каменда́нт
(ням. Kommendant, ад лац. commendans, -ntis)
1) начальнік войск крэпасці або ўмацаванага раёна;
2) вайсковы начальнік, які наглядае за парадкам нясення службы ў гарнізоне;
3) асоба, якая наглядае за парадкам перамяшчэння войск і вайсковых грузаў на шляхах зносін (ваенны к.);
4) асоба, якая адказвае за ахову і маёмасць якога-н. грамадскага будынка (напр. к. інтэрната).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мане́ўр
(польск. manewr, ад фр. manoeuvre)
1) перамяшчэнне войск або флоту з мэтай нанесці ўдар праціўніку (напр. абходны м.);
2) мн. тактычныя вучэнні вялікіх груп войск у абстаноўцы, блізкай да баявой (напр. марскія манеўры);
3) перан. спрытнае дзеянне, падманны прыём з мэтай перахітрыць каго-н.;
4) перамяшчэнне паравоза і вагонаў на станцыйных пуцях пры састаўленні поезда.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ро́та
(польск. rota < с.-в.-ням. rotte, ад лац. rutta = аддзел)
падраздзяленне ў пяхотных, танкавых, інжынерных і іншых родах войск, якое ўваходзіць у склад батальёна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ваенная акадэмія матарызацыі і механізацыі Чырвонай Арміі, гл. Ваенная акадэмія бранятанкавых войск імя Маршала Савецкага Саюза Р. Я. Маліноўскага
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
пахо́д¹, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Перамяшчэнне войск або флоту з якой-н. мэтай.
Полк выступіў у п.
2. Ваенныя дзеянні супраць каго-н.
Крыжовыя паходы.
3. Арганізаванае падарожжа ці далёкая прагулка, а таксама наогул сумесны рух групы асоб з пэўнымі мэтамі, заданнямі.
Турысцкі п.
П. па месцах баявой славы.
4. Арганізаванае або загадзя намечанае наведванне чаго-н.
Калектыўны п. у кіно.
|| прым. пахо́дны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).
Ісці паходным маршам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эшало́н
(фр. échelon)
1) частка размешчанага ў глыбіню баявога парадку войск або паходнай калоны;
2) чыгуначны састаў або іншы транспартны сродак для масавых перавозак спецыяльнага прызначэння.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ціскі́, ‑оў; адз. няма.
1. Прыстасаванне з дзвюх пласцін, якія збліжаюцца пры дапамозе шрубы для заціску і ўтрымання прадмета пры апрацоўцы. Слясарныя ціскі. □ Дзяжурны электрык падпілоўваў ля акна, у цісках, нейкую металічную пласцінку. Шамякін.
2. перан. Пра двухбаковы ахоп войск праціўніка. Узяць у ціскі.
3. перан. Пра тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча. Ціскі капіталістычнай эксплуатацыі. Эканамічныя ціскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВОЕНАЧА́ЛЬНІК,
вайсковы або флоцкі начальнік, які займае высокую камандную ці штабную пасаду ва ўзбр. сілах дзяржавы. У Рэспубліцы Беларусь да военачальнікаў адносяцца камандуючыя і начальнікі штабоў родаў войск, армій і інш. аператыўных аб’яднанняў. Паняцце «военачальнік» абагульняльнае, у т. л. для палкаводцаў і флатаводцаў.
т. 4, с. 254
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕ́НСКАЯ АПЕРА́ЦЫЯ 1945,
наступальная аперацыя войск 2-га і 3-га Украінскіх франтоў 16.3—15.4.1945 у 2-ю сусв. вайну.
Сав. войскі пачалі Венскую аперацыю пасля завяршэння Балатонскай абарончай аперацыі 1945. Акрамя войск 3-га (Маршал Сав. Саюза Ф.І.Талбухін) і 46-й арміі 2-га (Маршал Сав. Саюза Р.Я.Маліноўскі) Укр. франтоў у аперацыі ўдзельнічала Дунайская ваен. флатылія. Гал. ўдар наносіўся ў напрамку на Папу, Шопран, Вену. З Пн на Браціславу наступала 7-я гвардз. армія. Сав. войскам процістаялі ням. група армій «Поўдзень» і частка сіл групы армій «Ф». 16 сак. — 4 крас. сав. войскі прарвалі ням. абарону і выйшлі да Вены — 5—13 крас. венская групоўка праціўніка (8 танк., 1 пях. дывізіі, да 15 асобных батальёнаў) была разгромлена. 13 крас. Вена вызвалена ад гітлераўскіх войск.
У выніку Венскай аперацыі сав. войскі ўзялі ў палон 130 тыс. чал., захапілі і знішчылі 1345 танкаў і штурмавых гармат, больш за 2250 гармат і мінамётаў; поўнасцю разбілі 11 ням. дывізій, у т. л. 6-ю армію СС; стварылі ўмовы для вызвалення Чэхаславакіі, паскорылі вызваленне Югаславіі.
т. 4, с. 87
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
жаланёры
(фр. jalonneur = літар. расстаноўшчык вех)
салдаты ў царскай арміі, якія на вучэнні або на парадзе расстаўляліся па лініі пастраення і руху войск; лінейныя (гл. лінейны 4).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)