гетэрака́рпія

(ад гетэра- + гр. karpos = плод)

утварэнне ў аднаго і таго ж віду кветкавых раслін пладоў, якія распаўсюджваюцца рознымі спосабамі (напр. у календулы — жывёламі і ветрам).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гідато́ды

(ад гр. hydor, -datos = вада + hodos = шлях, дарога)

залозы ў эпідэрмісе раслін, якія выдзяляюць вільгаць з унутранай часткі ліста на паверхню, г. зн. ажыццяўляюць гутацыю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

іназі́т

(ад гр. is, inos = мышца)

арганічнае злучэнне, адзін з вітамінаў групы В, шасціатамны цыклічны спірт, які змяшчаецца ў тканках чалавека і большасці жывёл і раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інбры́дзінг

(англ. inbreeding, ад m = у, унутры + breeding = развядзенне)

скрыжоўванне жывёл або раслін, якія знаходзяцца ў блізкароднасных адносінах у межах адной папуляцыі арганізмаў (параўн. аўтбрыдзінг, кросбрыдзінг).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мута́цыя

(ад mutatio = змяненне, змена)

1) рэзкае змяненне спадчынных уласцівасцей у жывёл і раслін (проціл. мадыфікацыя 3);

2) ломка голасу ў падлеткаў з наступленнем палавой спеласці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

плектаміцэ́ты

(н.-лац. plectomycetiidae)

група сумчатых грыбоў падкласа эўаскаміцэтаў з пладовымі целамі клейстатэцыямі; пашыраны па ўсім зямным шары; пераважна сапратрофы, некаторыя — паразіты раслін, жывёл і чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эпібле́ма

(гр. epiblema = пакрывала)

покрыўная тканка маладых каранёў раслін, якая мае такое ж паходжанне, як і эпідэрміз наземных органаў; па меры росту адмірае і замяняецца экзадэрмай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эпідэ́рміс

(ад эпі- + дэрма)

1) знешні, паверхневы слой скуры чалавека і жывёл, які складаецца з эпітэлію;

2) покрыўная тканка лісця, сцябла, кораня і іншых органаў раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Аржаны́. Яшчэ Чачот адзначаў адсутнасць у беларускай мове кантынуантаў слова *ръжь пры наяўнасці прыметніка аржаны паралельна з жытні; праўда, у рукапісным слоўніку Грыгаровіча 1851 г. адзначана аржа ’жыта’ (Яшкін, 14). Слова аржаны фіксуецца ў старабеларускай мове (Булахаў, Працы IM, 7, 143), яго прыводзіць ужо Насовіч, яно шырока ўжываецца (Карскі, 1, 260), як і іншыя словы, утвораныя ад яго асновы: аржанішча, аржоння ’ржышча’, таксама: аржышча, (а)ржэўнік; параўн. назвы раслін: аржаніца (і аржэвіна — Сцяшк.); аржаніна ’жытні хлеб’ (Касп.); аржануха ’гарэлка’ (Нас.), ’зад’ (Мядзв.). Утворана з пратэтычным а‑ (іржышча — з пратэтычным і‑) і суф. ‑ан‑ ад агульнаслав. *rъžь ’жыта’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вець ’радок, нізка’ (Федар., 6), відавочна, з’яўляецца пераносам з першаснага вець ’галіна’ → ’галіна, на якой у радок сядзяць птушкі’, укр. віть ’галіна’, рус. паўд. веть ’тс’, польск. wić ’тонкі пруток, гнуткая лаза’; ’адросткі раслін’, балг. вица ’тс’, літ. vytìs ’лаза’, лат. vitols ’вярба’, лац. vītis ’вінаградная лаза’, ст.-в.-ням. wîda ’вярба’, ст.-інд. vētasás ’прут, павойная расліна’, авест. vaēiti ’вярба’, н.-перс. bîd, грэч. ὀῖσος ’тс’, ἰτέα (Ϝιτέα) ’вярба’. Прасл. větь мела значэнне ’павойная расліна’. Чаргаванне ў корані. Да віць. Гл. Фасмер, 1, 306; Брукнер, 613; Махэк, 692; Шанскі, 1, В, 77; БЕР, 1, 156.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)