Ву́пар ’крывасмок, вампір’ (Касп., Сцяшк., барыс., Шн., 2, 404); параўн. у запісах Федароўскага: «Каб ты па смерці вупарам хадзіў» (слонім., навагр., Федар., 4, 417); ’ваўкаваты, пануры чалавек’ (карэліц., З нар. сл.; Жыв. сл.); ’упарты чалавек’ (Сцяц.; КЭС, лаг.; Жд., 3; Цых.); ’надзьмуты чалавек’ (Жд., 2). Семантыка і форма слова — вынік кантамінацыі слоў упы́р ’крывасмок, вампір’ (гл.) і упіра́цца ’упарціцца’; супадзенне націску з польск.upior ’крывасмок’ не дае падстаў лічыць бел. слова запазычаннем, бо само польск. слова лічыцца запазычаннем з усх.-слав. з-за пачатковага u‑; аналагічнае развіццё значэння параўн. у рус.упы́рь ’крывасмок’ і упы́рь ’упарты чалавек’ (Фасмер, 4, 165 і наст.). Гл. упор, упі́ра ’упарты чалавек’, ’неслух’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ныра́ць ’даваць нырца’ (Яруш., ТСБМ), зак. тр. нырну́ць (Яруш., ТСБМ, Сл. ПЗБ), укр.ниряти, нирнути, рус.нырять, нырнуть, серб.-харв.по́‑нирати ’знікаць, цячы пад зямлёй’, балг.ни́рна ’даваць нырца’. Выводзіцца з прасл.*nyr‑, падоўжанай асновы на базе *nъr‑, што ўзнікла аслабленнем ступені *nor‑, параўн. тураўск.нора́ць ’тс’; іншыя варыянты асновы дэманструюць розныя ступені чаргавання: *nьr‑, *ner‑, *nir‑, *nar‑, *nur‑ (Махэк₂, 401; Бязлай, 2, 227), паводле Фасмера (3, 92), дастаткова старажытныя, гл. нуры́ць ’падаць тварам на зямлю’, пану́ры, славац.ponárať ’заглыбляцца’, славен.pondreti ’нырнуць, схавацца’ і пад. Прасл.*nerti, nьrǫ, ст.-слав.изнрѣти, изньрѭ ’вынырнуць’ параўноўваюць з літ.nérti, nertù ’утапіць, заглыбіць’, лат.nirt, nirstu і г. д.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
sour1[ˈsaʊə]adj.
1. кі́слы, пракі́слы;
sour pickles марынава́ныя гуркі́; пі́кулі;
smell sour аддава́ць кісля́цінай
2.пану́ры, сярдзі́ты; зло́сны, зласлі́вы; у ке́пскім настроі́;
What a sour face she has! Што за кіслы ў яе выгляд!;
Pleasure turned sour on him. Пацехі абрыдлі яму.
♦
go/turn sour кі́снуць, пракіса́ць; псавацца;
sour gra pes прытво́рнае грэ́баванне чым-н. недасяга́льным
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
fínster
a
1) цёмны, змро́чны; дрыму́чы
ein ~er Wald — дрыму́чы лес
2) пану́ры, суро́вы, хму́рны
ein ~es Gesícht máchen — хму́рыцца
3) цёмны, падазро́ны
das ist éine ~e Ángelegenheit — гэ́та цёмная спра́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ко́раб, ‑а; мн. карабы, ‑оў; м.
1. Пасудзіна, сплеценая з дубу, саломы і пад., для захоўвання, пераноскі, упакоўкі чаго‑н. Залез з перапуду [мужык] на гару і схаваўся там у кораб з пер’ем.Якімовіч.[Рыбакі] паставілі на фурманку вялізны кораб са шчупакамі, потым такі ж кораб з акунямі, і яшчэ адзін — з сялявай.В. Вольскі.
2.Разм. Тое, што і каробка (у 2 знач.). Некалькі год назад на цэнтральнай вуліцы горада высіўся між руін пануры, суровы кораб дома.Мележ.
•••
Поўны кораб — вельмі многа (звестак, навін і пад.).
Сем карабоў — вельмі многа (нагаварыць, наабяцаць і пад.).
Як з кораба — у вялікай колькасці (валіцца, сыпацца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыці́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які перастаў падаваць гукі, ствараць шум; сцішаны. Закіданая снегам, прыціхлая вёска ў гэты паўночны час здавалася прыгожай.Навуменка.Палалі пажары, асвятляючы злавесным полымем пануры, прыціхлы родны горад.Сабаленка.Над прыціхлым асеннім паркам, над чырванню сцягоў і кветак плыве мелодыя Дзяржаўнага гімна БССР.Пысін.// Прыглушаны, пацішэлы, прыцішаны. Непадалёку скрыпнулі дзверы, пачулася прыціхлая, але заўзятая гамонка.Няхай.
2. Які перастаў рухацца, замёр, заціх. Некаторы час хлопцы сядзелі прыціхлыя.Місько.Ганка раззлавалася, села на лаву і, прыціхлая, абыякава глядзела на гульню.М. Стральцоў.// Які паслабеў у сіле свайго праяўлення. Зноў у.. [Рыбаку] аднавілася прыціхлае было, але ўпартае жаданне.. прарвацца ў лес.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stern
I[stɜ:rn]
adj.
1) стро́гі, суро́вы
a stern master — стро́гі гаспада́р
a stern frown — суро́ва насу́пленыя бро́вы
2) цьвярды́, жо́рсткі, упа́рты
stern resolve — цьвярда́я пастано́ва
3) суро́вы, пану́ры
stern mountains — суро́выя го́ры
II[stɜ:rn]
n.
карма́f. (вадапла́ва)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gray
[greɪ]1.
n.
1) шэ́ры ко́лер
2) сіво́е сукно́
3) сівы́ -о́га m. (пра каня́)
2.
adj.
1) сівы́(валасы́, конь, сьві́тка), сіве́нькі
to turn gray — сіве́ць; шэ́ры (дзень, во́чы), шэ́ранькі
2) informal стары́, стараве́чны
3) цёмны, пану́ры, шэ́ры; цяжкі́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
brown
[braʊn]1.
adj.
1) руды́, бу́ры; кары́чневы
brown hair — руды́я валасы́
2) смугля́вы, загарэ́лы
3) ка́ры
brown eyes — ка́рыя во́чы
4) пану́ры; пава́жны
2.
n.
руды́ ко́лер
3.
v.
1) рабі́ць (рабі́цца) руды́м, рудзе́ць
2) загара́ць (на со́нцы)
•
- brown out
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)