харч...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «харчовы» (у 3 знач.), напрыклад: харчбаза, харчпункт, харчатрад; б) словам «харч», «харчовы» (у 1, 2 знач.), напрыклад: харчкамбінат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Карма́ш ’кірмаш’ (Сержп., Нік.), гл. кірмаш. Магчыма, кантамінацыя з наступным словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тарайда́ ’дурань’ (астрав., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, звязана з папярэднім словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ніво́дны, ніводнага, займ. адмоўны.

Ні адзін. Як толькі пачалася вясна, ніводнага не было дожджыку. Колас. Васіль маўчаў, не абзываўся ніводным словам. Лынькоў. Усё неба зацягнула хмарамі, не відаць ніводнай зоркі. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стоўпатварэ́нне, ‑я, н. (звычайна ў спалучэнні са словам «вавілонскае»).

Зборышча, мітусня, неразбярыха. Веньямін не любіць танцаў. .. Таму як бы звыс[оку] глядзіць на тых, хто ахвотай лезе ў гэта вавілонскае стоўпатварэнне. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́даць, -дам, -дасі, -дасць; -дадзім, -дасце, -дадуць; вы́дай; -дадзены; зак.

1. што. Даць што-н., забяспечыць чым-н.

В. грашовы аванс.

В. даведку.

2. што. Вырабіць, выпусціць (якую-н. прадукцыю), падаць як вынік работы (спец.).

Мартэн выдаў першую плаўку.

Машына выдала інфармацыю.

3. (са словам «замуж» або без яго; разм.), каго за каго. Паспрыяць замужжу, аддаць замуж.

В. дачку за афіцэра.

Удала выдалі дзяўчыну.

4. што. Выпусціць з друку, надрукаваць.

В. кнігу.

5. што. Апублікаваць, абвясціць.

В. пастанову.

6. каго-што. Раскрыць, зрабіць вядомым; удаць.

В. змоўшчыкаў.

В. сакрэт.

В. сябе неабдуманым словам.

7. каго-што за каго-што. Прадставіць, назваць каго-, што-н. не тым, кім, чым яны з’яўляюцца.

В. сябра за брата.

В. чутае за бачанае.

|| незак. выдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.

|| наз. вы́дача, -ы, ж. (да 1—3 і 6 знач.) і выда́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

высока... (а таксама высака...).

Першая састаўная частка складаных слоў; пішацца з «о», калі націск у другой частцы падае не на першы склад:

1) адпавядае па знач. словам «вельмі», «у вышэйшай ступені», напр.: высокаадукаваны, высокаарганізаваны, высокачуллівы, высокаэфектыўны;

2) адпавядае слову «высокі» (у 1 знач.), напр. высокабартовы;

3) у складзе дарэвалюцыйных і царкоўных тытулаванняў асоб, высокіх чыноў, а таксама ў зваротах паважанасці азначае высокую ступень пачцівасці, напр.: высокаблагароддзе, высокаправасхадзіцельства, высокапрападобнасць, высокашаноўны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

знява́га ж Beléidigung f -, -en, Kränkung f -, -en, Verlétzung f -, -en;

знява́га дзе́яннем юрыд tätliche Beléidigung;

асабі́стая знява́га persönliche Beléidigung [Kränkung];

знява́га сло́вам Beléidigung mit Wórten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Валаме́кі ’васількі’ (Мат. Гом.). Магчыма, да валошка, якое збліжана з нейкім іншым словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пісава́ць ’рабіць рогамі пісагі (аб карове)’ (Янк. 3.). Звязана з наступным словам (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)