1. Выказаць або займець якое‑н. жаданне; захацець. [Манг] быў вольны, ён мог адлучацца, калі захоча, ехаць, куды пажадае!Маўр.[Міхась:] — Чалавек можа дабіцца вельмі многага. Варта яму толькі моцна пажадаць...Краўчанка.
2.чаго, каму і без дап. Выказаць пажаданне. [Стары] урачыста пажадаў сыну з нявесткай добрага здароўя.Брыль.На развітанне жанчына ад душы пажадала: — Спакойнай ночы!Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Магільнік1 ’агатка, Antennaria dioica Gaertn.’ (маг.Кіс., Дэмб. 1). Да магі́ла (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑нік. Матывацыя: расліна любіць высокія, сухія мясціны, якой і з’яўляецца могільнік. Іншыя назвы гэтай расліны таксама звязаны з паняццем ’сухата’: сухотнік палявы, сухапут.
Магільнік2 ’братаўка лясная, Melampyrum silvaticum L.’ (маг., Кіс.). Да магі́ла (гл.). Матывацыя: росшы ў жыце, гэта расліна, якая мае цёмнае насенне, рабіла хлеб цямнейшым, а змяшчаючы ў сабе ядавітыя гліказіды, была шкоднай і небяспечнай для здароўя, што магло прыводзіць да смерці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rude[ru:d]adj.
1. (to) гру́бы, няве́тлівы; абра́злівы;
Don’t be rude to your father. Не грубі бацьку.
2. непрысто́йны
3.fml рэ́зкі;
a rude shock рапто́ўны шок
4.lit. прыміты́ўны
♦
in rude healthBrE, dated мо́цнага здаро́ўя
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ахо́ва, ‑ы, ж.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. ахоўваць; ахоўванне. Ахова здароўя. Ахова правоў грамадзян. Ахова дзяржаўнага парадку. Ахова сацыялістычнай уласнасці. Ахова працы. Ахова помнікаў. Узяць пад ахову.
2. Атрад, група (людзей, караблёў і пад.), прызначаныя ахоўваць каго‑, што‑н. Каля ўсіх варот і брамак .. стаяла ахова.Брыль.Азірнуліся сябры: Следам крадуцца звяры, Слугі верныя зубровы, Усе чыны яго аховы.Вітка.
•••
Несці аховугл. несці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрацава́насць1, ‑і, ж.
1. Ступень зношанасці інструмента, механізма. Спрацаванасць разцоў.
2. Страта здароўя ад непамернай працы. Амаль ва ўсіх вобразах сялян падкрэслена толькі самае галоўнае: дачасная спрацаванасць, старасць, беднасць.Адамовіч.
спрацава́насць2, ‑і, ж.
Узгодненасць у працы. [Шулікаў:] — Тут патрэбна спрацаванасць, трэба мець адчуванне рытму, бо саб’ешся з рытму — і замест таго, каб па кастылю ўдарыць, возьмеш ды і стукнеш па малатку свайго напарніка.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тра́ўма, ‑ы, ж.
Пашкоджанне арганізма, выкліканае раненнем, ударам, апёкам і пад. Праз месяц са шпіталя прыйшло паведамленне, што хлопец сканаў ад траўмы.Гарбук.— Давай паведамім пра гэтую траўму на завод, які выпускае стужкавыя пілы.Мыслівец.// Нервовае ўзрушэнне. Жывуць .. [героі] ў пастаянным душэўным напружанні, якое часта стаіць на мяжы з псіхалагічнай траўмай.Адамовіч.
•••
Бытавая траўма — пашкоджанне здароўя ў выніку няшчаснага выпадку, не звязанага з службовай работай.
[Грэч. tráuma — рана.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэкамендава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; зак. і незак.
1. Даць (даваць) станоўчую характарыстыку каму-, чаму-н., прапанаваць выкарыстаць, прыняць куды-н.
Р. спецыяліста.
Лякарства рэкамендавана Міністэрствам аховы здароўя.
2.што і з інф. Параіць (раіць) што-н. (кніжн.).
Р. заняцца спортам.
3.каго (што). Назваць (называць) пры знаёмстве (уст.).
Рэкамендую вам маіх членаў сям’і.
|| зак. таксама парэкамендава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны (да 1 знач.) іадрэкамендава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й (да 1 і 3 знач.).
|| наз.рэкаменда́цыя, -і, ж.
|| прым.рэкамендацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
unhealthy
[ʌnˈhelӨi]
adj.
1) нездаро́вы
un unhealthy child — нездаро́вае дзіця́
an unhealthy paleness — нездаро́вая бле́днасьць
2) шко́дны для здаро́ўя; нездаро́вы
an unhealthy climate — нездаро́вы клі́мат
3) шко́дны мара́льна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
certificate
[sərˈtɪfɪkət]1.
n.
пасьве́дчаньне n., даве́дка f.
birth certificate — пасьве́дчаньне аб нараджэ́ньні, мэ́трыка f.
health certificate — даве́дка аб ста́не здаро́ўя, мэды́чнае пасьве́дчаньне
2.
v.t.
пісьмо́ва пасьве́дчыць, вы́даць пасьве́дчаньне
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
шко́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які прыносіць ці можа прынесці шкоду 1 (у 1 знач.). Знішчаючы грызуноў, пугач прыносіць пэўную карысць чалавеку, але для паляўнічай гаспадаркі ён шкодны тым, што забівае зайцоў, вавёрак і баравую дзічыну — цецерукоў, глушцоў, курапатак.В. Вольскі.— А ты і праўда шкодны, пане браце, — адказаў.. [Мякішу] дзядзька ў саламяным капелюшы. — Віляеш і нашым, і вашым... Антось Нагорны — кожны скажа — добры чалавек.Брыль.
2. Небяспечны для здароўя. Шкодны клімат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)