светлабо́кі, ‑ая, ‑ае.
Са светлымі бакамі (пра жывёлу, птушак, дрэвы). Андрэй з начальнікам штаба і камандзірамі атрадаў Павольна ішоў між стромкіх, светлабокіх соснаў і аглядваў тых, каму ўдалося вырвацца з блакады. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарапа́ха, -і, ДМ -па́се, мн. -і, -па́х, ж.
1. Жывёліна атрада паўзуноў, пакрытая касцявым панцырам, якая вельмі павольна рухаецца на кароткіх лапах, што могуць разам з галавой і хвастом уцягвацца ў панцыр.
Марская ч.
2. зб. Рагавыя пласцінкі панцыра гэтай жывёлы, а таксама вырабы з такіх пласцінак.
|| памянш. чарапа́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
|| прым. чарапа́хавы, -ая, -ае і чарапа́шы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
незако́нчаны, ‑ая, ‑ае.
Які не даведзены да канца; незавершаны. Незакончанае пісьмо. Незакончаная адукацыя. □ Высокі вежавы кран павольна рухаўся па рэйках, падаючы цэглу і раствор на рыштаванні незакончанага будынка. Хадкевіч.
•••
Незакончанае трыванне гл. трыванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыбрысці́, ‑брыду, ‑брыдзеш, ‑брыдзе; ‑брыдзём, ‑брыдзяце; зак.
Прыйсці, рухаючыся павольна, з цяжкасцю (звычайна па вадзе, снезе і пад.). — А вы думаеце, што і Сашка прыбрыдзе на сход? — не без здзіўлення запытаў Юлік. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Малёдны ’ветлівы, мяккі характарам’, іўеў. (Сцяшк. Сл.), малёдненька ’памалу, павольна’ (там жа). Няясна. Відавочна, балтызм. Параўн. літ. malóninis ’пяшчотны’, у якім у групе ‑nin‑ пасля адбылося распадабненне: ‑нн‑ > ‑дн‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ада́жыо
(іт. adagio = павольна)
1) муз. павольны тэмп, больш хуткі, чым ларга, але павольнейшы за андантэ;
2) музычны твор або яго частка ў такім тэмпе;
3) павольная частка сольнага або дуэтнага балетнага танца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кандыба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Ісці кульгаючы або павольна, з цяжкасцю перастаўляючы ногі. Панурыя, засмучаныя, устрывожаныя і абураныя такою несправядлівасцю, кандыбаюць сяляне пад казацкім канвоем. Колас. Часта кандыбае стары Міхайла ў вобласць. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вурзець ’павольна ісці, плесціся’ (Янка Купала, Ванк. дыс.). Няясна; магчыма, звязана з ву́рзаць ’хлябтаць, сёрбаць’ або з ву́рда ’буркаўка, вяртушка’, тады зыходная форма была б *вурдзець ’куляцца, бурчаць’, відаць, гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лы́базіць ’есці павольна, не адчуваючы смаку, перабіраючы, нехаця’ (Бір. Дзярж.). Укр. уманск. ли́бати ’паволі плесціся’, бойк. ’неахвотна лаешся’, ’глытаць’, балг. хаскаўск. либам ’капрызна, неахвотна есці’ і г. д. — гл. лы́баць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плы́ўка ’павольна, мякка’ (Сцяшк. МГ). Беларускае. Да аддзеяслоўнага прыметніка ⁺плыўкі з суф. ‑к‑ са значэннем ’схільны да дзеяння, названага ўтваральным дзеясловам’ (гл. плыць) — як грузкі, даўкі, мылкі, плаўкі і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)