я, мяне́, мне, мяне́, мной (~о́ю), аба мне, займ. асаб. 1 ас. адз.
1. Служыць для абазначэння тым, хто гаворыць, самога сябе.
Я не я і кабыла не мая (прыказка: нічога не ведаю, ні да чаго не маю дачынення).
2. у знач. наз., нескл., н. Ужыв. для абазначэння самога сябе як асобы.
Маё чалавечае «я».
Паказаць сваё «я» [а) поўнасцю выявіць свае якасці, магчымасці, здольнасці;
б) настаяць на сваім].
◊
Вось я цябе (яго, яе, вас, іх)! (разм.) — пагражальны вокрык ці заўвага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абасса́цца, ‑ссуся, ‑ссешся, ‑ссецца; зак.
Разм. Ссучы, перабраць меру. Тут аднаго хачу, нарэшце, я: Над байкаю мая каб не прапала праца, — Хай помніць кожнае ліслівае цяля, Што можна ссаць, ды можна й абассацца. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зязю́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Нар.-паэт.
1. Памянш.-ласк. да зязюля.
2. Разм. Ласкавы зварот да жанчыны. — Прымерай, прымерай, мая зязюлька, калі ж я табе ў чым супярэчыў? Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зако́нна,
1. Прысл. да законны (у 1 знач.).
2. у знач. вык. Справядліва, па закону. — А што калі мая дачка сотак пяць у лядзе проса пасеяла, дык то ж законна, яна работніца лясгаса. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ке́лля, ‑і, ж.
Асобны пакой або асобнае жыллё манаха, манаткі ў манастыры. Манаская келля. // перан. Паэт. Невялікі пакой адзінокага чалавека. — Вось мая келля, — адчыніў Фядот Андрэевіч дзверы ў пакой, дзе было паўнютка кніг. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чысцёха, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑цёсе, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Вельмі ахайны, акуратны чалавек, які вызначаецца празмерным імкненнем да чыстаты і парадку. Гаспадыня мая любіць парадак, вялікая чысцёха. Далідовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
acquaintance [əˈkweɪntəns] n.
1. знаёмства (з чым-н.)
2. знаёмы; знаёмая;
an acquaintance of mine адзі́н мой знаёмы/адна́ мая́ знаёмая
♦
make smb.’s acquaintance знаёміцца з кім-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ка́ята, ката ’раскаянне’ (Нас., Янк. БП). Магчыма, эксцэрпцыя з прыказкі, параўн. «Каита ёсць, да возвороту нема» (Нас., 227). Сустракаюцца іншыя структуры: кая «Кай много, а вороту нет» (калуж., смал.). Дакладны адпаведнік у рус. перм., салікам. каята ’споведзь, раскаянне’, каяты класть ’раскайвацца’. Статус слова няясны (незалежныя інавацыі ў бел. і рус.?, усх.-слав.?. больш старое?), словаўтваральна, як рус. мая(иʼя)та, пры маять ’марыць, мучыць і інш.’ (ёсць недакладнасці ў акцэнтуацыі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намо́кнуць, ‑мокну, ‑мокнеш, ‑мокне; пр. намок, ‑ла; зак.
Стаць мокрым. На рабіне скачуць Шустрыя сініцы, Пад дажджом намоклі Клёны і дубы. Грахоўскі. // Стаць мокрым наскрозь, прамокнуць. Ватоўка мая адразу намокла ад крыві, і я ўпаў. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
катану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. Аднакр. да катаць.
2. Паехаць куды‑н. — А я білетаў не дастаў, — бесклапотна паведаміў Віцька. — Раскупілі. Таму мая прапанова: сядзем на аўтобус і катанём за горад. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)