гіпуры́ты

(ад гр. hippuris = які мае конскі хвост)

гіганцкія марскія малюскі класа двухстворкавых з канічнай ракавінай, падобнай да хваста каня, якія існавалі ў мезазоі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

квеза́ль

(ісп. quetzal, ад індз. quetsalli)

птушка атрада трагонаў з доўгімі верхнімі пёрамі, што цалкам закрываюць хвост, якая водзіцца ў горных лясах Цэнтр. Амерыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ко́да

(іт. coda = хвост)

1) дадатковая заключная частка музычнага твора;

2) звышсхемныя дадатковыя словы або радкі ў цвёрдых формах верша (санеце, актаве і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

падагну́ць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак., што.

1. Загнуць пад што‑н., унутр чаго‑н. [Каваль:] — Падковы вялізныя — не для нашых коней. Але можна канцы адсячы, падагнуць крышку, — усё ж не новыя рабіць. Жычка.

2. Сагнуўшы, падабраць пад сябе (ногі, хвост). [Маня] .. падагнула пад сябе ногі і падперла твар рукамі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пло́йка, ‑і, ДМ плойцы; Р мн. плоек; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. плоіць.

2. Шчыпцы, якімі што‑н. плояць. Перагрэтая плойка паліла валасы. Васілевіч.

3. Прычоска, зробленая такімі шчыпцамі. У некаторых былі прычоскі «конскі хвост», плойкі пад кацялок. Грамовіч. // Роўныя складкі, зробленыя такімі шчыпцамі (на тканіне, адзежы і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кляшчо́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. звычайна мн. (кляшчо́ткі, ‑так). Разм. Тое, што і ляшчоткі.

2. Абл. Кусок палкі, расшчэплены з аднаго канца або пасярэдзіне, для сціскання чаго‑н. Кляшчотка была зроблена не на яго хвост — падшывальцы .. ўзялі цяжкае палена, і кот не мог адбегчыся далёка. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наступи́ть​I сов. (на что-л.) наступі́ць;

◊

наступи́ть на го́рло наступі́ць на го́рла;

наступи́ть на (люби́мую) мозо́ль (кому) наступі́ць на (любі́мы) мазо́ль (каму);

медве́дь на́ ухо наступи́л мядзве́дзь на ву́ха наступі́ў;

наступи́ть на пя́тки (кому) наступі́ць на пя́ты (каму);

наступи́ть на хвост (на́ ногу, на́ ноги) (кому) наступі́ць на хвост (на нагу́, на но́гі) (каму).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прышчамі́ць, ‑шчамлю, ‑шчэміш, ‑шчэміць; зак., каго-што.

Заціснуць, зашчаміць паміж кім‑, чым‑н. Немачка здзіўлена прышчаміла зубамі румяную ніжнюю губку і змоўкла. Брыль. Зноў сунуў руку пад вечка, ды якраз у гэты момант жанчына села на кашолку і балюча прышчаміла Сцёпку руку. Хомчанка.

•••

Прышчаміць хвост каму — паставіць каго‑н. у цяжкае, безвыходнае становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пушы́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Пакрыты мяккім пухам або шэрсцю. Пушысты кот. Пушысты хвост. □ [Дзядзька Гэмаль] паказаў нам шкуркі пясцоў і лісаў. Якія яны былі прыгожыя, пушыстыя! Бяганская.

2. Лёгкі, вельмі мяккі. Пасмачка пушыстых Тоніных валасоў выбілася з-пад заляпанай мелам касынкі. Даніленка. Дарога ў пушыстым снезе, сонечная, іскрыстая, усё глыбей вяла Андрэя ў лес. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак.

1. што і чаго. Навіць, наматаць на што-н.

Н. нітак на шпульку.

2. што. Навінціць на што-н.

Н. гайку на болт.

3. чаго. Насвідраваць адтулін, дзірак.

4. перан., што і чаго. Вельмі ўскладніць што-н., нарабіць чаго-н. мудрагелістага (разм.).

Н. многа лішняга ў гневе.

5. што. Прывесці ў дзеянне спружыну якога-н. механізма (разм.).

Н. будзільнік.

◊

Накруціць вушы каму (разм.) — пакараць каго-н., пацягаўшы за вушы.

Накруціць хвост каму (разм.) — даць наганяй, прабраць каго-н. за што-н.

|| незак. накру́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)