це́ста, ‑а, М ‑сце, н.
1. Вязкая маса рознай кансістэнцыі, якая атрымліваецца пры змешванні мукі з вадкасцю (вадой, малаком і пад.). Праз дзверы ў кухні .. [Грушэўскі] ўбачыў жанчыну, якая мясіла на стале цеста. Карпюк.
2. Усякая густая маса, якая атрымліваецца пры змешванні цвёрдага, сыпкага рэчыва з вадкасцю. Бетоннае цеста. □ Па твары хлёпала мокрым цветам, гэта шпурляла з-пад кола раскіслым снегам і глінай. Пташнікаў.
•••
З аднаго цеста — пра людзей, якія падобны адзін да аднаго па поглядах, характарах і пад.
З другога цеста — пра чалавека, які не падобны да іншых, не роўны па становішчу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ménge
f -, -n
1) мно́ства, бе́зліч, вялі́кая ко́лькасць, ма́са
2) нато́ўп, збой
éine ~ Ménschen — нато́ўп лю́дзей
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
agglutination
[ə,glu:tɪˈneɪʃən]
n.
1) зьле́пліваньне, скле́йваньне n.
2) зьле́пленая ма́са
3) аглютына́цыя f. (тварэ́ньне сло́ва злучэ́ньнем ко́лькіх сло́ваў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Мале́кула ’найменшая частачка рэчыва, якая захоўвае яго асноўныя хімічныя ўласцівасці’ (ТСБМ). З рус. молекула ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 89), якое з франц. molécule ’тс’ — штучнага слова, утворанага ад лац. mõlēs ’маса, скала’ на ўзор франц. corpuscule ’часцінка (матэрыі)’ (Голуб-Ліер, 319).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кампа́ктны
(лац. compactus)
1) сціснуты шчыльна, без прамежкаў (напр. к-ая маса);
2) перан. кароткі, сціслы (напр. к. выклад).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ікра́, -ы́, ж.
1. Маса зернепадобных яечак, якія адкладваюцца рыбамі, земнаводнымі, малюскамі і інш.
Класці ікру.
2. Харчовы прадукт, які атрымліваецца шляхам апрацоўкі зернепадобных яечак рыбы.
Бутэрброд з ікрой.
3. Сурагатны прадукт, імітацыя (у 2 знач.) па смакавых уласцівасцях і знешнім выглядзе рыбінай ікры.
4. Страва з дробна пасечанай агародніны, грыбоў і інш.
Кабачковая і.
І. з баклажанаў.
|| прым. ікраны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пласт, -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Шчыльны, плоскі слой чаго-н.
Верхнія пласты глебы.
Пласты каштоўных выкапняў.
2. перан. Аднародная ў якіх-н. адносінах маса як частка чаго-н. (кніжн.).
Пласты насельніцтва.
Лексічны п.
◊
Ляжаць як пласт або пластом (разм.) — нерухома, не маючы сіл падняцца.
|| прым. пластавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).
Пластавая горная парода.
П. вугаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
толпа́ ж.
1. нато́ўп, -пу м.; гурт, род. гу́рту м., мн. нет;
2. перен. (обыкновенные люди, масса), разг. нато́ўп, -пу м., ма́са, -сы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ацэтылцэлюло́за
(ад ацэтыл + цэлюлоза)
воцатнакіслы эфір цэлюлозы, белая аморфная маса; выкарыстоўваецца для вырабу штучнага валакна, вогнетрывалай кінаплёнкі, лакаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ва́та
(польск. wata, ад ням. Watte)
пушыстая валакністая маса звычайна з бавоўны, прызначаная для медыцынскіх і бытавых мэтаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)