС), утварылася ў выніку пераносу значэння ’заліў’ > ’заліўны луг’ > ’поле’ > ’участак’. Абодва да рус., укр. лиман ’шырокае вусце ракі’, ’марскі заліў’, якія праз тур., крым.-тат., кыпч. liman ’порт’ узыходзяць да с.-грэч. λιμένι(ον), λιμένας < ст.-грэч. λίμνην ’заліў’ (Фасмер, 2, 497; Кюнэ, 72). Жураўскі (Тюркизмы, 86) лічыць лексему лиманъ экзатызмам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

баграні́ца, ‑ы, ж.

Даўней — адзенне ў выглядзе шырокага плашча з каштоўнай тканіны густа-чырвонага колеру, якое надзявалі манархі ў час вялікіх урачыстасцей. Шаўчэнкава муза сарвала пышныя баграніцы з распуснага і плюгавага цара Давіда. Лужанін. // Наогул яркае ўпрыгожанне. На сонцы макамі іскрыцца Плакатаў, сцягаў баграніца. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)