fenomen, ~u
м.
1. феномен; надзвычайная з’ява;
fenomen natury — феномен прыроды;
2. геній, чалавек выключных здольнасцей;
fenomen pracowitośi — фенаменальна працаздольны чалавек
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
эпіфено́мен
(ад эпі- + феномен)
1) суправаджальная, другарадная з’ява;
2) свядомасць у ідэалістычнай філасофіі, пгто разглядаецца як суправаджальны прадукт дзейнасці вышэйшай нервовай сістэмы, як вынік пасіўнага адлюстравання рэчаіснасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
во́бласць, -і, мн. -і, абласце́й, ж.
1. Частка якой-н. тэрыторыі, край.
В. экватара.
2. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў былым СССР, а цяпер у краінах СНД.
Віцебская в.
Прыехаць з вобласці.
3. чаго або якая. Межы, у якіх распаўсюджана якая-н. з’ява, зона, пояс.
В. вечнай мерзлаты.
Азёрная в.
4. чаго або якая. Асобная частка арганізма, участак цела.
В. сэрца.
У грудной вобласці.
Абследаваць в. ранення.
|| прым. абласны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).
А. цэнтр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прадме́т, -а, М -ме́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Канкрэтная матэрыяльная з’ява; рэч.
Адушаўлёны п.
Прадметы хатняга ўжытку.
2. чаго. Тое, на што накіравана думка, што складае яе змест або на што накіравана якое-н. дзеянне.
П. гаворкі.
П. даследавання.
3. Асобнае кола ведаў, якое ўтварае пэўную школьную дысцыпліну.
Добрыя адзнакі па ўсіх прадметах.
Прафілюючыя прадметы ў вышэйшай навучальнай установе.
|| прым. прадме́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
П. паказальнік (у кнігах). Прадметная агітацыя (наглядная).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
рэзана́нс, -у, м.
1. З’ява рэзкага ўзрастання амплітуды вымушаных ваганняў сістэмы пры набліжэнні частаты (у 2 знач.) перыядычнага знешняга ўздзеяння да частаты яе ўласных ваганняў (спец.).
Р. токаў.
Аптычны р.
2. Здольнасць узмацняць гук, уласцівая рэзанатарам або памяшканням, сцены якіх добра адбіваюць гукавыя хвалі.
Кіназала дае добры р.
3. перан. Водгук, водгаласак, уражанне, зробленае на многіх.
Прамова атрымала шырокі грамадскі р.
|| прым. рэзана́нсны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Рэзанансная елка (для вырабу музычных інструментаў; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кашто́ўнасць, ‑і, ж.
1. Важнасць, значнасць чаго‑н. Эстэтычная каштоўнасць твора. Пазнавальная каштоўнасць.
2. Каштоўная рэч. Партэр выглядаў шыкарна: калыхаліся султаны вячэрніх жаночых прычосак, ззялі сапраўдныя і фальшывыя каштоўнасці. Самуйлёнак. Максім здзівіўся, убачыўшы гэтулькі кніг, ён ведаў, што пасля акупацыі кнігі былі найвялікшай каштоўнасцю. Шамякін. // перан. З’ява, прадмет, якія маюць вялікае грамадскае значэнне. Духоўныя каштоўнасці. Культурныя каштоўнасці. Матэрыяльныя каштоўнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
family [ˈfæməli] n.
1. сям’я́
2. дзе́ці;
Have you any family? У вас ёсць дзеці?;
start a family заво́дзіць дзяце́й
♦
run in the family быць ча́стай з’я́вай у пэ́ўнай сям’і́;
Heart disease runs in the family. Сардэчнае захворванне – характэ́рная з’ява ў гэтай сям’і.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
fixture [ˈfɪkstʃə] n.
1. BrE запланава́нае спарты́ўнае мерапрые́мства
2. нерухо́мае абсталява́нне (у доме); сантэ́хніка
3. хто-н./што-н. як пастая́нная прынале́жнасць да пэ́ўнага асяро́ддзя; звыча́йная з’я́ва;
She was a fixture in the city’s nightclubs. Яна была сталай наведвальніцай начных клубаў у горадзе.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вікарыя́т
(ад лац. vicarius = які замяшчае)
з’ява, пры якой блізкія віды раслін або жывёл займаюць розныя арэалы ці трапляюцца ў межах аднаго арэала, але ў розных экалагічных умовах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Барс 1 ’барс’. Рус. барс (з XVI ст.), укр. барс (з XVIII ст.). Запазычанне з цюрк. bars, pars ’тыгр, пантэра, рысь’. Фасмер, 1, 128 (там і літ.); Шанскі, 1, Б, 48.
Барс 2 ’барсук’ (Інстр. II). Відавочна, форма, што ўзнікла скарачэннем з барсу́к (гл.). Такая ж самая з’ява і ў літ. мове, дзе barsas ’тс’ < bars(i)ùkas (гл. Фрэнкель, 1, 35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)