усуты́ч, прысл.
Вельмі блізка, ушчыльную. Пачатак [наступлення] быў ўдалы: за першыя суткі прарвалі адну моцную лінію абароны і падышлі ўсутыч да другой. Мележ. [Байцы] ішлі ўсутыч адзін каля аднаго, каб пры неабходнасці засланіць сваімі спінамі тых, што былі наперадзе. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неабве́ржны, ‑ая, ‑ае.
Такі, які немагчыма абвергнуць; бясспрэчны. Неабвержныя факты пераканаўча сведчаць аб тым, што ў нас сапраўды шырока прыцягнуты жанчыны да кіравання дзяржавай. Лушчыцкі. Тэзісы абароны былі няўмольныя і неабвержныя. Машара. Наш час — суровая і неабвержная рэальнасць. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашчаці́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ніцца; зак.
1. Наставіць шчацінне, хіб ад злосці, страху, рыхтуючыся да абароны або нападзення.
Сабака ашчацініўся на незнаёмага.
2. Стаць старчма нібы шчацінне (пра валасы, вусы і пад.).
3. Выставіць якія-н. вострыя прадметы (штыкі, пікі, калы і пад.).
4. перан. Зазлаваць у адказ на якія-н. словы, учынкі (разм.).
А. на каго-н.
|| незак. ашчаці́ньвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брэква́тэр
(англ. breakwater, ад break = разбіваць + water = вада)
каменная загарода для абароны марской гавані ад хваль, хвалярэз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прэ́сінг
(англ. pressing, ад press = ціснуць)
спосаб актыўнай абароны ў спартыўных гульнях з мячом (футболе, баскетболе, хакеі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
равелі́н
(фр. ravelin)
фартыфікацыйнае збудаванне трохвугольнай формы перад крапасным ровам паміж бастыёнамі, прызначанае для дадатковай абароны крэпасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэйхсба́ннер
(ням. Reichsbanner)
ваенізаваныя арганізацыі ў Германіі ў 1924—1933 гг. для абароны рэспублікі ад манархічнай рэакцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГРАМАДЗЯ́НСКАЯ АБАРО́НА сістэма агульнадзяржаўных мерапрыемстваў, якія праводзяцца ў мірныя і ваенныя часы ў мэтах засцярогі насельніцтва ад зброі масавага паражэння і інш. сродкаў нападу праціўніка, або выратавальных ці неадкладных аварыйна-аднаўленчых работ у ачагах паражэння і раёнах стыхійных бедстваў. Грамадзянская абарона набыла асаблівае значэнне ў сувязі з праяўленнем і развіццём ракетна-ядзернай і інш. зброі масавага паражэння. У 1950—60-я г. грамадзянская абарона створана ў большасці буйных дзяржаў. У СССР грамадзянская абарона створана ў 1961 на базе мясц. проціпаветр. абароны (МППА), заснаванай у 1932. У Рэспубліцы Беларусь захавалася структура былой агульнасаюзнай грамадзянскай абароны. Паводле Палажэння аб грамадзянскай абароне, зацверджанага Вярх. Саветам у 1991, грамадзянская абарона Рэспублікі Беларусь арганізуецца на ўсёй тэр. краіны паводле тэр.-вытв. прынцыпу. Агульнае кіраўніцтва грамадзянскай абароны ажыццяўляе Савет Міністраў, непасрэднае — МУС (з 1994; да гэтага сілы грамадзянскай абароны падпарадкоўваліся Мін-ву абароны). Адказнасць за грамадзянскую абарону на месцах нясуць выканкомы Саветаў дэпутатаў, мін-вы, ведамствы, прадпрыемствы і ўстановы, кіраўнікі якіх з’яўляюцца нач. грамадзянскай абароны. Пры іх ствараюцца штабы грамадзянскай абароны, якія штодзённа займаюцца пытаннямі арганізацыі і матэрыяльнага забеспячэння. Штаб грамадзянскай абароны рэспублікі ўзначальвае міністр унутр. спраў.
У сучасных умовах на грамадзянскую абарону краіны ўскладзены наступныя задачы: засцярога насельніцтва ад вынікаў стыхійных і экалагічных бедстваў, буйных аварый і катастроф, прымянення праціўнікам сродкаў паражэння ў ваен. час; каардынацыя дзеянняў органаў кіравання краіны па прагназаванні, папярэджанні і ліквідацыі вынікаў гэтых бедстваў, аварый і катастроф; правядзенне аварыйна-выратавальных і інш. неадкладных работ у ходзе ліквідацыі вынікаў надзвычайных сітуацый і ў ачагах паражэння; стварэнне і падтрыманне ў гатоўнасці сістэм кіравання, апавяшчэння, сувязі; арганізацыя назірання і кантролю за радыяцыйным, хім., бактэрыял. становішчам; удзел у ажыццяўленні мер, накіраваных на павышэнне функцыянавання аб’ектаў і галін эканомікі ў экстрэмальных умовах і інш.
У.В.Савянок.
т. 5, с. 390
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАРА́НІН Анатоль Мікалаевіч
(20.11.1898, г. Магілёў — 16.9.1970),
генерал-лейтэнант артылерыі (1944). Скончыў артыл. школу (1923). Удзельнік грамадз., сав.-фінл. 1939—40 войнаў. У Вял. Айч. вайну нач. упраўлення проціпаветр. абароны, нам. камандуючага артылерыяй па ППА Карэльскага і Паўд.-Зах. франтоў, удзельнік абароны Сав. Запаляр’я. У снеж. 1943 — вер. 1946 нам. Нач. Цэнтр. штаба войск ППА Сав. Арміі.
т. 5, с. 49
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
карці́на ж., в разн. знач. карти́на;
вы́стаўка карці́н — вы́ставка карти́н;
к. абаро́ны го́рада — карти́на оборо́ны го́рода;
у кінатэа́тры ідзе́ но́вая к. — в кинотеа́тре идёт но́вая карти́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)