супярэ́чнасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Узаемадзеянне супрацьпастаўленых і ўзаемазвязаных сутнасцей як крыніц самаруху і развіцця (спец.).

Дыялектычныя супярэчнасці.

2. Палажэнне, пры якім адно (выказванне, думка, учынак) выключае іншае, не сумяшчальнае з ім.

С. у поглядах.

3. Выказванне або ўчынак, накіраваны супраць каго-, чаго-н.; пярэчанне, супярэчанне; процілегласць.

Супярэчнасці па цане на газ і нафту абвастраюць міжнародныя адносіны.

◊

Дух супярэчнасці — імкненне зрабіць не так, а зусім інакш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

АЎТАІМУ́ННЫЯ ХВАРО́БЫ,

захворванні, абумоўленыя рэакцыямі імунітэту, што накіраваны супраць уласных тканак і органаў арганізма. Да аўтаімунных хвароб належаць калагеноз, нефрыт, панкрэатыт, сістэмная склерадэрмія, набытая гемалітычная анемія; адна з найб. цяжкіх аўтаімунных хвароб — сіндром набытага імунадэфіцыту (СНІД). Механізм многіх аўтаімунных хвароб вывучаны недастаткова.

т. 2, с. 109

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

цэнтрабе́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Накіраваны ў час руху ад цэнтра да перыферыі; проціл. цэнтраімклівы. Цэнтрабежная сіла. // Такі, дзеянне якога заснавана на руху ад цэнтра да перыферыі. Цэнтрабежны апарат. Цэнтрабежная помпа.

2. Які праводзіць узбуджэнне ад цэнтральнай нервовай сістэмы да розных органаў (пра нервы). Цэнтрабежныя нервовыя валокны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

westward

[ˈwestwərd]

1.

adv.

на за́хад, у захо́днім кіру́нку

to sail westward — плы́сьці на за́хад

2.

adj.

накірава́ны на за́хад, захо́дні

the westward slope of the hill — захо́дні схон узго́рку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

пурытані́зм, ‑у, м.

1. Рэлігійна-палітычны рух англійскай буржуазіі ў 16–17 стст., накіраваны супроць абсалютызму і элементаў каталіцызму ў англійскай царкве.

2. перан. Строгае, часта паказное, захаванне маралі і нецярпімасць да адхіленняў ад прынятай маралі. — Сорамна неяк. — Адкінь ты гэты непатрэбны пурытанізм. Ах, я ва ўсім вінаватая... Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БЭ́ЙЛІ (Beiley) Сэмюэл

(1791, г. Шэфілд, Вялікабрытанія — 18.1.1870),

англійскі вучоны-эканаміст У 1831 заснаваў і ўзначаліў Банкаўскую кампанію ў г. Шэфілд. Аўтар навук. прац па эканам., філас. і паліт. праблемах. Асн. твор «Крытычнае даследаванне аб прыродзе, мерах і прычынах вартасці...» (1825) накіраваны супраць тэорыі працоўнай вартасці Д.Рыкарда.

т. 3, с. 383

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

обращённый

1. (повёрнутый) паве́рнуты;

2. перен. (устремлённый, направленный) зве́рнуты, накірава́ны;

3. (превращённый) пераве́рнуты (у каго); ператво́раны (у што);

4. пераве́рнуты (у што); схі́лены (да чаго); см. обрати́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

акрапета́льны

(ад гр. akron = вяршыня + лац. petere = імкнуцца)

накіраваны да вяршыні, напр. парадак распускання кветак у шэрагу суквеццяў (гронка, колас, шчыток).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гумані́зм, ‑у, м.

1. Светапогляд, прасякнуты любоўю да чалавека, клопатамі аб дабрабыце людзей і развіцці ў іх высокіх маральных якасцей. Сацыялістычны гуманізм.

2. Прагрэсіўны рух грамадскай думкі эпохі Адраджэння, які ахапіў філасофію, літаратуру, мастацтва таго часу і быў накіраваны супроць феадальнай ідэалогіі, рэлігійнага дагматызму і які абвясціў прынцып свабоднага развіцця асобы.

[Ад лац. hymanus — чалавечны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наза́д прысл.

1. rǘckwärts, zurück;

накірава́ны наза́д rǘckwärts geríchtet;

адда́ць наза́д zurückgeben* vt;

узя́ць наза́д zurücknehmen* vt;

2. (у знач. «раней») vor, zurück;

два гады́ (таму́) наза́д vor zwei Jáhren;

пераве́сці гадзі́ннік наза́д die Uhr zurückstellen;

наза́д! zurück!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)