Verbum

каза́ць, кажу́, ка́жаш, ка́жа; кажы́; незак.

1. што, без дап. і са злуч. «што». Выказваць у вуснай форме думкі, меркаванні; гаварыць.

К. праўду.

Ён кажа, што гэта няпраўда.

2. Абавязваць, загадваць.

Так кажа мой абавязак.

Так кажа мне маё сумленне.

3. безас. (у форме 3 ас. мн.). Ходзяць чуткі, гавораць.

Кажуць, што зіма будзе марозная.

|| наз. каза́нне, -я, н. (да 1 знач.).

каза́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Жонка або дачка казака¹.

ка́зачнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Складальнік або расказчык казак (у 1 знач.).

|| ж. ка́зачніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

ка́зачны, -ая, -ае.

1. гл. казка.

2. перан. Незвычайны, дзівосны, цудоўны, небывалы.

К. куточак.

Казачная цана.

|| наз. ка́зачнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

казачо́к¹, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.

1. гл. казак¹.

2. У рускіх дваран, памешчыкаў: хлопчык-слуга.

казачо́к², -чка́, м.

Народны танец з паступова нарастаючым тэмпам, а таксама музыка да гэтага танца.

казеі́н, -у, м.

Бялковае клейкае рэчыва, якое ўтвараецца пры стварожванні малака.

|| прым. казеі́навы, -ая, -ае.

К. клей.

казе́ліць,

У выразе: казеліць зрэнкі (вочы) — скасавурыўшыся, пільна ўглядацца ў каго-, што-н.

казема́т, -а, М -ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Абарончае збудаванне для ўкрыцця ад бомб і снарадаў праціўніка, захоўвання боепрыпасаў і пад., а таксама браніраванае памяшканне на караблях (спец.).

2. Адзіночная камера ў крэпасці, турме для трымання зняволеных.

|| прым. казема́тны, -ая, -ае.

казёл, -зла́, мн. -злы́, -зло́ў, м.

1. Дзікая млекакормячая жывёліна сямейства пустарогіх, якая водзіцца звычайна ў гарах.

Сібірскі к.

2. Самец дамашняй казы.

3. Від бабкі, якая складаецца з некалькіх снапоў ячменю або аўса, пастаўленых адмыслова для прасушвання (разм.).

4. Гімнастычны снарад у выглядзе кароткага, абабітага скурай бруса на чатырох высокіх ножках.

Скакаць цераз казла.

5. Назва гульні ў карты, даміно (разм.).

Забіваць казла.

6. Легкавы аўтамабіль павышанай праходнасці (разм.).

Туды толькі на «казле» праедзеш.

◊

Пусціць казла ў агарод (разм., іран.) — дапусціць каго-н. туды, дзе ён хоча мець выгаду.

Як з казла малака — няма ніякай карысці.

|| памянш.-ласк. ко́злік, -а, мн. -і, -аў (да 1 і 2 знач.).

|| прым. казлі́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

К. рог.