gemách
1.
a спако́йны, ці́хі, паво́льны
2.
adv спако́йна, ці́ха, пама́лу, паво́льна
nur ~! — спако́йна, цішэ́й!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
amble
[ˈæmbəl]
1.
n.
1) і́нахадзь f. (ко́нскі бег)
2) паво́льны крок m.
2.
v.i.
1) бе́гчы і́нахадзьдзю (пра каня́)
2) паво́льна кро́чыць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Кі́рзаць ’павольна ісці’ (Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ. kifzinti ’тс’ (там жа, 464).
◎ Кірза́ць ’няўмела плесці’ (Сцяшк. Сл., КЭС, лаг.). Да кірзаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карпа́ць 1 ’калупаць, павольна рабіць што-небудзь’ (Нас., Янк. III, Мал., Гарэц., Др.-Падб.). Гл. корпаць.
Карпа́ць 2 ’укараціць што-небудзь’ (Др.-Падб.). Гл. кірпаты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раздзяндзю́ліваць, раздзяндзю́рываць ’павольна нудна размаўляць’ (Юрч. СНЛ), дзюндзю́ля, дзюндзю́ра, дзю́ндзя ’балбатня’ (там жа). Гукаперайманне, параўн. укр. дзидзиґати, дзиндзиґати ’размаўляць па-габрэйску’ (Смаль-Стоцкі, Приміт., 155).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дыфтэры́я, ‑і, ж.
Вострая заразная хвароба, пераважна дзіцячая, якая суправаджаецца запаленнем зева, слізістых абалонак носа, гартані і агульным атручэннем арганізма. Жыццё павольна пакідала маленькае кволае цела, зламанае цяжкай формай дыфтэрыі. Шамякін.
[Грэч. dyphthérion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выжыма́ць ’выціскаць’ (Бяльк.), выжыма́цца ’натужвацца; выкідваць штукі, рабіць выбрыкі’ (Бяльк.), выжаць спарт. ’павольна ўзняць штангу, гіру і г. д.’ (БРС). Запазычанне з рус. выжать, выжимать ’выціскаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прыцю́паць ’прыйсці павольна, па-старыкоўску’ (Янк. 2), прыцюпацца, пріцюпацца, пріцёпацца ’змарыцца ходзячы, здарожыцца’ (Нас.; мсцісл., З нар. сл.), прытіпатысь экспр. ’прыйсці’ (кам., Жыв. НС). Гл. цюпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Festina lente (Suetonius)
Спяшайся павольна.
Спеши/торопись медленно.
бел. Цішэй едзеш ‒ далей будзеш. Ідзі ціха, абмінеш ліха. Ціхім крокам далей зойдзеш. Як паедзеш у аб’езд, будзеш у абед, а як нацянькі ‒ будзеш к вячэры.
рус. Тише едешь ‒ дальше будешь. Потише ‒ к делу поближе. Дело верши, да не спеши. Тихий воз будет на горе. Шагом обозы идут.
фр. Hatêz-vous lentement (Спешите/торопитесь медленно).
англ. Hasten slowly (Спеши медленно).
нем. Eile mit Weile (Спеши медленно).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
sácht, sáchte
1.
a ці́хі, паво́льны, асцяро́жны
2.
adv асцяро́жна, паво́льна, ці́ха
ímmer [nur mal] ~e! — спако́йна!, ці́ха!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)