радыёальтыме́тр, ‑а, м.
Прыбор для вымярэння вышыні палёту лятальнага апарата, заснаваны на прынцыпе радыёлакацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электраско́п, ‑а, м.
Прыбор для выяўлення і вымярэння электрычных зарадаў у якім‑н. целе.
[Ад слова электра... і грэч. skopeō — гляджу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДАЗІМЕТРЫ́ЧНЫЯ ПРЫЛА́ДЫ,
сістэмы, устаноўкі і прылады для рэгістрацыі і вымярэння іанізавальных выпрамяненняў і актыўнасці іх крыніц. Маюць дэтэктар (паглынае энергію выпрамянення; гл. Дэтэктары ядзерных выпрамяненняў), вымяральнае прыстасаванне (вымярае велічыню радыяцыйных эфектаў) і выхадную прыладу (стрэлачныя прылады, самапісцы, эл.-мех. лічыльнікі, гукавыя ці светлавыя сігналізатары і інш.). У залежнасці ад віду кантролю падзяляюць на 6 груп.
Да 1-й групы адносяць прылады для вымярэння магутнасці дозы рэнтгенаўскага γ-выпрамянення і патокаў нейтронаў з дапамогай іанізацыйных камер або сцынцыляцыйных дэтэктараў, да 2-й — прылады для вымярэння патокаў α- і β-часціц з забруджаных паверхняў з дапамогай сцынцыляцыйных дэтэктараў, прапарцыянальных лічыльнікаў з паветр. запаўненнем (α-часціцы) і β-лічыльнікаў, да 3-й — устаноўкі для вымярэння забруджанасці паветра актыўнымі газамі, аэразолямі і інш. з дапамогай іанізацыйных камер, да 4-й — радыеметрычныя ўстаноўкі для вымярэння абсалютнай актыўнасці проб вады і прадуктаў харчавання з дапамогай газанапоўненых і сцынцыляцыйных дэтэктараў, да 5-й — апаратура для вымярэння індывідуальных доз γ-выпрамянення і нейтронаў з дапамогай касет з фотаплёнкамі або малых іанізацыйных камер, да 6-й — устаноўкі, якія маюць вял. сцынцыляцыйныя дэтэктары, для вымярэння натуральнага γ-выпрамянення чалавека, вызначэння наяўнасці β- і γ-актыўных рэчываў. Многія тыпы Д.п. выпускаюць прадпрыемствы Беларусі.
А.В.Берастаў.
т. 6, с. 9
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
а́ркуш, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Стандартны (тонкі, плоскі) кавалак паперы.
А. са сшытка.
2. Адзінка вымярэння аб’ёму друкаванага тэксту (спец.).
○
Аўтарскі аркуш — 40000 друкарскіх знакаў з прабеламі.
|| прым. а́ркушны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГА́ЗАВЫ ЛІЧЫ́ЛЬНІК,
прылада для вымярэння расходу газу. Гл. ў арт. Расхадамер.
т. 4, с. 427
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУТЫРО́МЕТР
(ад грэч. butyron тлушч + ...метр),
прылада для вымярэння тлустасці малака.
т. 3, с. 361
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
парсе́к, ‑а, м.
Адзінка вымярэння адлегласці ў астраноміі, якая адпавядае гадавому паралаксу ў адну секунду.
[Ад скарачэння слоў паралакс і секунда.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пірано́метр, ‑а, м.
Спец. Прылада для вымярэння інтэнсіўнасці сонечнай радыяцыі, якая падае на гарызантальную паверхню.
[Ад грэч. pýr — агонь, ana — уверх і metreō — мераю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калары́метр, ‑а, м.
Прыбор для вымярэння колькасці цеплыні (у калорыях), якая вылучаецца або паглынаецца целам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
газаме́р, ‑а, м.
Прыбор для вымярэння колькасці і расходу газу, які праходзіць цераз газаправодную трубу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)