хотя́
1. союз хоць, хаця́;
он хотя́ и согласи́лся, но не со всем ён хоць (хаця́) і згадзі́ўся, але не з усі́м;
он учи́лся хорошо́, хотя́ ча́сто боле́л ён вучы́ўся до́бра, хоць ча́ста хварэ́ў;
2. част. хоць; (при выражении опасения и пожелания) хаця́;
э́то ви́дно хотя́ бы из таки́х фа́ктов гэ́та віда́ць хоць бы з такі́х фа́ктаў;
ты хотя́ не заболе́й ты хаця́ не захварэ́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
захава́цца сов.
1. сохрани́ться;
стары́я звы́чкі ~ва́ліся — ста́рые привы́чки сохрани́лись;
з да́ўніх пор ~ва́лася пада́нне — с да́вних пор сохрани́лось преда́ние;
тут ~ва́ліся сляды́ вайны́ — тут сохрани́лись следы́ войны́;
2. сохрани́ться, сбере́чься;
бу́льба ~ва́лася да вясны́ — карто́фель сохрани́лся (сберёгся) до весны́;
дом до́бра ~ва́ўся — дом хорошо́ сохрани́лся;
здаро́ўе ~ва́лася — здоро́вье сохрани́лось;
3. (остаться невредимым) уцеле́ть;
з. ад пажа́ру — уцеле́ть от пожа́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Discentem comitantur opes, comitantur honores
Таго, хто вучыцца, суправаджаюць багацце і пашана.
Того, кто учится, сопровождают богатство и почёт.
бел. Лепей вучоны, ж залачоны. Не кручан ‒ не рамень, не вучан ‒ не чалавек. Навука даражэй за золата.
рус. Верёвка крепка повивкой, а человек знанием. Знание ‒ сила. Счастье тот добывает, кто ума ученьем набирает. Наука верней золотой поруки. Кто грамоте горазд, тому не пропасть. Не учась грамоте, в попы не ставят. Красна птица перьем, а человек ученьем. Ученье в счастье украшает, а при несчастье утешает. Чем больше науки, тем ловчее руки.
фр. Mémoire et usage rendent l’homme plus sage (Знание и опыт умудряют человека).
англ. Knowledge makes one laugh, but wealth makes one dance (Ст знаний мы смеёмся, от богатства пляшем). Knowledge is power (Знание ‒ сила).
нем. Wer das ABC recht kann, hat die schwerste Arbeit getan (Кто знает хорошо азбуку, сделал труднейшую работу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
куда́ нареч.
1. куды́;
куда́ он идёт? куды́ ён ідзе́?;
куда́ назна́чат, туда́ и пое́ду куды́ прызна́чаць, туды́ і пае́ду;
2. (зачем, на что) разг. нашто́, наво́шта;
куда́ вам сто́лько бума́ги? нашто́ вам сто́лькі папе́ры?;
3. (гораздо) разг. куды́, зна́чна;
куда́ лу́чше куды́ (зна́чна) лепш;
◊
куда́ тебе́! дзе табе́!;
куда́ уж! дзе ўжо!;
куда́ там! дзе там!;
хоть куда́ хоць куды́;
куда́ как хорошо́ вось як до́бра, ве́льмі до́бра;
куда́ ни шло куды́ ні ішло́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
уе́сціся I сов.
1. (впитаться) въе́сться;
фа́рба ўе́лася ў матэ́рыю — кра́ска въе́лась в мате́рию;
2. вре́заться, въе́сться, впи́ться;
вяро́ўка ўе́лася ў це́ла — верёвка вре́залась (въе́лась, впила́сь) в те́ло;
3. перен., разг. (запечатлеться) вре́заться;
ко́жнае яго́ сло́ва так і ўе́лася мне ў сэ́рца — ка́ждое его́ сло́во так и вре́залось мне в се́рдце;
◊ у. ў ко́сці (пячо́нкі) — осточерте́ть, въе́сться в печёнки
уе́сціся II сов., разг. привы́кнуть к еде́; нача́ть хорошо́ есть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ве́льмі нареч. весьма́, о́чень, сли́шком, кра́йне; кре́пко; стра́шно; чрезме́рно;
не в. стара́нна — не сли́шком приле́жно;
усё гэ́та было́ в. ціка́ва — всё это бы́ло о́чень интере́сно;
в. дзі́ўна, што ты ўдзе́льнічаеш у гэ́тай спра́ве — меня́ кра́йне удивля́ет твоё уча́стие в э́том де́ле;
гэ́та мне в. надаку́чыла — э́то мне стра́шно надое́ло;
в. ўдзя́чны — весьма́ благода́рен;
в. гро́зны — чрезме́рно (сли́шком) гро́зный;
в. до́бра — о́чень хорошо́;
◊ в. паважа́ны — высокоуважа́емый;
не в. (што) — не о́чень (не ахти́, та́к себе)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пристава́ть несов.
1. прыстава́ць; (о липком и красящем) бра́цца (за што); (липнуть, прилипать) лі́пнуць, прыліпа́ць;
кра́ска хорошо́ пристава́ла к тка́ни фа́рба до́бра бра́лася за ткані́ну;
2. (о болезни) разг. прыстава́ць;
3. (обращаться к кому-л. с назойливостью) разг. прыстава́ць; чапля́цца;
пристава́ть с вопро́сами прыстава́ць з пыта́ннямі;
не пристава́й! не прыстава́й (не чапля́йся)!;
4. (присоединяться) прыстава́ць, далуча́цца;
5. (причаливать) прыстава́ць, прыча́льваць;
ло́дка пристаёт к бе́регу ло́дка прыстае́ да бе́рага;
6. (останавливаться, располагаться) прост., уст. спыня́цца;
7. обл. (уставать, утомляться) прыстава́ць, стамля́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
до́ма нареч. до́ма, на дому́;
вечара́мі я заўсёды д. — вечера́ми я всегда́ до́ма;
д. ён сябе́ трыма́е зусі́м іна́кш — до́ма он де́ржит себя́ совсе́м ина́че;
у нас д. ўжо касьба́ пачала́ся — у нас до́ма уже́ сеноко́с начался́;
ура́ч прыма́е д. — врач принима́ет на дому́;
◊ не ўсе д. — не все до́ма;
адчува́ць сябе́ як до́ма — чу́вствовать себя́ как до́ма;
ні д., ні за́мужам — ни до́ма, ни за́мужем;
у гасця́х до́бра, а д. лепш — посл. в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
верх м.
1. (род. ве́рху) в разн. знач. верх;
в. гары́ — верх горы́;
фу́тра з суко́нным ве́рхам — шу́ба с суко́нным ве́рхом;
2. только мн., муз. верхи́;
у яе́ до́бра гуча́ць вярхі́ — у неё хорошо́ звуча́т верхи́;
3. (род. ве́рха) (верхняя часть предмета) верх; (у шляпы — ещё) ту́лья ж.;
наня́ць в. да́чы — снять верх да́чи;
◊ узя́ць в. — взять верх;
в. даскана́ласці — верх соверше́нства;
з ~хам — с ве́рхом;
це́раз в. — че́рез край;
чый в. — чей верх;
мой (твой, яго́, яе́ і г.д.) в. — мой (твой, его́, её и т.д.) верх
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
звалі́цца I сов., в разн. знач. свали́ться; (вниз — ещё) упа́сть; свороти́ться; (о самолёте, машине, корабле — ещё) накрени́ться; сверну́ться;
з во́за ~лі́ўся сноп — с во́за свали́лся (упа́л) сноп;
ён уве́сь час дрэ́нна адчува́ў сябе́ і, нарэ́шце, ~лі́ўся — он всё время пло́хо себя́ чу́вствовал и, наконе́ц, свали́лся;
~лі́лася на мяне́ ця́жкая спра́ва — свали́лось на меня́ тру́дное де́ло;
◊ гара́ з плячэ́й ~лі́лася — гора́ с плеч свали́лась;
як з не́ба ~лі́ўся — как с не́ба свали́лся;
ка́мень з сэ́рца ~лі́ўся (спаў) — ка́мень с се́рдца свали́лся
звалі́цца II сов. сваля́ться, уката́ться;
сукно́ до́бра ~лі́лася — сукно́ хорошо́ сваля́лось (уката́лось)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)