zaliczyć

зак.

1. прылічыць; залічыць;

zaliczyć do swoich przyjaciół — прылічыць да ліку сваіх сяброў;

zaliczyć bramkę — спарт.. залічыць гол;

2. здаць залік;

zaliczyć matematykę — здаць залік па матэматыцы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

poczet, ~tu

pocz|et

м. [некаторая] колькасць; шэраг; пералік;

~et sztandarowy — сцяганосцы;

~et królów polskich — польскія каралі;

na poczet — у лік;

zaliczyć w ~et przyjaciół — залічыць да ліку сяброў

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

набы́ць

1. erwérben* vt, erlángen vt; sich (D) etw. ánschaffen; gewínnen* vt (сяброў і г. д.);

набы́ць значэ́нне Bedéutung gewínnen*;

набы́ць ве́ды Kénntnisse erwérben*;

набы́ць во́пыт [до́свед] Erfáhrung(en) sámmeln;

2. (купіць) káufen vt, erwérben* vt;

3. (форму, афарбоўку і г. д.) bekómmen* vt, ánnehmen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

здра́да, ‑ы, М ‑дзе, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. здраджваць — здрадзіць (у 1 знач.); вераломства. А калі б я парушыў прысягу, Гнеў сяброў хай мяне не міне, Хай ад рук партызанаў я лягу, Пакарайце за здраду мяне. Астрэйка.

2. Дзеянне паводле дзеясл. здраджваць — здрадзіць (у 2 знач.). Здрада ідэалам. □ Як самае нікчэмнае падзенне, народная мудрасць асуджае здраду звычаям свайго народа. Шкраба. // Парушэнне сямейнай вернасці, вернасці ў каханні. Урэшце рэшт скончылася тым, што дзяўчына знайшла больш уважлівага хлопца і вышла замуж. Андрэй балюча перажываў здраду. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Clara pacta claros faciunt amicos

Ясныя ўмовы ствараюць добрых сяброў.

Ясные условия создают добрых друзей.

бел. Лік дружбе не шкодзіць. Дружба дружбай, а грашам рахунак.

рус. Честная плата, верная дружба. Дружба дружбой, а табачок врозь. Счёт чаще ‒ дружба слаще. Счёт дружбе не помеха. Чаще счёт ‒ дружба крепче. Счёт дружбы не портит.

фр. Les bons comptes font les bons amis (Хороший счёт делает/создаёт хороших друзей). Ami jusqu’à la bourse (Друг ‒ до кошелька).

англ. Short reckonings make long friends (Короткий счёт удлиняет дружбу).

нем. In Geschäftssachen hört die Freundschaft auf (В сделках дружба прекращается).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Vita sine amicis tristitia est

Жыццё без сяброў сумнае.

Жизнь без друзей грустна.

бел. Чалавек без друга, што яда без солі. Чалавек без друга, што дрэва без карэння.

рус. Не мил и свет, когда друга нет. Без друга жить ‒ самому себе постылому быть. Без друзей да без связи что без мази: скрипит, негладко, ехать гадко. Без друга ‒ сирота, с другом ‒ семьянин.

фр. La vie sans ami(s) est triste (Жизнь без друга/друзей грустна).

англ. Friendless is poor (Беден не имеющий друзей).

нем. Freunde sind über Silber und Gold (Друзья больше, чем золото и серебро).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

БАРЫ́САВЫ,

удзельнікі рэв. руху дзекабрыстаў у Рас. імперыі, браты. Нарадзіліся ў Сумскай вобл., Украіна.

Андрэй Іванавіч (1798—12.10.1854) — адстаўны падпаручнік (1823), Пётр Іванавіч (1800—12.10.1854) — падпаручнік (1825). Атрымалі хатнюю адукацыю. З 1816 служылі ў 26-й, з 1820 у 8-й артыл. брыгадах. У 1818 заснавалі асв. Т-ва першай згоды, якое неўзабаве пераўтварылі ў тайнае Т-ва сяброў прыроды. Заснавальнікі (разам з Ю.К.Люблінскім) і кіраўнікі Таварыства з’яднаных славян 1823—25. У час Чарнігаўскага палка паўстання прымалі захады па яго пашырэнні. У 1826 арыштаваны і асуджаны. Адбывалі катаргу ў Нерчынскіх рудніках, з 1839 на пасяленні ў Іркуцкай губ. Андрэй Іванавіч скончыў самагубствам пасля раптоўнай смерці брата.

Літ.:

Декабристы: Биогр. справ. М., 1988. С. 28—29, 229.

т. 2, с. 327

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРО́ДЗЕНСКАЕ ТАВАРЫ́СТВА СЕ́ЛЬСКАЙ ГАСПАДА́РКІ.

Існавала ў Гродне ў 1900—15. Мела на мэце садзейнічаць развіццю і ўдасканаленню сельскай гаспадаркі і с.-г. прам-сці ў Гродзенскай губ. У 1909 аб’ядноўвала 68, у 1912 — 73 чл. (пераважна дваран). Пры т-ве існавалі к-ты (агранамічны, па вінакурэнні, жывёлагадоўлі, крухмальнай вытв-сці і інш.); аддзяленні ў мяст. Лунна (Гродзенскі пав.) і Заблудава (Беластоцкі пав.). Т-ва забяспечвала сваіх сяброў насеннем, племянной жывёлай, угнаеннямі, тэхнікай і інш., займалася арг-цыяй кааператываў і дробнага крэдыту, прапагандавала ідэю рассялення шматдваровых вёсак і ўвядзення хутарскога землеўладання, арганізоўвала курсы, выстаўкі, чытанні. Пры т-ве дзейнічала сярэдняе с.-г. вучылішча, з 1910 існавала доследнае поле, з 1914 — хім. і бат. лабараторыі, метэаралагічная станцыя, бат. сад і інш.

В.В.Швед.

т. 5, с. 420

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адвярну́цца сов.

1. отверну́ться;

дзяўчы́на пачырване́ла і ~ну́лася — де́вушка покрасне́ла и отверну́лась;

2. отодви́нуться;

ка́мень ~ну́ўся — ка́мень отодви́нулся;

3. перен. отверну́ться;

а. ад сябро́ў — отверну́ться от друзе́й;

4. перен. отлучи́ться;

а. на хвілі́нку — отлучи́ться на мину́тку;

◊ бог ~ну́ўся — (ад каго) бог забы́л (о ком)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

развіта́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. развітацца; апошняе спатканне перад расстаннем. Пісар Васількевіч, адсунуўшы край фіранкі, потайкам пазіраў са свайго пакоя на развітанне сяброў. Колас. Развітанне з маці, смутак па братах жыва адгукаліся ў сэрцы. Сіняўскі. // Расстанне з памёршым. Стаялі доўга, ахопленыя адвечным жаданнем жывых — падоўжыць хвіліны апошняга развітання з блізкім чалавекам. Шамякін. // Словы, якія гаворацца пры расстанні. — Бывайце здаровы, — кінуў .. [аканом] ужо з каламажкі ў бок да Мікіты, які стаяў на вуліцы. Мікіта збянтэжыўся.. Заняты здагадкамі, ён не адразу адказаў на аканомава развітанне. Галавач.

•••

На развітанне — перад расстаннем, расстаючыся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)