падстро́іць сов., в разн. знач. подстро́ить;
п. гіта́ру пад рая́ль — подстро́ить гита́ру под роя́ль;
п. шту́ку — подстро́ить шту́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
падцячы́ сов., в разн. знач. подте́чь;
вада́ ~цякла́ пад ла́ву — вода́ подтекла́ под скамью́;
во́ка ~цякло́ — глаз подтёк
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
сумне́нне ср. сомне́ние;
узя́ць пад с. — взять под сомне́ние; подве́ргнуть сомне́нию; усомни́ться;
не падляга́е ~нню — не подлежи́т сомне́нию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
земля́ в разн. знач. зямля́, -лі́ ж.;
де́вственная земля́ не́руш, цаліна́;
па́стбищная земля́ па́ша;
па́хотная земля́ во́рная зямля́;
уса́дебная земля́ сядзі́бная зямля́;
◊
земли́ под собо́й не чу́ять (не слы́шать) зямлі́ пад сабо́ю не чуць;
сло́вно из-под земли́ вы́рос бы́ццам з-пад зямлі́ вы́рас;
земля́ гори́т под нога́ми (у кого) зямля́ гары́ць пад нага́мі (у каго);
соль земли́ соль зямлі́;
за три́девять земе́ль за тры́дзевяць зяме́ль;
от земли́ не вида́ть ад зямлі́ не віда́ць;
как (то́чно) сквозь землю провали́лся як скрозь зямлю́ правалі́ўся;
ви́деть на два арши́на под землёй ба́чыць на тры са́жні пад зямлёй;
(отлича́ться) как не́бо от земли́ (адро́знівацца) як не́ба ад зямлі́;
найти́ под землёй знайсці́ пад зямлёй;
из-под земли́ доста́ть з-пад зямлі́ даста́ць (вы́капаць);
сровня́ть с землёй зраўнава́ць з зямлёй;
стере́ть с лица́ земли́ сце́рці (зме́сці) з тва́ру зямлі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
In oriente domo
У доме ўзыходзячага сонца (г. зн. у шчаслівых абставінах).
В доме восходящего солнца (т. е. при счастливых обстоятельствах).
бел. Нарадзіцца ў чапцу. Нарадзіцца ў кашулі. Шчаслівы ‒ у чапцу нарадзіўся.
рус. Родиться под счастливой звездой/в сорочке.
фр. Être coiffé (Родиться в чепце). Être né sous une bonne étoile (Родиться под хорошей звездой).
англ. To be born under a lucky star (Родиться под счастливой звездой). То be born with a silver spoon in the mouth (Родиться с серебряной ложкой во рту). То be born within the sound of Bow bell (Родиться под звуки колоколов). То be born with a caul on one’s head (Родиться в колпаке).
нем. Unter einem glücklichen Stern geboren sein (Быть рождённым под счастливой звездой).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
нагля́д, -ду м.
1. в разн. знач. наблюде́ние ср., надзо́р, присмо́тр;
быць пад ~дам — быть под надзо́ром (наблюде́нием, присмо́тром);
пакі́нуць пад чыі́м-не́будзь ~дам — оста́вить под чьи́м-л. надзо́ром (наблюде́нием, присмо́тром);
2. (орган контроля) надзо́р;
тэхні́чны н. — техни́ческий надзо́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Смарахну́цца (смырахну́цца) ‘спалохацца, спужацца’ (Бяльк.). Да прасл. кораня *merk‑/*mork‑ (гл. марока). Параўн. варыянт гэтага кораня з канчатковым ‑ch‑ у польск. mierzchnąć ‘тускнець, блякнуць; змяркацца’ і ўкр. ме́рхнути, ме́рхти ‘тс’. Брукнер (346) прыводзіць цікавае рус. маск. мараморохи, якое скарыстана ў А. Белага: “… под мараморохом зимы”, якое ён лічыць падваеннем ад морак і зменай на ‑ch‑ заканчэння кораня. Семантыку бел. слова магчыма было б тлумачыць як ‘дайсці да стану непрытомнасці (рус. обморока) ад страху’ — ‘спужацца, спалохацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разде́лать сов.
1. (о земле) разрабі́ць, урабі́ць;
2. (обработать) вы́рабіць; (окрасить) пафарбава́ць, размалява́ць;
разде́лать шкаф под дуб вы́рабіць (пафарбава́ць) ша́фу пад дуб;
3. (тушу животного) разабра́ць;
4. (расширить) спец. разрабі́ць, пашы́рыць;
5. перен., прост. даць ды́хту (чо́су);
◊
разде́лать под оре́х даць ды́хту (чо́су);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
караву́л м.
1. в разн. знач. карау́л;
змяні́ць к. — смени́ть карау́л;
не́сці к. — нести́ карау́л;
2. в знач. межд., разг. карау́л;
○ узя́ць пад к. — взять под карау́л (под стра́жу);
браць на к. — браць на карау́л;
◊ хоць к. крычы́ — хоть карау́л кричи́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Uxori nubere suae (Martialis)
Быць жонкай у сваёй жонкі.
Быть женой у своей жены.
бел. Бедная тая дамова, дзе вала бадзе карова. Хай таго вала воўк з’есць, што кароўка б’е. Хай згарыць тая карова, што вала збарола. Дзе баба панам, там чорт камісарам.
рус. Быть у своей жены под каблуком. Худо мужу тому, у которого жена большая в дому. Жена верховодит, так муж по соседям бродит. Жена мужа и не бьёт, а под свой норов ведёт.
фр. C’est sa femme qui porte le pantalon (Это его жена носит брюки). Être sous la pantoufle de sa femme (Быть под башмаком y жены).
англ. To live under the cat’s foot (Жить у кошки под лапкой).
нем. Die Frau prügelt ihren Mann nicht, hält ihn aber unter dem Pantoffel (Жена не бьёт своего мужа, но держит его под домашней туфлей/башмаком).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)