Лю́тка, люткі ’гарошак балотны, Lathyrus pratensis L.’ (Кіс., Дэмб. 1, Касп.). Да люцік (гл.). У рус. гаворках лексемай лютик называецца з паўтара дзесятка розных раслін; цвяр., вяц.лютки ’грушанка, Pyrola secunda L. і Pyrola uniflora L.’ У славац. гаворках для гарошка балотнага зарэгістраваны назвы: džuk, ďuk, dźukova nacina, і, калі ўлічыць суседняе ўкр.дюг ’злы дух’, можна меркаваць, што і назва лю́тка звязана з прыметнікам люты ’злы’. Аднак аб сувязі гэтай расліны са злым духам нічога не вядома (Махэк, Jména, 127–128).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
despot
[ˈdespɑ:t]
n.
1) тыра́н, дэ́спат -а m.; прыгнята́льнік -а m.
2) лю́ты мана́рх, улада́р зь неабмежава́най ула́дай
3) (у грэ́цкай царкве́) япі́скап, патрыя́рх -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
злой
1.(проникнутый злом) злы; (недобрый) ліхі́;
злой челове́к злы (ліхі́) чалаве́к;
злая шу́тка злы жарт;
2.(злобный) зло́сны; (сердитый) сярдзі́ты;
злой хара́ктер зло́сны хара́ктар;
он зол на вас ён зло́сны (сярдзі́ты) на вас;
3.(свирепый, жестокий)лю́ты;
злы́е комары́ лю́тыя камары́;
злой моро́злю́ты маро́з;
зла́я соба́ка пага́ны саба́ка, злы саба́ка;
◊
злой ге́ний злы ге́ній;
зла́я годи́на ліха́я часі́на;
зла́я до́ля ліха́я (ця́жкая, го́ркая) до́ля.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руль1 ’прыстасаванне для кіравання рухам’ (ТСБМ). Праз рус.руль ’тс’ з нідэрл.roêr [rur] ’руль’. У выніку міжскладовай дысіміляцыі плаўных р > л у рускай мове, як у рус.февраль ’люты’ < феврарь < лац.februārius ’тс’ (Чарных, 2, 127). Не выключаны таксама ўплыў польск.rudel ’стырно’ (з нова-в.-ням.Ruder, гл. Нававейскі, Zapożyczenia, 143, 261), дзе, асабліва ва ўскосных склонах, спалучэнне ‑dl‑ магло быць заменена беларускім лʼ.
Руль2 ’крывулька, кіёчак з сучком, на які вешаюць пасудзіну над агнём’ (ТС). Няясна. Магчыма, звязана з наступным словам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
violent[ˈvaɪələnt]adj.
1. гвалто́ўны; раз’ю́шаны, лю́ты;
die a violent death паме́рці не сваёй сме́рцю;
turn/get violent разлютава́цца, разбушава́цца;
He was in a violent temper. Ён разлютаваўся.
2. мо́цны, рэ́зкі;
a violent wind шалёны ве́цер;
a violent pain во́стры боль;
a violent colour кі́дкі ко́лер
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ЗАХО́ДНЯЯ ВО́БЛАСЦЬ,
адм.-тэр. адзінка ў 1917—18. Утворана паводле пастановы Усерас. нарады Саветаў (сак. 1917) на з’ездзе Саветаў Мінскай, Віленскай і Магілёўскай губ. у чэрв. 1917 як часовае аб’яднанне губерняў з мэтай цэнтралізаваць кіраўніцтва мясц. Саветамі. Цэнтр — г. Мінск. Пасля Кастр. рэвалюцыі 1917 З.в. стала адм.-тэр. адзінкай у складзе Віленскай, Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай губ. У сувязі з акупацыяй большай ч. Беларусі ням. войскамі (люты 1918) цэнтр вобласці перанесены ў Смаленск. Паводле пастановы 2-га з’езда Саветаў Зах. вобласці (10—14.4.1918) у склад З.в. ўключана і Смаленская губ. У вер. 1918 перайменавана ў Заходнюю камуну.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Сярдзі́ты ’схільны сердаваць, злавацца’, ’злосны (пра чалавека)’, ’моцны ў сваім праяўленні, люты (пра мароз, вецер і пад.)’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Байк. і Некр., Бяльк., Сержп. Прымхі, Жд. 1, ЛА, 5). Укр.серди́тий, рус.серди́тый, ст.-рус.сьрдитыи, польск.sierdzisty, славац.srditý, серб.-харв.ср̀дит, славен.srdít, балг.сърди́т, макед.срдит, ст.-слав.сръдитъ. Прасл.*sьrditъ, дэрыват *sьrdь (гл. сэрца), таму што яно лічылася цэнтрам эмоцый, у тым ліку гневу, параўн. гнеў альбо се́рцэ, гне́вацса альбо се́рдзіцса (Пятк. 2); гл. Фасмер, 3, 605; Міклашыч, 292; Траўтман, 302; ЕСУМ, 5, 217; гл. таксама сердаваць.