Verbum

анлайнавы слоўнік

монахраматы́чны

(ад мона- + храматычны)

аднаколерны, не змешаны;

м-ае святло — святло, якое характарызуецца пэўнай даўжынёй светлавой хвалі (параўн. поліхраматычны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

хвалепадо́бны, ‑ая, ‑ае.

Падобны на хвалю; які мае выгляд хвалі. Хвалепадобныя рухі. □ Над галавою гарэла паўночнае ззянне. Светлыя хвалепадобныя палосы пераліваліся рознымі колерамі, рухаліся, плылі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АКУСТАЭЛЕКТРЫ́ЧНЫ ЭФЕ́КТ,

узнікненне пастаяннага току ці электрарухальнай сілы ў праводным асяроддзі (метал, паўправаднік) пад уздзеяннем бягучай ультрагукавой (УГ) хвалі. Адкрыты Г.Вайнрахам і Х.Дж.Уайтам (ЗША, 1957) у монакрышталях германію. Паяўленне эл. току звязана з перадачай імпульсу (і адпаведна энергіі) ад гукавой хвалі электронам праводнасці. Пад уздзеяннем УГ хвалі ў правадніку ўзнікаюць лакальныя эл. палі, якія распаўсюджваюцца разам з хваляй і захопліваюць носьбіты зараду, што прыводзіць да ўзнікнення акустаэл. току. Акустычны эфект адносіцца да нелінейных эфектаў (гл. Нелінейная акустыка). Выкарыстоўваецца для вымярэння магутнасці УГ сігналу, частотных характарыстык УГ пераўтваральнікаў, для даследавання эл. уласцівасцяў паўправаднікоў.

У.М.Белы.

т. 1, с. 218

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

выпраме́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Вылучаць прамянёвую энергію, светлавыя, цеплавыя і інш. прамяні. Выпраменьваць святло. Выпраменьваць злектрамагнітныя хвалі. □ Пышныя русыя валасы, здавалася, выпраменьвалі ўласнае святло. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ды́бам, прысл.

Падняўшыся ўверх; тарчма, старчаком. Сняцца аглухшыя рыбы, Стогны у далях марскіх, Сняцца узнятыя дыбам Хвалі ад выбухаў іх [мін]. Танк.

•••

Валасы (сталі, становяцца) дыбам гл. волас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нака́твацца, ‑аецца; незак.

1. Зал. да накатваць.

2. Тое, што і накочвацца (у 1 знач.). З мяккім шолахам накатваліся бясконцыя хвалі, імкліва прарэзвалі блакіт беласнежныя чайкі. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўсплыва́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.

Разм. Усплыць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. А калі апала на ваду [пяро], — Пасінелі, зашумелі хвалі, .. І сузор’і лілій паўсплывалі... Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ва́карына ’валы вады на рацэ’ (Яшк.), вако́рына ’тс’ (КТС). Балтызм. Параўн. літ. vakarìnis ’вячэрні; заходні’, vakãris ’заходні вецер’ (Цыхун, Лекс. балтызм, 52). Суфікс адзінкавасці ‑ін‑ з’яўляецца не словаўтваральным сродкам, а вынікам перараскладання на беларускай глебе літоўскага слова. Вагары ’хвалі’ да вакар‑ына з азванчэннем г у інтэрвакальным становішчы пад магчымым уплывам вагацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ва́хта ₁ ’вахта, пост’ (Нас., БРС). Ст.-бел. вахта (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Рус. ва́хта, укр. ва́хта. Запазычанне з польск. wachta < ням. (Гараеў, 40; Фасмер, 1, 280; Шанскі, 1, В, 27) або прама з ням. Wacht (Праабражэнскі, 1, 68).

Ва́хта ₂ ’хвалі на рацэ; кругі ад кінутага ў ваду прадмета’ (Сцяц.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кагерэ́нтнасць

(ад лац. cohaerentia = сувязь)

здольнасць да інтэрферэнцыі, якую выяўляюць пры пэўных умовах хвалі, напр. светлавыя, што маюць пастаянную розніцу фаз.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)