Прыме́к, прымёк ’заметка’ (Нас., Гарэц.), ня ў прымёк ’неўпрыцям’ (Гарэц.), прыме́ка ’прыкмета, заметка’ (Нас.). Да прымяча́ць/прыме́ціць (< ме́ціць, гл. ме́та) з рэгулярным чаргаваннем у фіналі асновы. Параўн. цікавае рус. пск., цвяр. примека́ться ’навучыцца, набыць вопыт’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спатка́ць ‘выйсці насустрач, сустрэць’ (ТСБМ, Нас., Касп.; ашм., Стан., Бяльк., Сл. ПЗБ, Рам. 6), спатыка́ць ‘сустракаць’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр., Касп., Барад., Бяльк., Сл. ПЗБ). Прыставачнае ўтварэнне ад патка́ць, патыка́ць ‘сустрэць, сустракаць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
outside
[,aʊtˈsaɪd]
1.
n.
1) навако́льле, во́нкавы бок, во́нкавая паве́рхня або́ ча́стка
2) во́нкавы вы́гляд
3) навако́льны сьвет
2.
adj.
1) знадво́рны, во́нкавы
2) старо́ньні
Outside noises disturbed the class — Го́ман зво́нку перашкаджа́ў ву́чням у кля́се
3) малы́, невялі́кі
an outside chance to win — малы́ ша́нец вы́йграць
3.
adv.
1) (where?) во́нкі, на дварэ́
2) (from where?) зво́нку
3) (where to?) на двор
4.
prep., informal
за вы́няткам
Outside John, none of us liked the play — За вы́няткам Я́нкі, ніко́му з нас п’е́са не спадаба́лася
•
- at the outside
- outside in
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
perfect
1. [ˈpɜ:rfɪkt]
adj.
1) беззага́нны; даскана́лы
2) высо́ка кваліфікава́ны, майстэ́рскі
a perfect golfer — выда́тны гуле́ц у го́льф
3) цэ́лы; по́ўны
а) The set was perfect; nothing was missing — Кампле́кт быў по́ўны, нічо́га не бракава́ла
б) in perfect security — у по́ўнай бясьпе́цы
в) He was a perfect stranger to us — Ён быў зусі́м чужы́м чалаве́кам для нас
4) зако́нчаны (час)
5) Bot. які́ ма́е тычы́нкі й пе́сьцікі (пра кве́тку)
2. [pərˈfekt]
v.t.
1) паляпша́ць, удаскана́льваць
2) рабі́ць апо́шнія штрыхі́, дапрацо́ўваць (карці́ну, рама́н)
3) зака́нчваць
3.
n.
фо́рма або́ сло́ва ў зако́нчаным ча́се
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вільжэ́ць 1 ’рабіцца вільготным’ (Нас.). Утворана ад (незафіксаванага) прыметніка *вільгі, які ўзыходзіць да ст.-польск. wilgi ’сыры, мокры, вільготны’ < польск. wilż ’вільгаць’.
Вільжэ́ць 2 ’слабець (аб марозе)’ (Нас.) з’яўляецца пераносным або ўтвораным ад ві́льгаць ’адліга’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асамі́сты ’паважны’ (Яруш., Нас.). З асаністы ў выніку народнай этымалогіі пад уплывам слова сам: параўн. сінанімічнае самавіты. Рус. осанистый ад осаниться прыняць паважны, мажны выгляд’ ад значэння ’атрымаць сан’ (гл. сан). Параўн. осамицьца (Нас.) ад осаниться.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ашпэ́ціць, ашпэ́чываць ’зганіць, збрыдзіць’ (Нас.), ошпэтаты ’пераўзыйсці, абставіць’ (Клім.), ст.-бел. ошпетити ’зганіць’ з 1690 г. (Нас. гіст.), укр. ошпетити. Запазычана з польск. oszpecić ’зрабіць брыдкім, зганіць; забрудзіць’ ці cамастойна ўтворана ад шпэціць ’ганіць, псаваць, брыдзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Праха́дзка ’прагулка, шпацыр’, ’дарога’ (Мядз., Нас.), прахо́жка (Нас.), прахо́дка ’прагулка’ (брагін., Шатал.), праха́джваць ’прагульвацца’ (узд., Сл. ПЗБ). З польск. przechadzka ’прагулка’ (Кюнэ, Poln., 90), przechadzać się ’прагульвацца, прахаджвацца’. Прахо́жка, прахо́дка, прахо́джваць адаптаваныя да адпаведных прахадзі́ць, прахо́джвацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разры́ўка ’занятак’ (брасл., парад., Сл. ПЗБ), ’забаўка’, ’разрыў’ (Нас., Шн. 2), разрыва́ць ’забаўляць’ (Нас.). З польскага rozrywka ’забаўка, пацеха’. Сюды ж і разры́ў ’перапынак у працы’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Хаця не выключае, што гэта самастойнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́нак ’пачатак дня, раніца’ (ТСБМ, Нас., Сл. ПЗБ), ра́нкі мн. л. ’тс’ (Нас., Бяльк., ТС), ’самым ранкам’ (Растарг.). Параўн. укр. ра́нок, рус. дыял. ра́нок, польск. ranek ’тс’. Суфіксальнае ўтварэнне ад рана, магчыма, дэмінутыўнае. Гл. ра́на 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)