карпара́цыя, ‑і, ж.

Група асоб, аб’яднаных прафесіянальнымі, саслоўнымі і пад. інтарэсамі. Радыёвяшчальная карпарацыя. □ — Вось што, давайце зробім так: даручыце мне весці перамовы ад карпарацыі прысяжных павераных горада Мінска з панам Урублеўскім. Колас.

[Ад лац. corporatio — аб’яднанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

учатыро́х, прысл.

У колькасці чатырох асоб (асобна пра мужчын або пра жанчын). Недзе, за некалькі вёрст, быў пажар, — ружовы промень ледзьве трапятаўся на чорным небе. Алесь падышоў [да пажарнага склада]. Каля помпы стаялі ўчатырох. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матры́кул

(лац. matricula = спіс)

1) уст. афіцыйны спіс пэўных асоб, напр. студэнтаў універсітэта, служачых установы;

2) спіс асоб касцельнай парафіі або яе даходаў;

3) запісы актаў грамадзянскага стану.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вы, вас, вам, вас, ва́мі, аб вас, адз. ты; займ. асаб. 2 ас. мн.

Ужыв. пры звароце да некалькіх асоб, а таксама як форма ветлівага звароту да адной асобы.

◊

На вы (гаварыць, быць з кім-н. і пад.) — пра адносіны паміж людзьмі, калі гавораць адзін другому «вы», а не «ты».

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арце́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Адна з форм вытворчага аб’яднання грамадзян для вядзення калектыўнай гаспадаркі на аснове абагульнення сродкаў вытворчасці.

Рыбалавецкая а.

Сельскагаспадарчая а.

2. Аб’яднанне асоб некаторых прафесій для сумеснай работы з удзелам у агульных даходах і агульнай адказнасцю.

А. грузчыкаў.

|| прым. арце́льны, -ая, -ае.

Арцельная гаспадарка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асабо́вы, -ая, -ае.

1. гл. асоба.

2. Які мае адносіны да пэўнай асобы, пэўных асоб.

○

Асабовы рахунак — рахунак у банку, адкрыты на імя пэўнай асобы.

Асабовая справа — папка з дакументамі якой-н. асобы, што працуе ў пэўнай установе.

Асабовы склад (састаў) — рабочыя, служачыя якой-н. установы, вайсковай часці і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

амні́стыя, ‑і, ж.

Поўнае альбо частковае вызваленне ад пакарання засуджаных судом асоб, якое праводзіцца актам вярхоўнай улады. Бабейку судзілі за махлярства, ён прасядзеў гады са тры, вызваліўся па амністыі і вярнуўся дахаты. Хадкевіч.

[Ад грэч. amnēstia — дараванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капі́тул, ‑а, м.

1. Калегія духоўных асоб пры епіскапе ў каталіцкай і англіканскай царкве.

2. Сход членаў рыцарскага ці манаскага ордэна; кіруючы орган ордэна.

3. У дарэвалюцыйнай Расіі — установа, якая займалася ўзнагароджваннем ордэнамі.

[Лац. capitulum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капі́тул

(лац. capitulum)

1) калегія духоўных асоб пры епіскапе ў каталіцкай і англіканскай царкве;

2) калегія кіруючых асоб манаскага ордэна;

3) установа, якая займалася ўзнагароджваннем ордэнамі ў царскай Расіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Наба́т ’трывога, сігнал трывогі’ (БРС). Запазычана з рус. наба́т ’тс’, куды, відаць, трапіла праз цюркскае пасрэдніцтва з араб. nauba ’ахова, змена часу’, мн. л. naubât ’барабаны, у якія б’юць перад дамамі знатных асоб’. Гл. Фасмер, 3, 34.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)