параджэ́нне, ‑я, н.

Тое, што пароджана, выклікана да жыцця кім‑, чым‑н.; вынік чаго‑н. Нацыянальная культура ўзнікае толькі на родным грунце, з’яўляецца параджэннем духоўных патрэб народа. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акультура́цыя

(англ. acculturation, ад лац. ad = да + cultura = асвета, развіццё)

працэс узаемаўплыву культур, успрымання адным народам культуры іншага народа.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бюракра́тыя

(фр. bureaucratie)

1) сістэма кіравання, пры якой асноўную ролю выконвае адміністрацыйны апарат, далёкі ад інтарэсаў народа;

2) чыноўніцтва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

неўміру́часць, ‑і, ж.

Уласцівасць неўміручага; вечнае існаванне. Неўміручасць прыроды. □ Выдатныя справы, працоўны гераізм цяперашняга пакалення — гэта найярчэйшае сведчанне неўміручасці герояў Вялікай Айчыннай вайны, трыумф вечнай славы нашага народа. Машэраў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

о́піум, ‑у, м.

1. Тое, што і опій.

2. перан. Тое, што прытупляе розум, адурманьвае, перашкаджае правільнаму ўспрыманню рэчаіснасці. Рэлігія, як правільна вучаць бальшавікі, ёсць опіум для народа. Мележ.

[Лац. opium, з грэч. ópion — макавы сок.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праро́цкі, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і прарочы. Збыліся надзеі і спадзяванні Міцкевіча аб шчаслівай долі, свабодзе і незалежнасць польскага народа, збыліся прароцкія думкі аб дружбе славянскіх народаў. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аніхто́, анікога, М ані аб кім; займ.

Разм. Зусім ніхто, ні адзін чалавек. Не, народа майго аніхто не сагне! Панчанка. [Сярго:] Ведайце, што нас Не пераможа ў дружбе аніхто. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

братазабо́йства, ‑а, н.

1. Забойства свайго брата.

2. Забойства чалавека свайго класа, сваёй нацыі, свайго народа ў часе вайны. І вось пайшло акопнае братанне. Братазабойства — усім адна бяда. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сама́лі і самалі́, нескл.; адз. сама́лі і самалі́, нескл., м. і ж.

1. Народ, які жыве на паўвостраве Самалі ў Афрыцы.

2. у знач. нескл. прым. Мова народа самалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пісьме́ннасць ’уменне чытаць і пісаць’, ’адсутнасць памылак’, пі́сьменнасць ’сістэма графічных знакаў для пісання’, ’сукупнасць пісьмовых помнікаў якой-небудзь эпохі пэўнага народа’, рус. пи́сьменность ’пісьменнасць’, польск. piśmienność ’граматнасць’, ’літаратура’, серб.-харв. пи̏сменост ’тс’, макед. писменост ’пісьменнасць’, ’граматнасць’, балг. писменост ’пісьменнасць’. Бел. пісьме́ннасць < пісьме́нны; а пісьменнасць, відаць, прыйшло з рус. мовы пісьмовым шляхам (пра рус. письменность гл. Вінаградаў, ДС ИЯ, 1959, 31–49).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)