◎ Ла́ддзя (зб.) ’дранікі’. З рус.оладьи. Да аладкі (гл.).
◎ Ладдзя́ ’лодка з дошак’ (мядз., Нар. словатв.). Ст.-бел., ст.-рус.лодьж, ст.-слав. ладий (і больш рэдкае алдий — літ.aldija, eldija ’човен’), прасл.oldbji ’човен’. Да лодка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурла́та ’франтон’ (кобр., ДАБМ, к. 230). Да мурла́т (гл.). Семантычны перанос паводле сумежнасці: відаць, франтон рабіўся з мурлат (ачасаных бярвенняў) накшталт больш старога закоту — узвядзення папярочнай сцяны аж да вільчыка з бярвенняў; а не з дошак, як пазней.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Набольш ’найбольш, больш за ўсё’ (Нас., ТС), на́баля, набблі ’тс’ (Рам. 1, 4), ст.-бел.наболтай (XVI ст.). Паводле Карскага (1, 231), у апошнім слове можна бачыць пропуск и, але верагодней гэта форма з прэфіксам на-. Гл. наі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папра́віцца (ачуняць, аднавіцьсваесілы) genésen* vi (s), gesúnd wérden;
папра́віцца пасля ця́жкай хваро́бы nach schwérer Kránkheit áufkommen*;
2. (палепшыцца) sich (ver)béssern, bésser wérden;
3. (выправіцьсваюпамылку) sich verbéssern, korrigíeren vt;
4. (прыняцьбольшзручнуюпозу) sich zuréchtsetzen, zuréchtrücken vi (s)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
miał raptem siedemnaście lat — яму было ўсяго семнадцаць гадоў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
woleć
wol|eć
незак. аддаваць перавагу, лічыць за лепшае;
~ę rybę niż mięso — я больш люблю рыбу, чым мяса;
co ~isz? — што ты хочаш?
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
In nocte consilium
Рашэнне прыходзіць ноччу.
Решение приходит ночью.
бел. Раніца мудрэйшая за вечар. Пераначуем ‒ больш пачуем.
рус. Утро вечера мудренее. Думай ввечеру, а делай поутру.
фр. La nuit porte conseil (Ночь несёт совет).
англ. Sleep over a thought (Поспи с мыслью).
нем. Guter Rat kommt über Nacht (Хороший совет приходит за ночь). Man muß eine Sache beschlafen (Дело следует делать после ночи).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
лі́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. ліп, ‑ла; незак.
1.(1і2ас.неужыв.), дакаго-чаго. Прыставаць, прыліпаць. Мяккія пушынкі снегу ападалі на зямлю, ліплі да вопраткі, да твару.Кавалёў.На лоб налазяць і ліпнуць мокрыя валасы.Скрыган.
2.Разм. Шчыльна прыціскацца да чаго‑н. Было.. [гразі на вуліцы] столькі, што часта даходзіла да галовак колаў; людзі звычайна ліплі бліжэй да платоў.Мележ.//перан. Гарнуцца да каго‑н. Дзеці ліплі да дзеда. □ Як і даўней, хлопцы цураліся.. [Ігнася] і не любілі. Ігнась таксама не надта ліп да іх, больш адзін быў.Мурашка.//перан. Аблепліваць, усыпаць. Усё больш і больш назойліва лезлі да людзей камары. Яны ліплі да твару, да рук, да ног, усмоктваліся ў чалавечае цела.Галавач.
3.перан.Разм. Назойліва прыставаць да каго‑н. Вяртацца з пустымі рукамі было няёмка. Хоць што-небудзь ды трэба ўзяць. Абы для апраўдання, для адводу вачэй было. Каб не ліплі людзі, не выдумлялі лішняга.Кандрусевіч.
•••
Ліпнуць смалой — настойліва, надакучліва прыставаць да каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далекава́та, прысл., безас.узнач.вык.
Разм. Не зусім блізка; даволі далёка. Да заставы было далекавата, і, пакуль ішлі, Грышка расказваў пагранічніку пра сваё жыццё.Пальчэўскі.Да лесу далекавата — вярсты дзве.Навуменка.// Не так скора. Да ўборкі збожжа было яшчэ далекавата — больш за месяц.Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афёраіафе́ра, ‑ы, ж.
Рызыкоўная нядобрасумленная справа з мэтай выгады, нажывы. Раптам пасля адной асабліва дзёрзкай афёры крымінальны росшук насцярожыўся.Лужанін.Уся гэта ксяндзоўская афёра была патрэбна на тое, каб яшчэ больш умацаваць перад людзьмі аўтарытэт каменя.Пестрак.
•••
Пайсці (пусціцца) на афёругл. пайсці.
[Фр. affaire — справа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)