ізалагі́псы
(ад іза- + гр. allos = іншы + hypsos = вышыня)
ізалініі змены вышыні ізабарычнай (гл. ізабары 1) паверхні за пэўную адзінку часу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кардына́льны
(лац. cardinalis = галоўны)
самы важны, асноўны, істотны (напр. к-ыя змены);
к. лік — матэматычны эквівалент паняцця колькасці (параўн. ардынальны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
марфо́зы
(ад гр. morphe = форма)
няспадчынныя змены арганізмаў, якія выклікаюцца дзеяннем знешніх фактараў (радыяцыі, высокіх тэмператур, хімічных рэчываў і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
машыне́рыя
(фр. machinerie)
1) унутраная канструкцыя машыны;
2) прыстасаванне ў тэатры для змены дэкарацыі;
3) разм. нескладанае, прымітыўнае прыстасаванне, прылада.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
полімерана́лагі
(ад палімеры + аналаг)
высокамалекулярныя злучэнні, у якіх пры хімічным ператварэнні не адбываецца змены ступені полімерызацыі або структуры асноўнага ланцуга.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэкрышталіза́цыя
(ад рэ- + крышталізацыя)
працэс змены крышталічнага стану цела пад уздзеяннем розных фізічных фактараў, але без расплаўлення або растварэння цела.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЎТАРУЛЯВЫ́,
гірарулявы, электранавігацыйная прылада для аўтам. ўтрымання карабля на зададзеным курсе, а таксама для змены курсу. Асн. часткі — курсапаказальнік (звычайна гіракомпас) і звязаная з ім сістэма сачэння. Дзеянне аўтарулявога заснавана на аўтам. уключэнні рулявога прыстасавання пры адхіленні карабля ад курсу.
т. 2, с. 120
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКСЕЛЕРА́ТАР (ад лац. accelerare паскараць) у тэхніцы, рэгулятар колькасці гаручай сумесі, што паступае з карбюратара ў цыліндры рухавіка ўнутр. згарання (у дызелях — паліва з помпы). Прызначаны для змены частаты вярчэння каленчатага вала рухавіка і адпаведна скорасці руху аўтамабіля, трактара і інш.
т. 1, с. 204
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Вуплува́ць ’выплываць’ (Бяльк., КСТ). Супадаючыя формы з усходу і поўдня Беларусі тлумачацца па-рознаму: магілёўская форма адлюстроўвае фанетычныя змены, звязаныя з сістэмай дысімілятыўнага акання і моцнай лабіялізацыяй ы паміж губнымі (вып‑ > вуп‑, Яшкін, Узаемадзеянне, 65; Вайтовіч, Ненаціскны вакалізм, 43 і наст.), палеская форма ўтворана ад плуць ’плыць’ з пераходам ы > у пасля губных (Вайтовіч, там жа, 45 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АМПЛІТУ́ДНАЯ МАДУЛЯ́ЦЫЯ,
павольная змена амплітуды эл.-магн. ваганняў у параўнанні э іх перыядам па вызначаным законе; від мадуляцыі. Выкарыстоўваецца для перадачы інфармацыі ў радыё- і аптычным дыяпазонах хваляў (напр., перадача гукавога суправаджэння, тэлевізійных адлюстраванняў). Перадавальная радыёстанцыя, якая працуе ў рэжыме амплітуднай мадуляцыі, вылучае спектр частот. У выпадку амплітуднай мадуляцыі сінусаідальным сігналам (гл. рыс.) спектр мае 3 складальныя: нясучую (ω) і 2 бакавыя частаты
. Глыбіня амплітуднай мадуляцыі характарызуе ступень змены амплітуды:
; частата мадуляцыі Ω — скорасць змены амплітуды ваганняў. Для атрымання амплітудна-мадуляванага вагання нясучая частата і сігнал, якім яна мадулюецца, падаюцца на мадулятар.
т. 1, с. 323
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)