вы́лупіць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., каго-што.
Разм.
1. Выдраць, вырваць сілаю што‑н. добра ўмацаванае. Вылупіць ліст з кнігі. Вылупіць прабой з вушака.
2. Набіць, адлупцаваць.
•••
Вылупіць вочы (бельмы) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскры́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Шырока распасцерці ў бакі (крылы, рукі). Крыкнуў Саша: — Мы сваім дадому ходам! Кіньма снасці з апранахай у чаўне. Ён раскрыліў рукі, сонцам паліваны човен пырскамі і ветрам абдало. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сама́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да саману, з’яўляецца саманам. Саманная цэгла. // Зроблены з саману. Пасёлак Медзякова шырока рассыпаў па стэпе свае малюсенькія, як белыя гарошынкі, саманныя домікі. Хведаровіч. // Звязаны з прымяненнем саману. Саманнае будаўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паліме́ры
(гр. polymeres, ад polys = шматлікі + meros = частка)
высокамалекулярныя хімічныя злучэнні, якія складаюцца з аднародных, што паўтараюцца, груп атамаў і шырока прымяняюцца ў тэхніцы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
расста́віць
1. (an verschíedenen Órten) áufstellen vt;
расста́віць пасты́ вайск Pósten [Wáchen] áufstellen;
2. (пальцы, ногі) spréizen vt;
шыро́ка расста́віць па́льцы die Fínger spréizen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Раскярэ́тацца ’шырока расставіць ногі’ (швянч., Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, фармальна звязана з літ. išsi‑kerė́ti ’тс’. Параўн. раскірэ́ка, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
agape
[əˈgeɪp]
1.
adv.
разя́віўшыся (ад зьдзіўле́ньня ці нечака́насьці)
2.
adj.
шыро́ка адкры́ты, разя́ўлены
with mouth agape — з разя́ўленым ро́там
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
талья́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Аднарадны рускі гармонік. Музыка не спяшаючыся сеў, закінуў нагу на нагу, збіў на левае вуха шапку-вушанку, падміргнуў Пецю і шырока расцягнуў чырвоныя мяхі тальянкі. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Развалі́цца ’разбурыцца’ (лід., Сл. ПЗБ), ’шырока рассесціся, заняць шмат месца’ (Сцяшк. Сл.), развалі́ць ’раскідаць, разбурыць’ (Сцяшк.). Ад раз- і валі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расхля́шчыць ’адчыніць насцеж (дзверы, вокны)’ (навагр., Жыв. сл.), расхле́шчыць ’адчыніць, раскрыць’ (мазыр., Жыв. НС), расхле́сціць ’шырока раскрыць’ (Сцяшк. Сл.). Гл. хляшчом ’аткрыта’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)