уступі́ць I
1.
2. вступи́ть, войти́;
3. (стать ногой во
4. (ступить) наступи́ть;
◊ у. у строй — вступи́ть в строй
уступі́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уступі́ць I
1.
2. вступи́ть, войти́;
3. (стать ногой во
4. (ступить) наступи́ть;
◊ у. у строй — вступи́ть в строй
уступі́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чёрт чорт,
◊
до чёрта (очень много) да чо́рта; чорт ко́лькі, (до крайней степени) чорт як;
к чёрту, ко всем чертя́м к чо́рту;
к чёрту на рога́ к чо́рту ў бало́та;
ни к чёрту ні к чо́рту;
ни черта́ нічо́га;
чем чёрт не шу́тит чым чорт не жарту́е, чаго́ до́брага;
чертя́м то́шно чарця́м мо́ташна;
чёрт принёс чорт прынёс;
чёрт возьми́ (дери́, побери́, подери́) каб яго́ (яе́, іх) чорт узя́ў;
чёрт дёрнул чорт падаткну́ў;
чёрт его́ зна́ет лі́ха яго ве́дае;
чёрта с два дзе там;
че́рти но́сят чэ́рці но́сяць;
че́рти полоса́тые чэ́рці паласа́тыя;
чёрт лы́сый чорт лы́сы (лаза́ты);
чёрт зна́ет
чёрт не возьмёт чорт не во́зьме;
чёрт бы его́ побра́л каб яго́ чорт узя́ў;
сам чёрт не разберёт сам чорт не разбярэ́; сам чорт пі́ва рабі́ў і саладзі́ць адро́кся;
сам чёрт но́гу (го́лову) сло́мит чорт но́гі пало́міць;
ни к чёрту не годи́тся ні к чо́рту не ва́рты;
бы́ло бы боло́то, а че́рти бу́дут бало́та без чо́рта не быва́е;
держа́ться как чёрт за́ душу трыма́цца як чорт за душу́;
поп своё, а чёрт своё
ты на́ гору, чёрт за́ ногу
в ти́хом о́муте че́рти во́дятся
не так стра́шен чёрт, как его́ малю́ют
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
глаз
◊
в глаза́ говори́ть (сказа́ть) у во́чы гавары́ць (сказа́ць);
глаза́ б (мои́) не виде́ли (кого, чего) во́чы мае́ не ба́чылі б (каго, чаго), во́чы (мае́) не глядзе́лі б (на каго, што);
глаза́ горя́т у кого (чьи) на (
глаза́ на лоб ле́зут во́чы на лоб ле́зуць (выла́зяць);
де́лать больши́е глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми рабі́ць вялі́кія во́чы, глядзе́ць вялі́кімі вача́мі;
куда́ глаза́ глядя́т (идти́, брести́) куды́ во́чы глядзя́ць (ісці́, брысці́);
куда́ ни кинь гла́зом куды́ ні кінь во́кам;
лезть на (в) глаза́ (кому) ле́зці на (ў) во́чы (каму);
на глаз на во́ка;
на глаза́ не пока́зываться (не попада́ться) на во́чы не пака́звацца (не папада́цца);
на глаза́х чьих (у кого, кого) на вача́х чыіх (у каго, каго);
ни в одно́м глазу́ (гла́зе) ні ў адны́м во́ку;
отвести́ глаза́ (кому на
с глаз доло́й (уйти, убраться
с гла́зу на глаз з во́ка на во́ка, во́ка на во́ка, сам-на́сам;
смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́ (в о́ба гла́за) глядзе́ць пі́льным во́кам;
хоть глаз вы́коли хоць во́ка вы́калі;
не спуска́ть глаз (с кого-л.) не зво́дзіць (не спуска́ць) вачэ́й (з каго-небудзь), мець на во́ку (каго-небудзь);
за глаза́ за во́чы;
бере́чь пу́ще гла́за берагчы́ як зрэ́нку во́ка;
дурно́й глаз пага́нае во́ка;
в глаза́х (чьих) у вача́х (чыіх);
на глаза́ (чьи) на во́чы (чые);
за глаза́ (достаточно, хватит) аж зана́дта;
невооружённым глазом про́стым (няўзбро́еным) во́кам;
просты́м глазом про́стым во́кам;
с пья́ных глаз з п’я́ных вачэ́й;
с каки́ми глаза́ми появи́ться (показа́ться) (куда) з які́мі вача́мі з’яві́цца (паяві́цца, паказа́цца) (куды);
глаза́ на мо́кром ме́сте (у кого) во́чы на мо́крым ме́сцы (у каго);
глаза́ слипа́ются во́чы зліпа́юцца;
глаз не каза́ть вачэ́й не пака́зваць;
глаз не пока́зывать вачэ́й не пака́зваць;
глазом не моргну́ть во́кам не (з) маргну́ць;
вски́нуть глаза́ (глазами) ускі́нуць (узня́ць) во́чы;
вы́плакать (все) глаза́ вы́плакаць (усе́) во́чы;
вы́смотреть глаза́ прагле́дзець во́чы;
зама́зать глаза (кому) зама́заць во́чы (каму);
закры́ть глаза́ (на
запусти́ть глаза́ (куда) усу́нуць нос (куды);
коло́ть глаза (кому) кало́ць во́чы (каму);
мозо́лить глаза́ (кому) мазо́ліць во́чы (каму);
откры́ть глаза (кому) на (
прогляде́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;
продра́ть глаза́ прадра́ць (пралупі́ць) во́чы;
пропла́кать (все) глаза́ прапла́каць (усе́) во́чы;
просмотре́ть глаза́ прагле́дзець во́чы;
пя́лить глаза́ лупі́ць во́чы;
есть глаза́ми е́сці вача́мі;
игра́ть глаза́ми падмо́ргваць;
изме́рить глаза́ми зме́раць вача́мі, акі́нуць во́кам;
иска́ть глаза́ми шука́ць вача́мі;
пожира́ть глаза́ми е́сці вача́мі;
стреля́ть глаза́ми страля́ць вача́мі;
бить в глаза́ біць у во́чы;
броса́ться в глаза́ кіда́цца ў во́чы;
вы́расти на глаза́х (чьих) вы́расці ў вача́х (чыіх);
гляде́ть сме́рти (опа́сности, ги́бели
лезть в глаза́ (на глаза́) ле́зці ў во́чы (на во́чы);
смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (кому) глядзе́ць у во́чы (каму);
смотре́ть (гляде́ть) пря́мо (сме́ло) в глаза́ (чему) глядзе́ць пра́ма (сме́ла) у во́чы (чаму);
смотре́ть (гляде́ть) (на
ты́кать в глаза́ паро́ць во́чы;
в глаза́ не вида́ть (кого) у во́чы не ба́чыць (каго);
в глаза́х двои́т у вача́х дваі́цца;
в глаза́х двои́тся у вача́х дваі́цца;
в глаза́х ряби́т у вача́х страка́ціць;
в глаза́х темне́ет у вача́х цямне́е;
в глаза́х (перед глаза́ми) стоя́ть у вача́х (перад вача́мі) стая́ць;
за глаза́ (говорить, ругать, называть
из глаз (скры́ться, исче́знуть, пропа́сть
как бельмо́ на глазу́ як бяльмо́ на во́ку;
наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достаёт глаз як во́кам скі́нуць (схапі́ць, ахапі́ць, акі́нуць, згле́дзець);
не в бровь, а (пря́мо) в глаз не ў брыво́, а ў во́ка;
не ве́рить свои́м глаза́м не ве́рыць сваі́м вача́м;
не знать, куда́ глаза́ деть не ве́даць, куды́ во́чы дзець;
не своди́ть глаз не зво́дзіць вачэ́й;
не успе́ть гла́зом моргну́ть (мигну́ть) не паспе́ць во́кам маргну́ць;
ни аза́ в глаза́ не знать (не понима́ть
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Re labor est dulcis, quia non pluit usus hiulcis
Праца карысная, таму што дабро не льецца дажджом у рот.
Труд полезен, потому
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ката́ть
1. кача́ць;
ката́ть мяч кача́ць мяч;
2. (возить) вазі́ць, ката́ць;
ката́ть кого́-л. в автомоби́ле, на ло́дке вазі́ць (ката́ць) каго́-не́будзь у аўтамабі́лі, на ло́дцы;
3. (быстро или много ездить)
он на па́ре лошаде́й взад и вперёд ката́ет ён на па́ры ко́ней уза́д і ўпе́рад е́здзіць;
4. (придавать округлую форму) кача́ць;
ката́ть из хле́ба ша́рики кача́ць з хле́ба ша́рыкі;
5. (разглаживать при помощи катка, валька) кача́ць;
ката́ть бельё кача́ць бялі́зну;
6. (плющить или вытягивать)
ката́ть листово́е желе́зо кача́ць ліставо́е жале́за;
7. (выделывать из битой шерсти) валі́ць;
ката́ть ва́ленки валі́ць валёнкі;
8. (стремительно, энергично
ката́ть дра́мы піса́ць (страчы́ць) дра́мы;
ката́ть трепака́ танцава́ць (скака́ць) трапака́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пастьI
1. (упасть)
2. (подохнуть — о скоте) здо́хнуць,
3. (на кого,
жре́бий пал на меня́ су́джана было́ мне, вы́пала на маю́ до́лю;
4. (прийти в упадок) заняпа́сці, падупа́сці; (снизиться) зні́зіцца; (уменьшиться) зме́ншыцца;
5. (погибнуть)
пасть в бою́ загі́нуць у баі́;
6. (о крепости, осаждённом городе) па́сці; (сдаться) зда́цца;
7. (быть свергнутым) па́сці;
диктату́ра па́ла дыктату́ра па́ла;
8. (в общественном мнении) па́сці;
ни́зко пасть в глаза́х (чьих-л.) канчатко́ва стра́ціць пава́гу;
мора́льно пасть мара́льна па́сці;
◊
пасть на по́ле бра́ни загі́нуць на ра́тным по́лі (на по́лі бо́ю, на по́лі бі́твы);
пасть же́ртвой зрабі́цца (стаць) ахвя́рай;
пасть духом па́сці (заняпа́сці) ду́хам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ужII
1.
он уж не ма́ленький ён ужо́ не мале́нькі;
он уж давно́ здесь ён ужо́ даўно́ тут;
2. усилительная
не так уж пло́хо не так ужо́ дрэ́нна;
о́чень уж мно́го де́ла ве́льмі ўжо шмат спраў (рабо́ты);
на
уж я не зна́ю я ўжо і не ве́даю; (в сочетании с
вот уж непра́вда! вось дык няпра́ўда!;
вот уж нет! вось гэ́та дык ужо́ не!; (при угрозе) вось,
уж я тебя́ вось я табе́! я
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́кінуць
◊ в. дур (ду́расць) з галавы́ — вы́бросить дурь из головы́;
в. з галавы́ — вы́бросить из головы́;
в. за борт — вы́бросить за борт;
в. ко́ніка — отколо́ть но́мер;
в. шту́ку — отколо́ть но́мер;
в. ло́зунг — вы́бросить ло́зунг;
в. гро́шы на ве́цер — вы́бросить де́ньги на ве́тер;
в. на ву́ліцу — вы́бросить на у́лицу;
з пе́сні сло́ва не вы́кінеш —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́сці
1.
2.
3. без
4.
◊ в. рэй — заправля́ть, задава́ть тон;
в. сваю́ лі́нію — вести́ (гнуть) свою́ ли́нию;
в. свой род — (ад каго) вести́ свой род (от кого);
і ву́хам не в. — и у́хом не вести́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бале́ць I
1. боле́ть;
2.
3.
◊ душа́ (сэ́рца) балі́ць — душа́ (се́рдце) боли́т;
ні свярбі́ць ні балі́ць — ни хо́лодно ни жа́рко;
няха́й яго́ галава́ балі́ць — пусть он ду́мает; э́то его́ забо́та;
гавары́ць язы́к не балі́ць —
ад цяпло́сці не баля́ць ко́сці —
бале́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)