уча́сток м.

1. уча́стак, -тка м.; (выделенная часть — ещё) дзяля́нка, -кі ж.;

дроби́ть на уча́стки драбні́ць на ўчасткі;

земе́льный уча́сток зяме́льны ўча́стак (дзяля́нка зямлі́);

поражённый уча́сток (ко́жи) пашко́джаны ўча́стак (ску́ры);

уча́сток зараже́ния воен. уча́стак заражэ́ння;

2. (область, сфера) уча́стак, -тка м., галіна́, -ны́ ж.;

ва́жный уча́сток рабо́ты ва́жны ўча́стак (ва́жная галіна́) рабо́ты;

3. в др. знач. уча́стак, -тка м.;

избира́тельный уча́сток вы́барчы уча́стак;

враче́бный уча́сток урачэ́бны ўча́стак;

уча́сток оборо́ны полка́ воен. ўча́стак абаро́ны палка́;

полице́йский уча́сток уст. паліцэ́йскі ўча́стак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наве́рх

1. нареч. (на верхнюю часть чего-л.) наве́рх;

занясі́це н. — занеси́те наве́рх;

вы́лезці з я́мы н. — вы́лезть из я́мы наве́рх;

2. нареч. (ввысь) наве́рх, вверх;

гля́нуць н. — взгляну́ть наве́рх (вверх);

3. нареч. нару́жу;

вы́вернуць шэ́рсцю н. — вы́вернуть ше́рстью нару́жу;

смала́ вы́ступіла н. — смола́ вы́ступила нару́жу;

4. нареч., горн. на-гора́;

5. нареч., перен. наве́рх, нару́жу;

пра́ўда ўсплыве́ н. — пра́вда всплывёт наве́рх (нару́жу);

6. предлог с род. пове́рх;

н. саро́чкі — пове́рх соро́чки;

усплы́ць (вы́йсці) н. — всплыть (вы́йти) на пове́рхность, (нару́жу)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́пусціць сов.

1. в разн. знач. вы́пустить; (из рук — ещё) упусти́ть, вы́ронить; (часть написанного — ещё) опусти́ть;

в. пту́шку з кле́ткі — вы́пустить пти́чку из кле́тки;

в. жывёлу на па́шу — вы́пустить скот на па́стбище;

в. кроў — вы́пустить кровь;

в. са шко́лы — вы́пустить из шко́лы;

в. пазы́ку — вы́пустить заём;

в. газе́ту — вы́пустить газе́ту;

в. рукавы́ — вы́пустить рукава́;

2. разг. сдать внаём;

в. з-пад ува́гі — упусти́ть (вы́пустить) из ви́ду;

в. з рук — вы́пустить из рук;

в. кі́шкі — вы́пустить кишки́;

в. ле́йцы з рук — вы́пустить во́жжи из рук

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разбіва́ць несов.

1. (разламывать, раздроблять) разбива́ть;

2. (колкой разъединять на части) раска́лывать, расщепля́ть;

3. (повреждать ударом какую-л. часть тела) разбива́ть; ра́нить;

4. (побеждать, наносить поражение) разбива́ть, сокруша́ть;

5. (сад, парк и т.п.) разбива́ть, распланиро́вывать;

6. (разделять на группы) разбива́ть;

7. (дорогу) разбива́ть, разъе́зживать;

8. (сено и т.п.) развора́шивать;

9. (навоз) разбра́сывать;

10. (обувь) разбива́ть, изна́шивать;

11. (приводить в негодность) разбива́ть;

р. машы́ну — разбива́ть маши́ну;

12. (о параличе и т.п.) разбива́ть;

13. разг. (крупную купюру) разбива́ть, разме́нивать;

14. (расстраивать, разрушать) разбива́ть;

15. (доказывать несостоятельность) разбива́ть, опроверга́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам- обл., уст., первая часть неизменяемых прил. со знач.

1. (во столько-то раз больше);

сам-дру́г у два разы́ (больш, бо́льшы за што);

сам-трете́й у тры разы́ (больш, бо́льшы за што);

урожа́й сам-пя́т ураджа́й у пяць разо́ў бо́льшы ад насе́ння;

2. (столько-то, считая вместе с действующим лицом);

сам-дру́г удву́х (удзвю́х, удваі́х);

сам-трете́й утро́х (утраі́х);

сам-четвёрт учатыро́х (учацвяры́х);

сам-шёст ушасцёх (ушасцяры́х);

сам-сём усямёх (усемяры́х);

сам-восьмо́й увасьмёх (увасьмяры́х);

сам-девя́т удзевяцёх (удзевяцяры́х);

сам-деся́т удзесяцёх (удзесяцяры́х);

я сам-дру́г с тобо́ю я ўдвух (удзвю́х, удваі́х) з табо́ю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

верх м.

1. (род. ве́рху) в разн. знач. верх;

в. гары́ — верх горы́;

фу́тра з суко́нным ве́рхам — шу́ба с суко́нным ве́рхом;

2. только мн., муз. верхи́;

у яе́ до́бра гуча́ць вярхі́ — у неё хорошо́ звуча́т верхи́;

3. (род. ве́рха) (верхняя часть предмета) верх; (у шляпы — ещё) ту́лья ж.;

наня́ць в. да́чы — снять верх да́чи;

узя́ць в. — взять верх;

в. даскана́ласці — верх соверше́нства;

з ~хам — с ве́рхом;

це́раз в. — че́рез край;

чый в. — чей верх;

мой (твой, яго́, яе́ і г.д.) в. — мой (твой, его́, её и т.д.) верх

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асно́ва ж.

1. в разн. знач. основа́ние ср.;

а. буды́нка — основа́ние зда́ния;

а. трохвуго́льнікамат. основа́ние треуго́льника;

во́дныя ~выхим. во́дные основа́ния;

2. (базис) осно́ва;

эканамі́чная а. — экономи́ческая осно́ва;

3. грам. осно́ва;

а. сло́ва — осно́ва сло́ва;

4. текст. осно́ва; (наснованная пряжа) сно́вка;

5. (внутренняя опорная часть предмета) осно́ва, скеле́т м., сте́ржень м.;

6. только мн. осно́вы;

~вы хі́міі — осно́вы хи́мии;

7. только мн. (основание, принцип) нача́ла;

8. только мн. перен. усто́и;

сяме́йныя ~вы — семе́йные усто́и;

пало́жаны ў ~ву — поло́женный в осно́ву;

палажы́ць у ~ву (у ~ву асно́ў) — положи́ть во главу́ угла́;

залажы́ць (закла́сці) ~вы — заложи́ть осно́вы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адысці́ сов.

1. в разн. знач. отойти́;

а. ў бок — отойти́ в сто́рону;

а. на два кіламе́тры ад го́рада — отойти́ на два киломе́тра от го́рода;

цягні́к адышо́ў у пяць гадзі́н — по́езд отошёл в пять часо́в;

а. на но́выя пазі́цыі — отойти́ на но́вые пози́ции;

ча́стка зямлі́ адышла́ пад калга́сны садчасть земли́ отошла́ под колхо́зный сад;

нага́ аняме́ла і не мо́жа а. — нога́ онеме́ла и не мо́жет отойти́;

до́ўга хварэ́ў, але адышо́ў — до́лго боле́л, но отошёл;

дзве́ры адышлі́ на два сантыме́тры — две́ри отошли́ на́ два сантиме́тра;

2. разг. (прекратить надоедать) отста́ть;

адыдзі́ ад мяне́ — отста́нь от меня́;

а. ў нябы́т — ка́нуть в небытие́ (в ве́чность);

сэ́рца адышло́ — се́рдце отошло́;

недалёка а. — недалеко́ уйти́;

а. ў міну́лае — отойти́ в про́шлое

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ні I

1. частица, в разн. знач. ни;

на ву́ліцы ні душы́ — на у́лице ни души́;

ні адзі́н — ни оди́н;

што ні кажы́, а е́хаць давядзе́цца — что ни говори́, а е́хать придётся;

хто б там ні быў — кто бы там ни́ был;

ні кро́ку дале́й! — ни ша́гу да́льше!;

2. союз ни;

ні ён, ні яна́ не пры́йдуць — ни он, ни она́ не приду́т;

ні-ні — ни-ни;

ні мур-му́р — ни гугу́;

ні з ме́сца — ни с ме́ста;

ні на ёту — ни на йо́ту

ні II (отделяемая часть отриц. мест.) ни;

ні пра што́ не было́ гаво́ркі — ни о чём не́ было разгово́ра;

ён ні на ко́га не ска́рдзіўся — он ни на кого́ не жа́ловался

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подъём м.

1. (действие) падыма́нне, -ння ср., падніма́нне, -ння ср., падня́цце, -цця ср., пад’ём, -му м.; узніма́нне, -ння ср., узды́м, -му м.;

подъём тя́жестей падыма́нне (падніма́нне) цяжа́раў;

подъём воды́ в реке́ падня́цце (пад’ём) вады́ ў рацэ́;

во вре́мя подъёма на́ гору у час пад’ёму (падыма́ння, падніма́ння) на гару́;

подъём зя́би с.-х. пад’ём зя́бліва;

2. (рост, развитие) узды́м, -му м.;

подъём культу́ры узды́м культу́ры;

3. (побудка) пад’ём, -му м.;

затруби́ли подъём затрубі́лі пад’ём;

4. (об участке дороги) пад’ём, -му м.;

круто́й подъём круты́ пад’ём;

5. (часть ноги) усхо́д, -ду м., пад’ём, -му м.;

сапоги́ жмут в подъёме бо́ты ці́снуць у пад’ёме (на ўсхо́дзе);

6. (воодушевление) узды́м, -му м.;

арти́сты игра́ли с подъёмом арты́сты ігра́лі з узды́мам;

тяжёл на подъём ця́жкі на пад’ём;

лёгок на подъём лёгкі на пад’ём;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)