Verbum

назва́цца, -заву́ся, -заве́шся, -заве́цца; -завёмся, -завяце́ся, -заву́цца; -заві́ся; зак.

1. кім-чым. Прыняць, узяць сабе якую-н. назву, імя і пад.

Н. кантралёрам.

2. кім-чым. Сказаць, паведаміць сваё імя, прозвішча і пад.; адрэкамендавацца.

Урач увайшоў у пакой і назваўся.

3. Напрасіцца, навязацца да каго-н. з чым-н. (разм.).

Н. ў памочнікі.

|| незак. называ́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

засу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак., што.

1. Пасунуўшы, паставіць, пакласці ў што-н., за што-н., пад што-н., схаваць куды-н.

З. сякеру за пояс.

З. чамадан пад ложак.

З. шуфляду.

З. руку ў кішэню.

З. паперы ў стол.

2. Зачыніць, закрыць на засаўку (разм.).

З. дзверы на засаўку.

|| незак. засо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́касіць, -кашу, -касіш, -касіць; -кашаны; зак.

1. што. Скасіць дзе-н. траву і пад.

В. сенажаць.

2. перан., каго-што. Знішчыць у вялікай колькасці (агнём, пошасцю і пад.; разм.).

Некалі тут халера выкасіла многа людзей.

Пажарам выкасіла (безас.) паўвёскі.

В. кулямётам рады ворага.

|| незак. выко́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выко́шванне, -я, н.

|| прым. выкасны́, -а́я, -о́е (спец.).

абчы́сціць, -чы́шчу, -чы́сціш, -чы́сціць; -чы́шчаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць чыстым, ачысціць ад бруду, пылу і пад.

А. сцежку ад снегу.

2. што. Зняць налёт з паверхні чаго-н.

А. посуд.

3. што. Зняць скурку, лушпіны і пад.

А. апельсін.

А. бульбіну.

4. перан., каго-што. Абрабаваць, абакрасці, абабраць (разм.).

А. магазін.

|| незак. абчышча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

кусо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

1. Адрэзаная, адбітая і пад. частка чаго-н.; кавалак.

К. цэглы.

К. мяса.

2. Наогул частка чаго-н.

К. жыцця.

3. Адзінка некаторых тавараў, што выпускаюцца паштучна.

К. мыла.

◊

Кусок у горла не лезе — немагчыма есці ад крыўды, перажыванняў і пад.

|| памянш. кусо́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. (да 1 знач.).

скаба́, -ы́, мн. ско́бы і (з ліч. 2, 3, 4) скабы́, скоб, ж.

1. Выгнутая паўкругам металічная паласа, якая служыць ручкай у дзвярах, сундуках і пад.

2. Сагнутая пад вуглом жалезная паласа ці дрот для сашчаплення якіх-н. частак.

Змацаваць вуглы скобамі.

|| памянш. ско́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

|| прым. ско́бачны, -ая, -ае.

спіса́цца, спішу́ся, спі́шашся, спі́шацца; спішы́ся; зак.

1. Звязацца з кім-, чым-н. праз перапіску.

С. са сваімі аднакурснікамі.

2. У маракоў, авіятараў і пад.: звольніцца, выйсці ў запас (спец.).

С. з карабля.

3. Зрасходавацца пры пісьме; прыйсці ў непрыгоднасць (пра аловак, пяро і пад.).

Стрыжань спісаўся.

|| незак. спі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. спіса́нне, -я, н. (да 2 знач.).

сці́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць больш павольным рух, ход і пад.; затрымаць, прыцішыць каго-, што-н.

Машына сцішыла ход.

С. хуткасць матацыкла.

2. каго (што). Супакоіць, угаварыць каго-н. перастаць шумець, плакаць і пад.

С. дзіця.

3. што. Зрабіць менш адчувальным, аслабіць што-н.

С. боль.

С. гнеў (прыглушыць).

|| незак. сціша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

сярдзі́ты, -ая, -ае.

1. Схільны сердаваць, злавацца; злосны.

Сярдзітая суседка.

2. Які выражае раздражненне, злуецца на каго-, што-н.

С. позірк.

С. на жонку.

3. перан. Які моцна дзейнічае (пра алкаголь, табаку, гарчыцу і пад.).

Сярдзітая гарчыца.

С. перац.

4. перан. Вельмі моцны (пра мароз, вецер і пад.; разм.).

С. мароз.

|| наз. сярдзі́тасць, -і, ж. (да 2 знач.).

зняво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго (што).

Пазбавіць волі, узяць пад арышт.

З. злачынцаў.

|| незак. зняво́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. зняво́ленне, -я, н.