укі́нуць, -ну, -неш, -не; укі́нь; -нуты; зак.

1. каго-што ў што. Кінуць, апусціць унутр.

У. камень у ваду.

2. чаго ў што або каму. Налажыць, дабавіць чаго-н. у што-н.; даць корму.

У. два драбкі цукру ў чай.

У. сена коням (разм.).

|| незак. укіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і укі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. укіда́нне, -я, н. і укі́дванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плю́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Тое, што і плюхацца (у 1 і 3 знач.).

2. што і чаго. Рэзкім рухам выліваць (разм.).

П. ваду ў цэбар.

|| аднакр. плю́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. плю́ханне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

загляну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -леняце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. Хутка або крадком паглядзець куды-н., глянуць з мэтай даведацца, высветліць што-н.

З. у вочы.

З. у кнігу.

2. Зайсці куды-н. мімаходам, на кароткі час (разм.).

З. да сябра.

|| незак. загляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абмакну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што ў што.

Апусціць на кароткі час што-н. у якую-н. вадкасць; дакрануцца кавалачкам хлеба і пад. да солі, цукру і пад.

А. пяро ў чарніла.

А. блін у смятану.

|| незак. абма́кваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Но 1 ’так, але’ (саліг., Нар. словатв.), ’але, ну’: Но, дарма, — дзед кажэ, — быле хлеб (рэч., Бел. каз. эпас, 111), ’ды’ (ТС), параўн. укр. но ’тс’, рус. но ’так, але, ну’, польск. no ’тс’, чэш. no ’тс’, славац. no ’тс’, в.-луж. no ’тс’, н.-луж. no ’тс’, славен. no ’тс’, серб.-харв. но ’тс’. Мяркуецца, што гэта самастойны наватвор на той самай фармальнай базе, што і прасл. *nъ (параўн. рус. но ’але’) і *nǫ/no (гл. ну) (ESSJ SG, 2, 500–502), гл. таксама наст. слова.

Но 2 ’а ну ж, ж, жа’: Ідзі но воды прынесі! (ТС), ‑но ’жа, = рус. ‑ка’ (палес., Сцепанец, Крест. свадьба, 163), укр. ‑но ’тс’, рус. ‑но ’жа’, польск. no ’тс’, славен. no ’тс’. Постпазіцыйная ўзмацняльная часціца таго ж паходжання, што і но 1 (гл.); сюды ж, відаць, і серб.-харв. ‑но, што адзначаў яшчэ Равінскі (Черног., 529), у выразах како‑но, које‑но, који‑но і пад., што суадносіцца з другой часткай у ажно́ (гл.) і пад. (ESSJ SG, 2, 501; 1, 322–323; Махэк₂, 400).

Но 3 ’толькі, адно’: Хай но пачнуць косіць, то дождж будзе (ТС), ’быццам, як’ (ТС). Магчыма, з одно́, онно́ ’толькі’ (ТС), гл. адзін, аднак не выключана сувязь з узмацняльным но 2.

Но 4 — выклічнік, якім падганяюць каня: Ён на коня: но! но! (рэч., Бел. каз. эпас, 95), ’пагрозны або панукаючы крык на каня’ (Дразд., ТС), но́‑о! ’тс’ (мсцісл., З нар. сл.), но́‑но́ ’тс’ (в.-дзв., Шатал.), сюды таксама ні ’пануканне’ (Касп.), ну ’тс’ (Янк. 3.), нё ’тс’ (ТС), укр. но, ньо, ’тс’, рус. но ’тс’, польск. no ’тс’, чэш. дыял. no, ně ’тс’, славац. дыял. no, ne ’тс’. Таго ж паходжання, што і но 1 (ESSJ SG, 2, 502); параўн. таксама мсцісл. нок ’пра пануканне каня’ (Нар. лекс.), што, відаць, паходзіць ад дзеяслова но́каць ’падганяць каня крыкам «но!»’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

папаме́рзнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. папамёрз, ‑мерзла; зак.

Разм. Мерзнуць доўга, неаднаразова. [Максім Зялёнка:] — У крадуць [рукавіцы], тады папамерзнеш... Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

Аднакр. да ха́паць, хапа́ць (у 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трэ́шчына ж., прям., перен. тре́щина;

сцяна́ дала́ ~ну — стена́ дала́ тре́щину;

у іх адно́сінах узні́кла т. — в их отноше́ниях образова́лась тре́щина

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пераці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак., каго-што.

1. Моцна сціснуць, здушыць, туга перавязаць, сцягнуць чым-н.

П. аорту.

2. Ціскам раздзяліць на часткі, расплюшчыць у якім-н. месцы.

П. змяю колам.

|| незак. пераціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пракі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што (разм.).

1. Кінуць паміж чым-н.

П. вяроўку паміж сукоў.

2. Злічыць на лічыльніках.

П. на лічыльніках.

3. Кідаючы, не трапіць у цэль.

П. шайбу.

|| незак. пракі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)