broadly [ˈbrɔ:dli] adv.
1. шыро́ка;
broadly speaking у агу́льных ры́сах; нао́гул ка́жучы
2. пра́ма; адкры́та; рашу́ча;
He looked me broadly in the face. Ён паглядзеў мне прама ў твар.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
universal [ˌju:nɪˈvɜ:sl] adj.
1. усеагу́льны; сусве́тны, шыро́ка распаўсю́джаны;
universal disarmament усеагу́льнае раззбрае́нне;
of universal importance сусве́тнага значэ́ння
2. універса́льны;
a universal mind універса́льны ро́зум;
a universal cause philos. першапрычы́на
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
са́гаўнік
(ад малайск. sagu = сага)
дрэва класа сагаўнікавых, падобнае на пальму, якое пашырана ў тропіках; дае сага, каштоўную драўніну; шырока вырошчваецца як дэкаратыўнае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хлары́ды, ‑аў; адз. хларыд, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Злучэнне хлору з усімі металамі і неметаламі, акрамя кіслароду і фтору. Хларыды азоту.
2. Мінералы, солі салянай кіслаты, шырока выкарыстоўваюцца ў хімічнай і харчовай прамысловасці.
[Лац. chloridum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскі́дзісты, ‑ая, ‑ае.
1. Шырока раскінуты ў бакі. Сядзібу .. [Казачэнкі] аздабляе старая бяроза з раскідзістым, як шацёр, голлем. Навуменка. Грозна схіліўшы свае раскідзістыя рогі, .. [алень] з сілай ударыў імі аб зямлю і кінуўся да ворагаў. В. Вольскі. // З шырока раскінутымі галінамі (пра дрэва, куст). Цьмяна чарнелі паблізу абрысы дрэў, высокіх, вастраверхіх, і нізкіх, раскідзістых, якія ціха, але неспакойна шумелі. Мележ.
2. Раскінуты, размешчаны на вялікай прасторы. Мястэчка відаць адсюль як на далоні, — вялікае, раскідзістае, яно цягнецца праз усю раўніну ад лесу да лесу. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распасцёрты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад распасцерці.
2. у знач. прым. Шырока разведзены ў бакі. Раптам адзін з .. [невядомых] кінуўся да яго з радасна распасцёртымі рукамі: — Васіль Іванавіч! Родненькі! Лынькоў. Нездарма распасцёртыя крыл[ы].. [альбатросаў] маюць два з палавінай метры ўшыркі. Маўр. // З раскінутымі рукамі або нагамі (часцей пра ляжачага). Даша не азвалася. Яна ляжала нерухома, шырока раскінуўшы [апухлыя] ногі. Было балюча глядзець на яе, распасцёртую, бездапаможную. Асіпенка. І канец. І.. [леў] ляжыць, горды, распасцёрты, крутабокі і грывасты. Караткевіч.
•••
З распасцёртымі абдымкамі гл. абдымкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растапы́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Разм.
1. Няўклюдна расставіць, развесці, рассунуць у бакі (рукі, ногі і пад.). Стафанковіч.. шырока растапырыў ногі і ўзліў сабе на галаву ражку цёплай вады. Чорны. [Ілонка] падняла ўверх свае рукі і растапырыла пальцы. Хомчанка. Качаня растапырыла кволенькія крыльцы і наўскасяк зляцела ў кусты. Пальчэўскі. // Раздзьмуць, адтапырыць. Стаенны прыгажун захроп, шырока растапырыўшы ноздры, павёў вушамі і пачаў грабці нагою зямлю. Кулакоўскі. // перан. Раскінуць, распасцерці ў бакі (вецце, галіны і пад.). А затое елка, нібы сваха, Лапы растапырыла свае. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лупіцца, ‑плюся, ‑пішся, ‑піцца; зак.
1. Вызваліцца ад шкарлупіны. Вылупіцца з яйца. □ А.. [кураняты] зусім яшчэ слабенькія, толькі вылупіліся. Курто.
2. Разм. Утаропіцца шырока расплюшчанымі вачамі. З.. [фотакарткі] на Ваню вылупіўся чорнымі вачыма гладка прычэсаны чалавек. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лупіць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., каго-што.
Разм.
1. Выдраць, вырваць сілаю што‑н. добра ўмацаванае. Вылупіць ліст з кнігі. Вылупіць прабой з вушака.
2. Набіць, адлупцаваць.
•••
Вылупіць вочы (бельмы) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскры́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Шырока распасцерці ў бакі (крылы, рукі). Крыкнуў Саша: — Мы сваім дадому ходам! Кіньма снасці з апранахай у чаўне. Ён раскрыліў рукі, сонцам паліваны човен пырскамі і ветрам абдало. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)