ВІ́ЛЬНЮСКАГА УНІВЕРСІТЭ́ТА БІБЛІЯТЭ́КА.

Засн. ў 1570 як б-ка Віленскага езуіцкага калегіума. Значна расшырылася пасля 1579, калі калегіум быў пераўтвораны ў акадэмію. Аснову яе склалі зборы кніг, што падаравалі калегіуму польскі кароль і вял. кн. літ. Жыгімонт II Аўгуст, віленскі біскуп В.Пратасевіч, падканцлер Казімір Леў Сапега. У 1579 налічвала 4,5 тыс. тамоў, у 1773 — 11 тысяч. Б-ка атрымлівала абавязковы экз. з друкарні ун-та, з 1780 — з усіх друкарняў Вял. кн. Літоўскага. Пераважалі рэліг. тэалагічныя кнігі. Зберагаліся рэдкія выданні і рукапісы, у т. л. твор М.Каперніка «Пра абарачэнні нябесных сфер», працы Пталамея, Арыстоцеля, Р.Дэкарта, стараж. пергаментны Псалтыр на царк.-слав. мове, Слуцкі спіс 16 ст. Статута ВКЛ 1529 і інш. З канца 18 ст. ствараліся адносна самаст. кніжныя зборы ф-таў. Пасля паўстання 1830—31 у Польшчы, на Беларусі і ў Літве ун-т зачынены (1832), кніжныя фонды падзелены паміж Віленскай медыка-хірургічнай акадэміяй і Духоўнай рымска-каталіцкай акадэміяй, частка кніг перададзена Беларускай навучальнай акрузе, Кіеўскаму і Харкаўскаму ун-там. Пасля аднаўлення ун-та (1919) у б-ку паступілі некат. зборы Віленскай публічнай б-кі. У 1930-я г. б-ка налічвала каля 200 тыс. тамоў. У канцы 1940-х г. — 1950-я г. папоўнілася кнігамі з б. Каўнаскага ун-та, з б-к Масквы і Ленінграда. У 1995 налічвала больш за 5 млн. адз. захавання, у т. л. 180 тыс. старадрукаў (322 інкунабулы), больш за 212 тыс. рукапісаў на розных мовах, калекцыя графікі (75 тыс. адз.), бібліягр. і інфарм. выданні і інш. У фондах рукапіснага аддзела стараж. кодэксы, дакумент. і актавыя матэрыялы 14—20 ст., асабістыя архівы прафесараў Віленскага ун-та, матэрыялы прыватных архіваў Сапегаў, Тышкевічаў, Копцяў, інвентары і гасп. кнігі маёнткаў, гаспадарскіх уладанняў, гарадоў, мястэчак (Кобрын, Любча, Дзярэчын і інш.), царк. устаноў (Лаўрышаўскага і Супрасльскага манастыроў, Гродзенскага канвента, каталіцкіх ордэнаў), архіва Віленскага універсітэта, архіў Паўн.-Зах. аддзела Рус. геагр. т-ва (у т. л. адказы мясц. карэспандэнтаў на анкету, распаўсюджаную ў пач. 1870-х г., са звесткамі пра сельскую гаспадарку, побыт і культуру беларусаў). Сярод старадрукаў Брэсцкая біблія 1563, «Апостал» Ф.Скарыны 1525, выданні Мамонічаў, Віленскага брацтва, унікальныя экзэмпляры кніг К.Каяловіча, «Абарона Вялікага княства Літоўскага» А.Ружоўскага (каля 1649), юрыд., Навук. і царк.-палемічныя выданні. Многія інкунабулы захоўваюць запісы бел. чытачоў, каля 200 тамоў паходзяць з кнігазбору Казіміра Льва Сапегі. Асобную калекцыю складаюць зборы картаграфічных матэрыялаў і атласаў, іканаграфіі. Выдае «Летапіс бібліятэкі Вільнюскага універсітэта». З’яўляецца дэпазітнай б-кай ААН (з 1965). Падтрымлівае сувязі з 383 б-камі і навук. ўстановамі ў 55 краінах свету. Размяшчаецца ў будынках б. Віленскага ун-та.

Г.Я.Галенчанка.

т. 4, с. 175

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ruin

[ˈru:ɪn]

1.

n.

1) разва́ліна f., руі́ны pl.

The ruins of an ancient castle — Руіны старажы́тнага за́мку

2) згу́ба, загу́ба, пагі́бель f.; упа́дак -ку, заняпа́д -у m.

His enemies planned the duke’s ruin — Во́рагі кня́зя планава́лі яму́ загу́бу

Drinking was his ruin — П’я́нства было́ яго́най згу́бай

3) руі́на f.

The house had gone to ruin — Дом дайшо́ў да ста́ну руі́ны

4) банкру́цтва n.

2.

v.t.

1) даво́дзіць да руі́ны, руйнава́ць; разбура́ць; глумі́ць

2) даво́дзіць да гале́чы, да банкру́цтва

3.

v.i.

руйнава́цца, банкрутава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

design

[dɪˈzaɪn]

1.

n.

1) на́кід -у m., красьлю́нак -ка, чарцёж -ажа́, рысу́нак -ку, пля́н -у m.; узо́р -у m.

Belarusian embroidery design — белару́скі ўзо́р для вышыва́ньня

2) прае́кт -у m., канстру́кцыя, мадэ́ль f., дыза́йн -у m.

3) заду́ма f.; прае́кт -у m.

4) мэ́та f., наме́р -у m.

by accident or design — выпадко́ва ці знаро́к

2.

v.t.

1) крэ́сьліць, праектава́ць, плянава́ць

to design a dress — накрэ́сьліць фасо́н суке́нкі

to design a bridge — праектава́ць мост

2) абду́мваць, накіда́ць а́булу рама́ну)

3) прызнача́ць для чаго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

trade

[treɪd]

1.

n.

1) га́ндаль -лю m.; гандлёвыя апэра́цыі, камэ́рцыя f.

wholesale trade — гурто́вы га́ндаль

retail trade — ро́зьнічны га́ндаль

foreign trade — заме́жны або́ зьне́шні га́ндаль

domestic trade — нутраны́ га́ндаль

2) абме́н -у m.

in trade for — у абме́н за што

3) рамяство́ n., прафэ́сія f., заня́так -ку m.

the carpenter’s trade — сталя́рства, цясьля́рства n.

the building trade — будаўні́цтва n.

2.

v.i.

1) гандлява́ць

2) выме́ньваць, абме́ньваць

3) таргава́цца

3.

v.t.

замяня́ць, абме́ньваць

- the trades

- trade off

- trade on

- trade in

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

trial

[traɪl]

1.

n.

1) судо́вы працэ́с

2) выпрабава́ньне n.

He gave the machine another trial — Ён вы́прабаваў машы́ну яшчэ́ раз

3) выпрабава́ньні, ця́жкасьці pl.

She went through severe trials — Яна́ прайшла́ праз цяжкі́я выпрабава́ньні

His son is a great trial to him — Яго́ны сын — адно няшча́сьце для яго́

4) спро́ба f.; вы́сілак -ку m., намага́ньне n.

2.

adj.

1) выпрабава́льны

a trial model — выпрабава́льная мадэ́ль

a trial employee — працаўні́к узя́ты на выпрабава́льны тэ́рмін

2) судо́вы

trial testimony — сьве́дчаньне ў судзе́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

trim

[trɪm]

1.

v.t. (-mm-)

1) падстрыга́ць, абраза́ць

The gardener trimmed the hedge — Садо́ўнік падстры́г жывапло́т

2) упрыго́жваць, убіра́ць

The children trimmed the Christmas tree — Дзе́ці ўпрыго́жвалі каля́дную ялі́нку

3) ураўнава́жваць, збалянсо́ўваць (вадапла́ў, самалёт)

4) прыстасо́ўваць (пагля́ды, ду́мкі) да абста́вінаў

2.

adj.

у до́брым ста́не або́ пара́дку; аха́йны, акура́тны

3.

n.

1) фо́рма f., стан -у m.

to be in poor trim — быць ня ў фо́рме

2) пара́дак -ку m.

to be in poor trim — быць у благі́м ста́не

3) шалёўка, лі́штва f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

шту́ка ж.

1. в разн. знач. шту́ка;

ш. палатна́ — шту́ка полотна́;

не́калькі штук я́блыкаў — не́сколько штук я́блок;

адра́зу віда́ць, што ён за ш. — сра́зу ви́дно, что он за шту́ка;

2. шту́ка, проде́лка, прока́за; трюк м.;

урэ́заць (устро́іць) ~ку — отколо́ть но́мер; отмочи́ть шту́ку;

у тым вось і ш. — в то́м-то и шту́ка;

стара́я ш. — ста́рая шту́ка;

гэ́та не ш.э́то не мудрено́;

што за ш.!э́кая не́видаль!;

вось дык ш.! — вот так но́мер!; вот так так!; вот э́то да!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

class

[klæs]

1.

n.

1) кля́са, катэго́рыя, гру́па f.

He flew first class — Ён ляце́ў пе́ршай кля́сай

2) гату́нак -ку m., я́касьць f.

3) кля́са ў шко́ле, ле́кцыя f.; курс -у m.

the French class — ле́кцыя францу́скае мо́вы

to attend classes — бы́ць прысу́тным на ле́кцыях

to take classes in chemistry — прахо́дзіць курс хі́міі

4) сацыя́льная кля́са

the middle class — сярэ́дняя кля́са

the working class — рабо́чая кля́са

the upper class — вышэ́йшая кля́са

2.

adj.

кля́савы, кля́сны

3.

v.

1) клясыфікава́ць, дзялі́ць на гру́пы

2) нале́жаць да гру́пы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

birth

[bɜ:rӨ]

1.

n.

1) нараджэ́ньне n., наро́дзіны pl. only; ро́ды pl. only

to give birth to — нарадзі́ць; даць не́чаму пача́так

2) пача́так -ку m.; пахо́джаньне n.; род -у m.

the birth of a nation — пача́ткі на́цыі

the land of our birth — край, зь яко́га мы пахо́дзім, на́шая ба́цькаўшчына

a man of humble birth — чалаве́к бе́днага ро́ду

3) прыро́джаны та́лент

a poet by birth — паэ́т з прыро́джаным та́лентам

4) зна́тны, славу́ты род, зна́тнае пахо́джаньне

a man of birth — чалаве́к зна́тнага пахо́джаньня, выда́тнага ро́ду

2.

v.t.

нараджа́ць, радзі́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

brood

[bru:d]

1.

n.

1) вы́вадак -ку m. (птушаня́таў), птушаня́ты pl

2)

а) малады́я жывёлы, дзе́ці аднае́ ма́ткі

б) грама́дка, чарада́, чаро́дка f.

a widow with a brood of daughters — удава́ з чаро́дкай дачо́к

3) заво́д -у m.; адбо́рная паро́да

2.

v.t.

1) высе́джваць (кураня́т)

2)

а) ду́маць, разду́мваць

б) выно́шваць о́выя ідэ́і, по́мсту)

3) ахо́ўваць; трыма́ць пад кры́ламі

3.

v.i.

1) сядзе́ць на я́йках, квакта́ць

2) непако́іцца, клапаці́цца; перажыва́ць

The boy brooded about his lost dog — Хло́пчык непако́іўся пра згу́бленага саба́ку

- brood on

- brood over

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)