шатры́сты, ‑ая, ‑ае.
Такі, як шацёр; з вялікай разгалістай кронай (пра дрэва). Замест вежы аказалася шатрыстая елка, а рэшта складалася з купкі дрэваў і ўзгорка, якія стаялі на далёкай адлегласці адны ад другіх. Колас. Пад’язджаючы да самага Мінска, юнакі заўважылі, што ў прысадах багата дрэў грэцкага арэха, які ім добра знаёмы па малюнках. Спыніліся і тут, палюбаваліся ягонымі выразнымі лістамі, гронкамі буйных арэхаў, зерабнымі, шатрыстымі крокамі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штурмаўшчы́на, ‑ы, ж.
Разм. пагард. Празмерна паспешлівая, тэрміновая праца з мэтай выправіць дапушчаныя хібы, нагнаць упушчанае і пад., якая праводзіцца ў выніку парушэння планавасці ў арганізацыі працэсу працы. Часта да д’ябла ляцела з цяжкасцю дасягнутая рытмічнасць і пачыналася штурмаўшчына. Карпаў. [Мікалай Назаравіч:] — Год пачаўся, а яшчэ ніхто не ведае добра, якія ж станкі і лініі будзе выпускаць завод. Хоць бы на першае паўгоддзе... Вось таму і штурмаўшчына часам. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чутно́ прысл
1. у знач вык безас man hört, man kann hören;
до́бра чутно́ man kann gut hören, es ist gut zu hören;
было́ чутно́, як яна́ спява́ла man hörte sie síngen;
2. пабоч. слова гл чуваць:
што чутно́? was ist zu hören?, was gibt es Néues?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
all2 [ɔ:l] pron.
1. усе́;
All were agreed. Усе пагадзіліся;
They all came late. Яны ўсе спазніліся;
All together now! А зараз – усе разам!
2. усё;
I know it all. Я гэта ўсё ведаю.
♦
after all урэ́шце; у рэ́шце рэшт;
all in all уво́гуле;
all over усю́ды;
all right! до́бра!; ну до́бра!;
all the same тым не менш; усё ро́ўна, усё адно́; а ўсё ж;
at all нао́гул, зусі́м;
He has no money at all. У яго зусім няма грошай;
first of all перш-на́перш;
most of all найбо́льш, больш за ўсё;
not at all : Thank you! – Not at all. Дзякуй! – Няма за што!; Калі ласка!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
schön
1.
a
1) прыго́жы, цудо́ўны
sie ist ~ von Gestált — у яе́ прыго́жая фігу́ра [по́стаць]
~e Áugen máchen — каке́тнічаць
~e Wórte máchen — ліслі́віць
die ~en Künste — выяўле́нчыя маста́цтва і му́зыка
die ~e Literatúr — маста́цкая літарату́ра
2) до́бры, цудо́ўны
die ~e Natúr — прыго́жая прыро́да
ein ~es Stück Geld verdíenen — разм. зарабі́ць до́брую су́му гро́шай
~sten Dank! — вялі́кае дзя́куй!
manch ~es Mal — не раз
éine ~e Beschérung [Geschíchte]! — іран. ну і гісто́рыя [здарэ́нне]!
das wäre noch ~er! — іран. вось яшчэ́!
~ ist ánders! — не магу́ сказа́ць, каб было́ до́бра!
2.
adv
1) прыго́жа, цудо́ўна
2) до́бра, цудо́ўна
~! — до́бра!, цудо́ўна! зго́дзен!
auf das ~ste — найле́пшым чы́нам
du hast ~ láchen! — табе́ до́бра смяя́цца!; у знач.узмацнення:
~ bítten* — ве́льмі прасі́ць [запраша́ць]
bítte ~! — калі́ ла́ска!; прашу́!
dánke ~! — дзя́куй!
sei ~ brav! — будзь разу́мным
~ máchen — упрыго́жваць, аздабля́ць
~ réden [tun*] — ліслі́віць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
postępować
postęp|ować
незак.
1. рухацца; ісці наперад; развівацца;
robota ~uje naprzód — праца рухаецца;
2. абыходзіцца;
źle (dobrze) ~ować z kim — абыходзіцца з кім дрэнна (добра);
гл. postąpić
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́радзь ’неўраджай, неўрадлівы год, недарод’ (Сцяшк.; любан., Жыв. сл.; слаўг., Нар. сл.), нёродзь ’тс’ (ТС). Сюды ж нерадзь (nieradź) ’дробныя ягады; заморкі, няўдалая гародніна’ (Жд. 1; в.-дзв., Шатал., Арх. Фед., ТС), ’што-небудзь дробнае, невялікага памеру, росту’ (Сл. ПЗБ), ’машкара’ (свісл., карэл., Сл. ПЗБ), нэрадзь (нэраць) ’тс’ (зэльв., Сл. ПЗБ). З не і радзіць (гл.). Меркаванні пра запазычанне часткі пералічаных слоў са значэннем ’машкара’, ’што-небудзь дробнае, невялікага памеру, росту’ з літ. пегёсіа ’нікчэмнасць, нечысць (пра мух), ненасытны чалавек, пераборлівае ў ядзе парася’ (гл. Сл. ПЗБ) не пераконвае, паколькі значэнне ’машкара’ добра выводзіцца са значэння, ’нешта дробнае, малое, дрэннае’, што ў сваю чаргу з ’якое не ўрадзілася’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плу́жыць у фразе: год па год не плужыць ’не прыпадае’ (рэч., Нар. сл.). Укр. плужнай* ’шанцаваць’, польск. płnżyć ’добра мецца’, ’квітнець’, ’весціся, удавацца’, ’спрыяць’, Скупацца’, ’быць карысным’, ’апраўдваць спадзяванні’, ’не падводзіць’, славен. ρΐίάϋϊ se ’спароўвацца, выконваць злучку (аб жабах)’, якое Фурлан (гл. Бязлай, 3, 63) аб’ядноўвае разам з рус. кур. плу́жнться ’паволі ехаць, ісці, плесціся за кім-небудзь’. Відаць, рус. лексему не трэба ўлічваць; яна ужываецца паралельна з плугстнться (гл. плугаипща). У такім выпадку плужыць было ўтворана ад плуг > тужыць (< прасл. *pługa > *phditi) — першапачаткова ’араць плугам’, у той час паяўленне плуга азначала ў параўнанні з сахой (* radio) вышэйшую ступень земляробства і, адпаведна, лепшы дабрабыт (Банькоўскі, 2, 6311).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саф’я́н ’мяккая, добра вырабленая звычайна яркага колеру авечая скура, якая ідзе на кніжныя пераплёты, абутак, абіўку мэблі’ (ТСБМ), сапʼя́н ’тс’ (ТС). Рус. сафья́н, укр. сапʼя́н, сафʼя́н, польск. safian, чэш., славац. safián, балг. сахтия́н. Праз цюркскія мовы, параўн. тур., балкар., карач. saxtijan ’тс’, крым.-тат., кыпч. saktyjan (гл. Радлаў, 4, 256, 282; Фасмер, 3, 566) з перс. sextijān ’тс’ (гл. Праабражэнскі, 2, 254; Махэк₂, 535), якое звязана з пярс. sext ’моцны, цвёрды’ (Локач, 140). Этымалогія Міклашыча (287) і Брукнера (479) ад назвы горада Саффі у Марока аспрэчваецца Літманам (гл. Фас мер, 3, 566). Ст.-бел. сафьянъ, сафьанъ, сафиянъ з той жа крыніцы, гл. Булыка, Лекс. запазыч., 115.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
neat [ni:t] adj.
1. акура́тны, чы́сты, аха́йны;
a neat bed акура́тна засла́ны ло́жак;
a neat room прыбра́ны пако́й;
neat handwriting выра́зны/разбо́рлівы/чытэ́льны по́чырк
2. сці́плы і элега́нтны; прыго́жы; які́ добра сядзі́ць (пра адзенне)
3. дакла́дны; я́сны; тра́пны;
a neat answer дакла́дны адка́з
4. BrE неразба́ўлены, неразве́дзены, чы́сты (звыч. пра алкаголь)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)