агнястрэльная зброя, у якой перазараджанне і чарговы выстрал выконваюцца аўтаматычна за кошт энергіі парахавых газаў або энергіі інш. крыніц. Адзін з асн. і масавых відаў сучаснага ўзбраення, якім аснашчаюцца амаль усе віды войскаў. Паводле канструкцыі бывае самазарадная (аўтам. перазараджаецца і робіць толькі адзіночныя стрэлы) і самастрэльная (стрэлы чэргамі і бесперапынна). Падзяляецца на стралковую (калібр да 20 мм), да якой адносяцца аўтам.пісталеты, пісталеты-кулямёты, аўтаматы, самазарадныя і аўтам.вінтоўкі і карабіны, ручныя, станковыя, буйнакаліберныя кулямёты, і артылерыйскую — аўтам. пушкі (калібр больш за 20 мм). Падача патронаў магазінная (са спец. скрынак-магазінаў) і стужачная (з гнуткіх металічных стужак). Гал. асаблівасць аўтаматычнай зброі — высокая скарастрэльнасць і вял. шчыльнасць агню.
Першыя праекты аўтаматычнай зброі з’явіліся ў 1863 у ЗША, у 1889 у Расіі. Паводле прынцыпу дзеяння аўтаматыкі аўтаматычная зброя падзяляецца на 4 тыпы: сістэмы зброі, у якіх дзеянне аўтаматыкі заснавана на выкарыстанні энергіі аддачы рухомага ствала, затвор у час стрэлу трывала счэплены, аўтаматыка такіх сістэм бывае з доўгім або кароткім ходам ствала (пісталет ТТ, кулямёт Максіма); сістэмы зброі, якія выкарыстоўваюць аддачу затвора пры нерухомым ствале, затвор у час стрэлу не счэплены са ствалом або счэплены напаўсвабодна, адваротны рух затвора і зараджанне робіцца сілай зваротнай спружыны (пісталеты-кулямёты ППШ-41, ППС-43 і інш); сістэмы зброі, у якіх дзеянне аўтаматыкі заснавана на выкарыстанні энергіі адводу парахавых газаў з канала ствала ў газавую камеру праз адводную адтуліну ў ствале (аўтамат, кулямёт М.Ц.Калашнікава, кулямёт В.А.Дзегцярова і інш.); сістэмы зброі, у якіх дзеянне аўтаматыкі заснавана на выкарыстанні энергіі інш. крыніц, у прыватнасці рознага роду рухавікоў (напр., амер. 20-ммавіяц. пушка «Вулкан»).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прыцэ́л, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для навядзення на цэль.
2. -у. Навядзенне на цэль, прыцэльванне.
Лінія прыцэлу.
◊
Узяць (браць) на прыцэлкаго-, што-н. — прыцэліцца ў каго-, што-н. (таксама перан.: звярнуць асаблівую ўвагу на каго-, што-н.).
|| прым.прыцэ́льны, -ая, -ае.
Прыцэльная стральба (па цэлі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
род², -у, М -дзе, м., чаго.
1. Разнавіднасць чаго-н., якая валодае якой-н. якасцю, уласцівасцю.
Р. войск (спецыялізацыя войск у залежнасці ад характару ўзбраення і прызначэння). Войскі ўсіх родаў зброі.
2. Напрамак, спосаб дзейнасці.
Выбраць новы р. дзейнасці.
3. Нешта (нехта) накшталт каго-, чаго-н., падабенства каго-, чаго-н.
Гэта гасцініца — р. пансіяната.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
prohibition[ˌprəʊɪˈbɪʃn]n.
1. (against/on) забаро́на;
a prohibition against selling firearms забаро́на на про́даж агнястрэ́льнай збро́і
2. Prohibition сухі́ зако́н (у ЗША з 1920 па 1933 г.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прыстрэ́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
1. Пробная стрэльба для вызначэння адлегласці да цэлі і ўстанаўлення правільнага прыцэлу. Вядзе прыстрэлку рубяжоў Паблізу нас гармата.Калачынскі.
2. Выверка агнястрэльнай зброі, выпрабаванне яе стральбой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіра́са, ‑ы, ж.
1. Металічныя латы на грудзі і спіну, якія даўней надзявалі воіны для засцярогі ад халоднай і агнястрэльнай зброі.
2. Частка параднай формы некаторых кавалерыйскіх палкоў у заходнееўрапейскіх і рускай арміях (да 1917 г.).
[Фр. cuirasse.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пару́чнік, ‑а, м.
У дарэвалюцыйнай Расіі, а таксама ў некаторых арміях — афіцэрскае званне, якое ідзе за званнем падпаручніка. // Асоба, якая мае гэтае званне. Толькі адзін прыгажун паручнік Кулакоўскі быў у параднай вайсковай форме, пры зброі.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тра́пнасцьж
1. Tréffsicherheit f -;
тра́пнасць збро́івайск Tréffsicherheit der Wáffen;
2.перан Schlágfertigkeit f -, Schlágkraft f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
я́дзерны, -ая, -ае.
1.гл. ядро.
2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, да іх вывучэння і выкарыстання.
Я. рэактар.
Ядзернае выпрамяненне.
Ядзерная зброя.
Ядзерная фізіка.
Ядзерная рэакцыя (рэакцыя пераўтварэння ядзер атамаў пры іх узаемадзеянні адзін з другім).
3. Які мае адносіны да ядзернай зброі, да валодання такой зброяй.
Ядзерныя запасы.
Ядзерныя краіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дуэ́ль, ‑і, ж.
1. Паядынак з выкарыстаннем зброі паміж дзвюма асобамі на зараней вызначаных умовах. Выклікаць на дуэль. Дуэль на шпагах.
2.перан. Змаганне двух якіх‑н. бакоў. Бесперастанку біла іх артылерыя, ведучы дуэль з нашай.Шамякін.
[Фр. duel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)