старажытнае дэкар. пісьмо, пры якім літары звязаны ў непарыўны дэкар. арнамент. Пісцы карысталіся 2 прыёмамі: скарачэннем літар і іх упрыгожваннем. Віды скарачэнняў: скарачэнне частак літар Л, А, К, М і інш., каб палегчыць іх збліжэнне; падпарадкаванне адной літары другой, калі памер адной памяншаўся і яна ставілася пад мачту большай літары ці пісалася ўнутры яе, не перасякаючы яе частак (КО = ; памяншэнне памеру абедзвюх літар і напісанне іх адна пад адной (МР = ); зліццё падобных частак суседніх літар (ПР = ). Упрыгожванне служыла для запаўнення пустот, уласцівых многім слав. літарам. У рукапісных кнігах вязь звычайна пісалі каляровай фарбай (найчасцей кінавар’ю).
Першапачаткова вязь выкарыстоўвалася ў загалоўках і надпісаннях. На Русі з’явілася ў 14 ст. Перайшла ад паўд. славян і ўжывалася ў двух стылях: т.зв. геаметрычным (строга захоўваў геам. элементы літар) і прыродным (літары ўпрыгожвалі арнаментальнымі расліннымі і жывёльнымі матывамі). Быў і змешаны стыль. У 15—16 ст. на Беларусі і Украіне развіваўся прыродны стыль, у Маскоўскай Русі пераважаў геаметрычны. На Беларусі вязь выкарыстоўвалі пераважна ў рукапісных кнігах рэліг. жанраў («Псалтыр» 16 ст., «Пралог» 17 ст., «Зборнік павучанняў» сярэдзіны 17 ст.), зрэдку і ў дзелавой ці свецкай пісьменнасці (Статут ВКЛ 1566, бел. пераклад «Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсяе Русі» М.Стрыйкоўскага). Друкаваная вязь вядома ў выданнях Ф.Скарыны, С.Буднага, у старадруках 16—17 ст. (Статут ВКЛ 1588, выд. ў Вільні, «Гісторыя пра Варлаама і Іасафа», 1637, і «Дыдаскалія», 1653, выд. ў Куцейне.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дамастро́й, ‑я, м.(з вялікай літары).
Помнік рускай пісьменнасці 16 ст., у якім змяшчаецца звод жыццёвых правіл і павучанняў (пазней стаў агульным абазначэннем кансерватыўнага сямейна-бытавога ўкладу жыцця).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Эпро́н, ‑а, м.(з вялікай літары).
Скарочаная назва спецыяльнай арганізацыі, якая ажыццяўляла падводныя работы (падыманне патанулых суднаў і аварыйна-выратавальныя работы) у СССР з 1923 да 1941 г.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пісьмя́, ‑мені ’граматнасць’ (Нас.), пісьмёны ’старажытныя пісьмовыя знакі, літары’ (ТСБМ), стараж.-рус.письмя ’пісьмовы знак, літара’ (1057 г.), ’пісьмовы тэкст, тое, што напісана’ (XII ст.), святая, священная писмена ’Святое письмо’ (1073 г.); ст.-польск.piśmię = польск.pismo, чэш., славац.písmeno ’літара’, ст.-слав.писмѧ ’літара’, ’пісьмёны’. Прасл.дыял.*pisьmę паходзіць з *pisьmo (Бязлай, 3, 41). Да пісьмо (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ink
[ɪŋk]1.
n.
чарні́ла n., чэ́рня f.; друка́рская фа́рба
2.
v.t.
1) пазнача́ць чарні́лам
2) пакрыва́ць лі́тары друка́рскай фа́рбай
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Парна́с, ‑а, м.
1.(з вялікай літары). Горны масіў у сярэдняй частцы Грэцыі, дзе, паводле міфалагічных уяўленняў, жылі Апалон і музы.
2.перан. Усё, што звязана з паэзіяй; свет паэзіі.
[Грэч. Parnassos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мало́х1, ‑а, м.(з вялікай літары).
Кніжн. Ужываецца як сімвал бязлітаснай сілы, якая патрабуе мноства чалавечых ахвяр. Малох вайны.
[Фінікійскае molek ад імя фінікійскага бога сонца, агню і вайны, якому прыносілі ў ахвяру людзей.]
мало́х2, ‑а, м.
Аўстралійская яшчарка, цела якой пакрыта калючкамі.
[Лац. moloche.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зяло́1, ‑а, н.
Назва восьмай літары (ѕ) царкоўнаславянскай і старой рускай азбукі, якая абазначае, як і літара зямля (з), гук «з».
зяло́2, ‑а, н.
Насенне пустазелля ў збожжы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і́грэк, ‑а, м.
1. Назва перадапошняй літары (y) лацінскага алфавіта.
2. Невядомая велічыня, якая абазначаецца гэтай літарай (побач з літарамі x, z). // Умоўнае абазначэнне невядомай або знарок не названай асобы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маю́скулы
(лац. maiusculus = некалькі больш)
вялікія (прапісныя) літары старажытных лацінскай і грэчаскай пісьменнасцей (проціл.мінускулы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)