весялу́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Разм. Ласк. да весялуха.
2. Уваходзіць у склад некаторых слоў са значэннем вясёлы. Дудка-весялушка. □ Каб я быў крылатай птушкай, Не ляцеў бы я ў гай, Пеў бы песні-весялушкі Там, дзе слёзы лье ратай. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзе́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Асобны, адасоблены, самастойны. Раздзельнае навучанне. Раздзельныя пасяджэнні Савета Саюза і Савета Нацыянальнасцей.
2. З перарывамі, перапынкамі, паўзамі. Пачулася раздзельная страляніна. Раздзельныя крокі. // Раздзелены, разбіты на паслядоўныя этапы; пачарговы. Раздзельная паводка. Раздзельная ацэнка ведаў вучняў. Раздзельнае напісанне слоў. Раздзельная ўборка збожжа. Раздзельны старт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
само́тнасць, ‑і, ж.
Стан самотнага чалавека; пачуццё адзіноцтва. У бацькі для сына знайшлося раптам багата пяшчотных і цёплых слоў, бацька для сына вынаходзіў забавы і заняткі, вырываючы яго з самотнасць. Мікуліч. Усё цяжэй і цяжэй пачаў адчуваць.. [Сцяпан] сваё адзіноцтва. Ад гэтай самотнасць магла б пазбавіць толькі.. [Мая]. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрупулёзны, ‑ая, ‑ае.
Дакладны да дробязей. Скрупулёзны аналіз. □ Для доказу даціроўкі «Малой падарожнай кніжыцы» вучоны прарабіў вельмі скрупулёзную даследчыцкую работу. Ліс. // Які прытрымліваецца абсалютнай дакладнасці ў чым‑н. Скрупулёзны чалавек. □ Колас — скрупулёзны майстар, ён ніколі не траціць многа слоў на самыя, здавалася б, адказныя, важныя апісанні. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супер...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на: 1) размяшчэнне зверху, над чым‑н., напрыклад: супервокладка; 2) што‑н. другаснае, паўторнае, напрыклад: суперінфекцыя; 3) старшынство, узначальванне, напрыклад: суперарбітр; 4) вышэйшую ступень якасці чаго‑н. або ўзмоцненае дзеянне, напрыклад: суперэліта, суперартылерыя; 5) найбольшую хуткасць, напрыклад: суперэкспрэс.
[Лац. super — зверху, над.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табу́, нескл., н.
1. У першабытных пародаў — рэлігійная забарона на якое‑н. слова, дзеянне, прадмет, за парушэнне якой вінаваты нібыта караецца звышнатуральнымі сіламі. // перан. Наогул пра што‑н. забароненае.
2. У лінгвістыцы — забарона на ўжыванне пэўных слоў, абумоўленая сацыяльна-палітычнымі, гістарычнымі, культурнымі, этычнымі або эмацыянальнымі фактарамі.
[Палінезійскае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёх, выкл.
Разм. Ужываецца гукапераймальна для абазначэння адрывістых гукаў пры спеве некаторых птушак (салаўя і пад.). — Фіюць, цёх! Даніла спыніўся, прыслухаўся.. — Цёх, цёх, цёх! Чуллівасць [казытала] душу, хацелася сказаць і пра салаўя, і пра яго песню нешта добрае і шчырае, але харошых слоў не прыдумалася, не знайшлося. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕЛАРУ́С Пётра
(сапр. Яленскі Пётр),
бел. пісьменнік пач. 20 ст. У 1913—15 у газ. «Наша ніва» друкаваў вершы («З Новым годам»), апавяданні («У кузні»), жарты («Лякарства ад беднасці»), публіцыст. артыкулы («Колькі слоў аб Беларусі і беларускай песні»). У апавяданні «Якім Бяздольны» (асобнае выд., Вільня, 1914) паказаў зараджэнне ў душы бяспраўнага селяніна пратэсту супраць царскіх парадкаў. Выступаў супраць непісьменнасці і бескультур’я дарэв. бел. вёскі, прапагандаваў нар. мастацтва, уздымаў тэму сац. несправядлівасці.
Тв.:
У кн.: Беларуская дакастрычніцкая проза. Мн., 1965.
т. 2, с. 389
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Г,
чацвёртая літара беларускага і некаторых інш. слав. алфавітаў. Паходзіць з кірыліцкай Г («глаголь»), утворанай графічным відазмяненнем візант. («гама»). У старабел. графіцы абазначала фрыкатыўны заднеязычны гук «г», а ў складзе дыграфа «кг» перадавала выбухны «г» у запазычаных словах («кганак», «паракграф»). У сучаснай бел. мове абазначае і фрыкатыўны заднеязычны («гара», «глеба»), і выбухны («гонты», «гузікі») гук, а таксама глухі заднеязычны «х», які ўтвараецца ў выніку аглушэння «г» на канцы слоў і перад глухімі зычнымі («мурог», «лёгкі»).
А.М.Булыка.
т. 4, с. 407
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
entry [ˈentri] n.
1. увахо́д; уе́зд;
No entry (надпіс). Увахо́д/уе́зд забаро́нены;
an entry visa уязна́я ві́за
2. (into) увахо́джанне, уступле́нне;
the entry into war уступле́нне ў вайну
3. за́піс (у кнізе, дзённіку і да т.п.)
4. арты́кул (у слоўніку);
The dictionary has 30,000 entries. Слоўнік змяшчае 30 000 слоў.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)