Verbum

данасі́ць, -нашу́, -но́сіш, -но́сіць; -насі́; -но́шаны; зак.

1. што. Скончыць насіць што-н., перанесці поўнасцю з аднаго месца на другое.

Д. салому ў пуню.

2. што. Канчаткова знасіць (вопратку, абутак).

Д. боты да дзірак.

3. каго. Нарадзіць дзіця не раней за нармальны тэрмін.

Парадзіха данасіла дзіця.

|| незак. дано́шваць, -аю, -аеш, -ае.

да́насць, -і, ж. (спец.).

Тое, што дадзена, што маецца ў наяўнасці; аб’ектыўная рэчаіснасць.

дане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. рэчы да вагона.

2. што. Зрабіць чутным (пра гукі, пах і пад.).

Вецер данёс смалісты пах дыму.

3. перан. Давесці да свядомасці, зрабіць зразумелым.

Д. думку да слухача.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

дане́сці², -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. Зрабіць службовае данясенне аб чым-н.

Разведка данесла камандаванню пра набліжэнне праціўніка.

2. на каго (што). Зрабіць данос; тайна паведаміць.

Нядобразычліўцы данеслі на яго.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

дане́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -нясецца; -нёсся, -нёслася; зак.

1. Зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.).

Да яго слыху данеслася стракатанне сарокі. 3 навакольных лугоў данёсся пах сена.

2. Распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

Данеслася радасная вестка.

|| незак. дано́сіцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -сіцца.

дані́зу, прысл. (разм.).

Уніз, к долу, да самага нізу.

Зверху д.

дані́на, -ы, ж.

1. Натуральны або грашовы падатак, які плаціла насельніцтва свайму князю, феадалу або пераможцу ў бітве (гіст.).

Абкласці данінай.

Сам Царград плаціў даніну Полацку.

2. каму. Ахвяраванне, дар каму-н.

Хадзіў, зняўшы шапку, і збіраў даніну.

3. перан., чаго. Тое, што трэба аддаць як належнае; аддзяка за што-н.

Д. павагі.

Д. ўдзячнасці людской.

4. перан., чаму. Вымушаная ўступка чаму-н.

Д. модзе.

Д. часу.

дано́с, -у, мн. -ы, -аў, м.

Тайнае паведамленне ўладам аб чыіх-н. недазволеных, процізаконных дзеяннях.

Д. на падпольшчыкаў.

дано́счык, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які зрабіў данос.

|| ж. дано́счыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. дано́счыцкі, -ая, -ае.

данты́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Зубны ўрач.

|| ж. данты́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. данты́сцкі, -ая, -ае.