клаві́р
(ням. Klavier, ад лац. clavis = ключ)
1) агульная назва струнных клавішных музычных інструментаў (клавікордаў, клавесіна, фартэпіяна і інш.);
2) тое, што і клавіраусцуг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лева́нт
(іт. Levante = Усход)
1) уст. агульная назва краін, размешчаных на ўсх. узбярэжжы Міжземнага мора;
2) усходні вецер на Міжземным, Чорным і Азоўскім морах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
странцыяні́т
(ад шв. Strontian = назва мястэчка ў Швецыі)
мінерал класа карбанатаў, бясколерны ці з зеленаватым, жаўтаватым, шараватым адценнем; выкарыстоўваецца ў хімічнай прамысловасці і піратэхніцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тана́гра2
(гр. Tanagra = назва горада ў Стараж. Грэцыі)
адна са старажытнагрэчаскіх тэракотавых статуэтак, знойдзеных пры раскопках некропаля горада Танагры і іншых антычных гарадоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фільц
(ням. Filz = поўсць)
1) поўсцепадобная засцілка, утвораная на паверхні суконных тканін пры валянні;
2) устарэлая назва тэхнічных сартоў поўсці для пракладак у машынабудаванні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цыстэрцыя́нцы
(ад лац. Cistercium = назва мясцовасці ў Францыі, зараз Citeaux)
члены каталіцкага манаскага ордэна, заснаванага ў канцы 11 ст. каля г. Дыжона ў францыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Наса́р 1 (носа́р) ’насаты чалавек’ (ТС). Да нос (гл.).
Наса́р 2 (носа́рь) ’ёрш-насар, Acerina acerina’ (Жук.), носу́ра ’тс’ (Дэмб.), укр. носар, носарик, носурик, рус. носа́рь ’данскі ёрш’, польск. дыял. nosacz. Ад нос; паводле Каламіец, назва ўзнікла ў паўднёварускіх гаворках (Каламіец, Происх., 23).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́слыж ’рыба верхаводка’ (гарадоў, Нар. лекс.). Магчыма, звязана з на́стлыш ’вада пад снегам’ (Касп.), якое можна зразумець і як ’ верхаводка ’вада паверх лёду’ (хутчэй за ўсё ад насцілиць ’накрываць, пакрываць’); іншая версія — ад сліж ’назва невялікай рыбкі, што плавае па паверхні вады’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Но́чка ’назва птушкі’: Чо́рная птушка, лета́е вечером, розбура́е гнёзда (Куч.), ну́чка ’кажан’ (Сіг.), ню́чка ’тс’ (брэсц., Нар. лекс.), сюды ж ну͡очка ’начны матыль’ (Ніва, 1979, 4 лістап.). Да ноч, параўн. славац. nocka ’начны матыль’, балг. нощно пиле ’кажан’ і пад. Параўн. начні́ца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Балдахі́н. Рус. балдахи́н, укр. балдахі́н. Запазычанне з польск. bałdachin, bałdachim (супраць Шанскі, 1, Б, 23, але без аргументацыі) або ням. Baldachin < франц. baldaquin < с.-лац. baldacinus, італ. baldacchino (першапачаткова ’дарагая тканіна з Багдада’: сярэдневяковая назва Багдада — Baldac). Локач, 15; Фасмер, 1, 114–115.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)