Хітрыя прыёмы, выверты. Усур’ёз [дзядзька Яўтух] гаворыць, а я ўсе яго хітрыкі бачу: хай, маўляў, нагаворацца сабе, хай адны пабудуць брыгадзір з трактарысткаю.Бялевіч.[Міця] добра бачыў хітрыкі рудога круцяля, які галасней за ўсіх крычаў, абвінавачваючы другіх у парушэнні правіл.Навуменка.// Круцельства, падман. Ёсць на хітрыкі майстры: Не рыхтуюцца да ўрокаў, А глядзяць, каб бокам-скокам Жыць шпаргалкай да пары.Кірэенка.[Мікола:] — Ты адгарадзіўся ад людзей высокім плотам, думаў лажыцца на хітрыках і махінацыях.Краўчанка.// Выбрыкі, гарэзлівыя штукі, свавольства. Хлапчукі пусціліся на хітрыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дуда́ ’дуда, дудка’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Сл. паўн.-зах.). *Duda, *dudъka вядома ва ўсіх слав. мовах (агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 146) і з’яўляецца старым утварэннем гукапераймальнага характару. Сюды адносяцца і дзеясловы *dudati, *dudeti (у тым ліку і бел.дудзець), *duditi (параўн. і бел.дудзіць), якія маюць прасл. характар (гл. у Трубачова, там жа, 147). Таксама прасл. словам можна лічыць і *dudarь (параўн. і бел.дуда́р). Магчыма, сюды адносіцца і бел.ду́ды ’жарты, падман’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бутафо́рыя
(ад іт. buttafuori = памочнік рэжысёра)
1) абсталяванне для спектакля (мэбля, пасуда, зброя і інш.), а таксама штучныя прадметы, якія выстаўляюцца на вітрынах магазінаў замест сапраўдных;
2) перан.падман, фальш, разлічаныя на знешні эфект.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
інтры́га, ‑і, ДМ ‑рызе, ж.
1.звычайнамн. (інтры́гі, ‑рыг). Скрытыя непрыстойныя дзеянні з мэтай нашкодзіць каму‑, чаму‑н.; нагаворы, падкопы. Інтрыгі міжнароднай рэакцыі. □ Не менш бязлітасна зрабіла, эксплуатавала сялян і гарадскі люд духавенства, пускаючы ў ход побач з грубым насіллем усякага роду падман, подкуп, шпіянаж, інтрыгі.Алексютовіч.
2. Сюжэтная лінія ў мастацкім творы, для якой характэрны асаблівы драматызм і напружанасць дзеяння. У бытавой драме і камедыі Галубок здзіўляў жывасцю дзеяння, дынамічнасцю і майстэрствам інтрыгі.Гіст. бел. сав. літ.
3. Нядоўгая любоўная сувязь. Любоўная інтрыга.
[Фр. intrigue.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
schändlich
a
1) гане́бны, гню́сны
ein ~er Betrúg — гню́сны падма́н
2) брды́кі, агі́дны, паску́дны, га́дкі
ein ~er Kerl — агі́дны [га́дкі] чалаве́к
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прыхава́цьсов.
1. (спрятать тайком) припря́тать;
п. запа́лкі ад дзяце́й — припря́тать спи́чки от дете́й;
2. (с целью запасти, сохранить) припря́тать, прибере́чь;
п. крыху́ гро́шай — припря́тать (прибере́чь) немно́го де́нег;
3. (не обнаружить) прикры́ть, скрыть;
п. падма́н — скрыть обма́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зре́ниеср. зрок, род. зро́ку м.;
обма́н зре́нияпадма́н (ілю́зія) зро́ку;
име́ть сла́бое зре́ние мець дрэ́нны зрок;
потеря́ть зре́ние стра́ціць зрок, асле́пнуць;
◊
по́ле зре́ния по́ле зро́ку;
то́чка зре́ния пункт по́гляду (гле́джання);
под угло́м зре́ния з пу́нкта по́гляду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мінерал класа фасфатаў Ca5[PO4]3·(F,Cl, OH)2. Колькасць фосфарнага ангідрыту P2O5 — 41—42,3%. Прымесі CO2, SO3, SiO2, Mn, рэдказямельных элементаў, U, Sr і інш. Крышталізуецца ў гексагацальнай сінганіі, утвараючы падоўжана-прызматычныя, ігольчастыя, радзей таблітчастыя крышталі. Агрэгаты зярністыя, зямлістыя і інш. Колер белы, блакітны, жоўты, фіялетавы, чорны. Бляск шкляны, тлусты. Цв. 5. Шчыльн. ад 2,95 да 3,8 г/см³. Паходжанне магматычнае, гідратэрмальнае, пнеўматалітавае. Сумесь апатыту з кальцытам, гіпсам і інш. у выглядзе зямлістых утварэнняў або канкрэцый наз.фасфарытам. Сыравіна для вытв-сці ўгнаенняў, фосфарнай кіслаты і яе соляў; выкарыстоўваецца ў металургіі, керамічнай і шкляной прам-сці. На Беларусі як акцэсорны мінерал трапляецца ва ўсіх адкладах. Сінтэтычны апатыт з прымессю рэдказямельных элементаў выкарыстоўваюць у оптыцы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Mel in ore, verba lactis, fel in corde, fraus in factis
Мёд на языку, малако на словах, жоўць у сэрцы, падман у справе.
Мёд на языке, молоко на словах, желчь в сердце, обман в деле.
бел. Хітры чалавек гаворыць як лістом сцеле, а ў кішэні гарачы камень трымае. На языку мёд, а пад языком лёд. Лістам сцелецца, а ўкусіць цэліцца.
рус. Речи что мёд, а дела как полынь. Словами, что листьем, стелет, а делами, что иглами, колет. В глаза льстит, а за глаза пакостит. На языке мёд, а в сердце лёд. Голос соловьиный, а жало змеиное. Мягко стелет, да жестко спать.
фр. Parle la bouche mais le cœur n’y touche (Рот говорит, a сердце не затрагивает).
англ. When the fox preaches, then beware your geese (Когда проповедь читает лиса ‒ береги гусей).
нем. Honig im Munde, Galle im Herzen (Мёд во рту, жёлчь в сердце).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)