destitute
[ˈdestɪtu:t]
1.
adj.
1) убо́гі, бе́дны, які́ жыве́ ў няста́чы
2) Obsol. пакі́нуты ўсі́мі
2.
n.
чалаве́к, што жыве́ ў гале́чы; бядняк бедняка́ m.; бяздо́мны -ага m., бяздо́мная f., беспрыту́льны -ага m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
хітраму́дры, ‑ая, ‑ае.
Які выдзяляецца вынаходлівым розумам. [Іван Пераход:] — Ну, думаю, ты хаця і хітрамудрая, але я перахітру і перамудру цябе!.. І ў першую ж палучку пашыбаваў у кнігарню. Васілёнак. Я не быў такім хітрамудрым, а напісаў папросту і шчыра: «Мой бацька бедны, а да навукі я здольны». Дубоўка. // Які хітра і ўмела прыдуманы, зроблены. Аўгіня.. умела ткаць найпякнейшыя паяскі, з самымі хітрамудрымі ўзорамі: з грабелькамі, падкоўкамі, васількамі. Бядуля. Хітрамудрыя планы адваката лопнулі, як мыльная бурбалка. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
bald [bɔ:ld] adj.
1. лы́сы, пляшы́вы;
go bald лысе́ць
2. аго́лены, без по́крыва (пёраў, расліннасці і да т.п.);
a bald hill го́лы ўзго́рак
3. бяско́лерны, бе́дны, убо́гі;
bald prose ну́дная про́за;
bald style убо́гі стыль
♦
as bald as a coot/an egg/a billiard ball лы́сы як кале́на
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
scarce [skeəs] adj.
1. бе́дны, мізэ́рны, недастатко́вы, дэфіцы́тны;
scarce resources бе́дныя рэсу́рсы;
It was war-time and food was scarce. Была вайна, i не хапала прадуктаў.
2. рэ́дкі, няча́сты;
This book is now scarce. Гэтая кніга цяпер рэдкасць.
♦
make oneself scarce infml уцяка́ць, зніка́ць; стара́цца не трапля́ць на во́чы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Галата́ ’беднасць; бедната, галота’ (Шат.). Як і гало́та, утварэнне ад *golъ ’голы; бедны’ (суф. ‑ota). Параўн. рус. го́ло́та́ ’бедната’, укр. голо́та ’тс’. Хістанне ў націску адлюстроўвае дыферэнцыяцыю значэнняў гэтага ўтварэння (у некаторых мовах), ‑otá (для абстрактных назваў), ‑óta (для канкрэтных назваў). Матэрыял з іншых слав. моў (але без рус. мовы) і агляд этымалогій гл. у Слаўскага, 1, 426–427 Фантастычна Фасмер, 1, 431 (да ц.-слав. глота, балг. гло́та ’натоўп, стада’, серб.-харв. гло̏та ’сямейства’ і г. д. < прасл. *gъlota).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лёз ’зазор’ (гродз., Нар. сл.), лёзны ’свабодны, нічым не заняты’ (Бяльк.), ’пусты, лёгкі’ (КЭС, лаг.), ’неказырны’ (Янк. I), сувалк. loźniak ’агароднік, бедны селянін, які жыве за вёскай’ (КСПГ), ст.-бел. лезный, лиозный, люзный ’вольны’ (з XVI ст.) запазычаны са ст.-польск. luz (польск. luz, каш. loz, lóz ’вольнае месца’), luźny ’свабодны, разрознены’, якія паходзяць з ням. los ’свабодны, з зазорам’ < ст.-в.-ням., с.-в.-ням. los ’свабодны, расслаблены’, ’гарэзлівы’ (Слаўскі, 4, 393; Булыка, Запазыч., 192). Гл. яшчэ лёс 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ташчы́ма ’без паклажы’ (паст., Сл. ПЗБ), сюды ж ташчы́мны ’нішчымны, посны’ (шчуч., Сл. ПЗБ), ташчы́мніца ’нішчымніца’ (Сцяшк. Сл.). Прыслоўе, утворанае з суф. ‑ма ад тошчы ’пусты’ (гл.) па тыпу куды́ма, туды́ма (адносна такіх утварэнняў гл. Карскі 2-3, 67), магчыма, пад уплывам тэрытарыяльна блізкіх і роднасных літ. tuščióm, tuščiomìs ’паражняком, з пустымі рукамі, ні з чым’, tuštỹmė ’пустое месца’. Параўн. нішчымны (гл.), для якога ў якасці этымона побач з прапанаваным спалучэннем ні з чым можна дапусціць ні́шчы ’бедны’ (гл. нішчаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Desunt inopiae multa, avaritiae omnia
У беднасці многага няма, у скупасці нічога няма.
У бедности многого нет, у скупости ничего нет.
бел. Прагнасць заўсёды зламае гордасць, а беднасць ‒ не ў кожнага. Бедны беднага не цураецца, багаты нікому не рад.
рус. Скупой богач беднее нищего. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убогого одна нужда гнетёт, скупо го ‒ две.
фр. Un riche avare est plus pauvre qu’un gueux (Скупой богач беднее нищего). L’homme chiche n’est jamais riche (Скупой никогда не бывает богатым).
англ. The poor man needs much the miser everything (Бедному надо много, скупому ‒ всё).
нем. Geiz ist die größte Armut (Жадность ‒ самая большая бедность).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
nótdürftig
1.
a бе́дны, гаро́тны, мізлю́ны
ein ~es Áuskommen fínden* — мець то́лькі са́мае неабхо́днае
2.
adv абыцк
~ bekléidet sein — быць ама́ль раздзе́тым
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
karg
a
1) скупы́, мізлю́ны
2) убо́гі, бе́дны
ein ~es Lében führen — жы́ць у гале́чы
bésser ~ als arg — прым. бе́днасць не зага́на
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)