АЛЕ́НІ

(Cervidae),

сямейства млекакормячых атр. парнакапытных. 5 падсям.: кабарга, мунтжакі (Cervulinae), вадзяныя алені (Hydropotinae), алені сапраўдныя (Cervinae) і амерыканскія алені (Odocoileinae). 17 сучасных родаў, каля 30 відаў. Пашыраны ў Еўразіі, Паўн. Афрыцы, Амерыцы. Акліматызаваны ў Новай Зеландыі, на Гавайскіх і некат. інш. астравах. На Беларусі лось, казуля, лань і алень высакародны.

Алені: 1 — плямісты; 2 — паўночны.

т. 1, с. 245

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕ́ТНЕР (Hettner) Альфрэд

(6.8.1859, г. Дрэздэн, Германія — 31.6.1941),

нямецкі географ. Праф. Лейпцыгскага (з 1894) і Гейдэльбергскага (1899—1928) ун-таў. Падарожнічаў па Паўд. Амерыцы, Егіпце, Алжыры, Тунісе, Паўд. і Усх. Азіі. Даследаванні ў галіне краіназнаўства, геамарфалогіі, кліматалогіі, геаграфіі чалавека, методыцы выкладання гісторыі і метадалогіі геаграфіі. У 1895 заснаваў і 40 гадоў узначальваў час. «Geographische Zeitschrift» («Геаграфічныя запіскі»).

т. 5, с. 207

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЮ́РМСКАЕ ЗЛЕДЗЯНЕ́ННЕ, вюрм,

апошняе плейстацэнавае зледзяненне ў Альпах. Адбылося ад 70—80 да 11 тыс. гадоў назад. Вылучаюцца 3 стадыі (вюрм І—III), з якіх сярэдняя характарызуецца значным пацяпленнем і скарачэннем плошчы зледзянення. Вюрмскае зледзяненне адпавядае паазерскаму зледзяненню ў Беларусі, валдайскаму зледзяненню ў еўрап. ч. Расіі, віслінскаму (вейхзельскаму) у Зах. Еўропе, віскансінскаму зледзяненню ў Паўн. Амерыцы.

т. 4, с. 337

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРА́ЗЕВЫЯ ВУЛКА́НЫ,

сальзы, геалагічныя ўтварэнні, якія пастаянна ці перыядычна вывяргаюць гразевыя масы, а таксама гаручыя газы, часта з вадой і нафтай. Разнастайныя па форме; невялікія наз. гразевымі сопкамі. Пашыраны пераважна ў нафтаносных і вулканічных абласцях, а таксама ў дэльтах рэк; напр., на Апшэронскім (найб. ў свеце), Таманскім, Керчанскім, Апенінскім, Пірэнейскім п-вах, на в-ве Сахалін, у Цэнтр. Амерыцы.

т. 5, с. 388

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

амблісто́ма, амбісто́ма

(ад гр. amblys = тупы + stoma = рот)

хвастатае земнаводнае, падобнае да саламандры, якое водзіцца ў Паўн. і Цэнтр. Амерыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

афелі́нус

(лац. aphelinus)

паразітычнае насякомае атрада перапончатакрылых, пашыранае ў Паўд. Амерыцы, якое выкарыстоўваецца для барацьбы са шкоднікам яблыні крывяной тлёй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

заабе́нтас

(ад заа- + бентас)

сукупнасць жывёл, якія насяляюць дно марскіх і прэсных вадаёмаў. Паўн. Амерыцы; на Беларусі вельмі рэдкая, заносная.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

квартэро́н

(ісп. cuarterón, ад лац. quartus = чацвёрты)

назва асобы ў Амерыцы, адзін з продкаў якой у трэцім пакаленні быў неграм.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лепідасі́рэн

(ад гр. lepis, -idos = луска + seiren = чараўніца, сірэна)

прэснаводная рыба, якая дыхае лёгкімі і жабрамі; водзіцца ў Паўд. Амерыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

меры́нгія

(н.-лац. moehringia)

травяністая расліна сям. гваздзіковых з белымі кветкамі на доўгіх кветаножках, пашыраная ў Еўразіі і Паўн. Амерыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)