Ма́льскі ’амаль цэлы, які мала чым адрозніваецца ад цэлага’ (Нас.), ма́льскій ’малы’ (Юрч. Фраз. 3). Рус.мальски ’ледзь- ледзь’, мало‑мальски ’хоць трохі’, ’больш-менш’, маломальский ’самы малы, самы нязначны’. Бел.-рус. ізалекса. Можа быць утворана і ад мале́с‑ы (гл.) пры дапамозе суфікса ‑къ. Параўн. таксама серб.-харв. рэдуплікацыі mȁlomanj ’амаль не, амаль’, malàmalo ’мала’, літ.mãžmožis ’крыха, самая дробязь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сінь-по́рах ‘самая малая частка, парушынка’ (Нас.): ні сінь пораху (Сержп. Прык.), сюды ж, відаць, і сінь‑па́хъ — без значэння ў беларускім слоўніку Шымкевіча (Шымк. Собр.). Першая частка спалучэння можа ідэнтыфікавацца з слав.*sinь ‘чорны’ (гл. сіні), што захавалася ў фразеалагізме *sine za nogъtemь, пра якія гл. Толстой, Слав. языкозн. VII, 273–293. Другая частка захоўвае архаічнае значэнне ‘пылінка, парушынка’, гл. порах1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dersélbe
pronm, (f díeselbe, n dásselbe, pl díeselben) той (жа) са́мы, та́я (ж) са́мая, то́е (ж) са́мае, тыя (ж) са́мыя
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
до́ктар, ‑а; мн. дактары́ (зліч.2,3,4 до́ктары), ‑о́ў; м.
Разм. Урач, лекар. Ёсць бальніца, у бальніцы — І доктар, і фельчар, Хто прыходзіць ці прывозяць — Хворых лечаць, лечаць.Купала.
•••
Доктар навукякіх — самая высокая вучоная ступень у СССР; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Доктар філалагічных навук.
[Ад лац. doctor — настаўнік, выкладчык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jewel[ˈdʒu:əl]n.
1. кашто́ўны ка́мень
2. кашто́ўнасць
♦
the jewel in the crown што-н. як са́мая ле́пшая або́ найбо́льш кашто́ўная рэч;
His new book is the jewel in his crown. Яго новая кніга – найлепшая з напісаных ім.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Sua cuique patria jucundissima est
Кожнаму свая радзіма самая лепшая.
Каждому своя родина самая лучшая.
бел. У родным краю, як у раю. Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка. Родная зямелька як зморанаму пасцелька. Лепш нічога няма свайго роднага вугла. Мілей свая хата, як чужая вёска.
рус. Своя земля и в горсти мила. Всякому мила своя сторона. Любит и нищий своё хламовище. Своя хижина лучше чужих палат. Мила та сторона, где пупок резан. Своя хат ка ‒ родная матка. Всякая птица своё гнездо любит. Роди мая сторона ‒ мать, чужая ‒ мачеха. Своя сторонушка и собаке мила.
фр. Il n’est rien tel que d’avoir un chez soi (Нет ничего лучше, чем свой дом).
англ. There is no place like home (Нет места лучше дома). Home is home though it be never so homely (Дом есть дом, пусть даже не самый уютный).
нем. Eigener Herd ist Goldes wert (Собственный очаг стоит золота).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
2.Самая быстрыня ракі (Нас.). Тое ж быстрата́, сце́ржань (Слаўг.).
3. Пясчаная водмель у рацэ (Смален.Дабр.).
4. Каменне (Ваўк.Сцяшк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
калібры, нескл., м. і ж.
Надзвычайна маленькая птушка з прыгожым яркім апярэннем (водзіцца ў Амерыцы). Хлопчык не ведаў, што птушачка, якую ён трымаў у руцэ, называецца калібры, што гэта — самая маленькая птушка ў свеце і што ў Бразіліі гэтых рэдкіх і каштоўных птушак засталося ўжо вельмі і вельмі мала.Арабей.
[Ісп. colibri.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гмі́на, ‑ы, ж.
Самая дробная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Польшчы. Ваявода Даўнаровіч абяцаў распачаць шырокі наступ на бунтарскія гміны і вёскі са сваімі людзьмі, якіх падбіраў асабіста.Паслядовіч.// Адміністрацыйны цэнтр такой адзінкі, дзе знаходзіцца яе кіруючы апарат. У .. доме каля плошчы размясцілася гміна, куды солтысы носяць садраныя з людзей падаткі.Брыль.
[Польск. gmina з ням.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ге́ній
(лац. genius)
1) самая высокая ступень творчай адоранасці, таленавітасці чалавека ў якой-н. галіне дзейнасці (напр. паэтычны г. Пушкіна);
2) чалавек, надзелены такой адоранасцю.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)