малахі́т, ‑у, М ‑хіце, м.
Мінерал ярка-зялёнага або блакітна-зялёнага колеру, які выкарыстоўваецца для ювелірных і дэкаратыўна-мастацкіх вырабаў або як сыравіна для выплаўкі медзі.
[Ад грэч. malàchē — мальва.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памакрэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які стаў макраватым, мокрым. Надзя спалохана адплюшчыла памакрэлыя вочы, ускочыўшы з ложка, уключыла святло. Шахавец. Ярка свяціла сонца, іскрыўся памакрэлы снег. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кума́ч
(тат. kumač, ад ар. kumáš)
баваўняная тканіна ярка-чырвонага колеру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
завастры́ць, ‑вастру, ‑вострыш, ‑вострыць; зак., што.
1. Зрабіць вострым канец чаго‑н. Завастрыць аловак. Завастрыць канец палкі.
2. перан. Зрабіць больш рэзкім, ярка выражаным; падкрэсліць. Завастрыць пытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ірдзе́цца і рдзе́цца, (і)рдзіцца; незак.
Тое, што і ірдзець. Ірдзяцца на дужых суках Крамяныя яблыкі жніўня. Гаўрусёў. Світала, на ўсходзе ярка рдзелася неба, было росна. Кірэйчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыцямні́ць, ‑цямню, ‑цемніш, ‑цемніць; зак., што.
Зрабіць цямнейшым, трохі зацямніць. Прыцямніць лямпу. □ [Ліхтары] былі на высокіх, гладка абструганых слупах і гарэлі так ярка, што, здавалася, прыцямнілі месяц. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́скаліць (БРС, Нас., Бяльк., Касп., Шат.), вы́скаліцца ’ярка засвяціць (пра сонца)’ (Шатал.). Гл. скаліць. Адносна другога значэння параўн. укр. ви́скалитися ’з’явіцца, засвяціць (аб сонцы)’ і рус. смал. вы́скаліло безасаб. ’праглянула сонца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палымне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Ярка гарэць, палаць; знішчацца ў агні.
Хаты палымнелі ў агні.
2. Набываць колер полымя; вылучацца колерам полымя, яркай чырвонай афарбоўкай.
На ўсходзе палымнела зара.
Палымнее чырвоная рабіна (перан.).
3. Пакрывацца румянцам.
Палымнее твар.
4. перан. Быць ахопленым якім-н. моцным пачуццём.
П. сэрцам.
Палымнее агонь помсты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гваздзі́к, ‑а, м.
Травяністая расліна сямейства гваздзіковых з пахучымі кветкамі чырвонага, ружовага або белага колеру. Скрозь зелянелі вадкі і агародчыкі з ярка-чырвонымі ружамі і пахучымі гваздзікамі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канарэ́йка, ‑і, ДМ ‑рэшты; Р мн. ‑рэек; ж.
Пеўчая птушка з ярка-жоўтым апярэннем, больш вядомая як пакаёвая. У хаце віселі клеткі з канарэйкамі, чыжыкамі, вавёркамі. Бядуля.
[Ад геагр. назвы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)