недаро́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Неўраджай. З даўніх гадоў ведаў .. [Азяўчыкаў]: жаўцее ўвосень жыта — пераканаўчая прыкмета недароду, а за ім усе беды селяніна. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сало́місты, ‑ая, ‑ае.
З вялікімі сцёбламі, які дае многа саломы (пра злакі). Саломістае жыта. // Які ўтрымлівае вялікую колькасць саломы. Саломісты гной. Саломісты корм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плывуне́ц ’ранні баравік’ (уздз., мсцісл., Нар. словатв.). Да плыць, выплыва́ць (гл.). Матывацыя: баравікі з’яўляюцца тады, калі каласуе жыта = ’выплывае” ў трубку”’ (тамсама).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэдзо́вы ’жытні’ (смарг., Сл. ПЗБ). Магчыма, кантамінацыя лат. rudzi ’жыта’, rudzāji ’жытняя салома’ і разовы ’буйна змолаты’ (Сл. ПЗБ). Гл. яшчэ разоўка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нашчэ́нт, прысл.
Зусім, поўнасцю; канчаткова. Жыта .. было ў многіх мясцінах нашчэнт здрасавана. Мележ. Праваліўся нашчэнт Аб’яднаны паход Верных служак цара І французскіх банкіраў. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́тсеў Поле, на якім зжата і зноў пасеяна жыта (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
змяша́цца сов., в разн. знач. смеша́ться;
жы́та ~ша́лася з аўсо́м — рожь смеша́лась с овсо́м;
папе́ры ~ша́ліся — бума́ги смеша́лись
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павыплыва́ць I сов. (о многом, о многих) вы́плыть
павыплыва́ць II сов. (о многом) вы́колоситься;
жы́та ~ва́ла — рожь вы́колосилась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размало́цца сов.
1. размоло́ться;
жы́та до́бра ~ло́лася — рожь хорошо́ размоло́лась;
2. разг. (износиться) разрабо́таться;
уту́лка ~ло́лася — вту́лка разрабо́талась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прысе́яць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што, чаго і без дап.
Пасеяць у дадатак да ўжо пасеянага. Прысеяць яшчэ грэчкі. □ — Сеяў я, вунь колькі працы ўклаў. Гектары з чатыры жыта на полі стаіць. А што за жыта — каласок у каласок! .. Ну, там і ў лесе прысеяў... Сіўцоў. // Разм. Засеяць. Сяргей з дня ў дзень хадзіў на працадні, «соткі» прысеяў — трохі абжыліся. Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)