Лямэнты ’сродкі, якія выплочваюцца на ўтрыманне непрацаздольных дзяцей’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да аліме́нты ’тс’, запазычанага з рус. ці польск. моў, у якіх з франц. aliment ’ежа, прадукты’ < лац. alimentum ’харчы, утрыманне’ (SWO, 21; Шанскі, 1, 75; Даза, 25).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
продово́льствие ср. харчава́нне, -ння ср.; (съестные припасы) харчы́, -чо́ў, ед. харч, род. ха́рчу м.; (продукты) праду́кты, -таў;
запа́сы продово́льствия запа́сы харчава́ння (праду́ктаў, харчо́ў);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паёк, пайка, м.
Ежа або прадукты, якія выдаюцца ў пэўнай колькасці і на пэўны час. Сухі паёк. □ Хлопцы аддалі.. [аленю] рэшту свайго хлебнага пайка, а самі вячэралі без хлеба. Шамякін. Салдаты частавалі адзін аднаго небагатым сваім пайком. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гало́дны, -ая, -ае.
1. Які адчувае голад, ненакормлены.
Г. прысмакаў не пытае (прымаўка).
2. Выкліканы голадам.
Галодная смерць.
3. Бедны на прадукты харчавання, неўраджайны.
На год два Юр’і, ды абодва дурні: увосень халодны, а вясной г. (прыказка).
4. Недастатковы для задавальнення патрэбы ў ежы, у сродках жыцця.
Г. заработак.
◊
На галодны жывот (разм.) — галодны, не пад’еўшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сыры́, -а́я, -о́е.
1. Вільготны, не сухі.
Стаяла восеньская сырая пара.
2. Пра прадукты харчавання: не печаны, не вараны, не смажаны і пад.
Сырая бульба.
Сырое мяса.
Есці моркву ў сырым выглядзе.
3. Недавараны, недапечаны, недасмажаны.
С. пірог.
4. перан. Не да канца апрацаваны, недароблены.
С. раман.
|| наз. сы́расць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праду́кцыя
(лац. productio)
1) сукупнасць прадуктаў вытворчасці краіны, галіны прамысловасці, адной асобы за пэўны час, а таксама самі прадукты вытворчасці;
2) вынікі працы ў галіне навукі, літаратуры, мастацтва, увогуле прадукты разумовай дзейнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
produkt, ~u
м. прадукт; выраб;
~y mleczne — малочныя прадукты;
produkt brutto — прадукт брута;
produkt gotowy — гатовы прадукт (выраб);
produkt o wysokiej (zlej) jakości — высакаякасны (нізкаякасны) прадукт;
~у importowane — імпартныя прадукты (вырабы);
~у na eksport — тавары на экспарт;
~у rolne — сельскагаспадарчыя прадукты (тавары)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аміяка́ты
(ад аміяк)
прадукты далучэння аміяку да іншых рэчываў; выкарыстоўваюцца як вадкія ўгнаенні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
правія́нт
(ням. Proviant, ад с.лац. provenda)
прадукты для арміі, экспедыцыі і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Марынава́ць ’кансерваваць, гатаваць харчовыя прадукты ў марынадзе’, (перан.) ’знарок прытрымліваць у адным стане, званні’ (ТСБМ). З рус. мариновать ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 79–80), якое з франц. mariner або з ням. marinieren < лац. marināre ’класці ў салёную ваду’ (Фасмер, 2, 573).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)