Сядзі́ба ’жылыя і гаспадарчыя пабудовы разам з садам, агародам’, ’прысядзібны ўчастак’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Касп., Шат.; ашм., Стан.; ЛА, 4; Сцяшк., Яшк.), ’агародная зямля’ (Бяльк.), сядзі́ба, сядзі́ма ’двор з агародам; месца жыхарства’ (Сл. ПЗБ), сыды́ба ’тс’ (Клім.), седзі́ба ’тс’ (ТС), ’задніца’ (Сержп. Грам.). Польск. siedziba ’тс’. Дэрываты ад прасл. *sěděti ’сядзець’ (Борысь, 545–546) з суф. ‑(i)ba‑, магчыма, па ўзору садзіба (гл.), дзе ‑i‑ ў суфіксе заканамернае, або сяліба (гл.), параўн. выбіраючы место для сялібы, трэба глядзець, каб не трапіць часам на такое мейсцо, дзе ўжэ была сядзіба (Сержп. Прымхі, 116).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ме́сца ср., в разн. знач. ме́сто;

ён пабыва́ў у трох ~цах — он побыва́л в трёх места́х;

у ваго́не няма́ ме́сцаў — в ваго́не нет мест;

у кні́зе мно́га ціка́вых ме́сцаў — в кни́ге мно́го интере́сных мест;

у бага́ж зда́дзена пяць ме́сцаў — в бага́ж сдано́ пять мест;

маляўні́чае м. — живопи́сное ме́сто;

◊ на ~цы злачы́нства — на ме́сте преступле́ния;

стая́ць на ~цы — стоя́ть на ме́сте;

сла́бае м. — сла́бое ме́сто;

балю́чае м. — больно́е ме́сто;

ні з м. — ни с ме́ста;

ву́зкае м. — у́зкое ме́сто;

з м. на м. — с ме́ста на ме́сто;

мець м. — име́ть ме́сто;

во́чы на мо́крым ~цы — глаза́ на мо́кром ме́сте;

сэ́рца (душа́) не на ~цы — се́рдце (душа́) не на ме́сте;

ве́даць (знаць) сваё м. — знать своё ме́сто;

з м. ў кар’е́р — с ме́ста в карье́р;

не да м. — не к ме́сту, неуме́стно, некста́ти;

цёплае м. — тёплое ме́сто;

тапта́цца на м. — топта́ться на ме́сте;

на ро́ўным ~цы — на ро́вном ме́сте;

паста́віць на (сваё) м. — (каго) поста́вить на (своё) ме́сто (кого);

зру́шыць спра́ву з м. — сдви́нуть де́ло с мёртвой то́чки;

жыво́га м. няма́ — живо́го ме́ста нет;

пусто́е м. — пусто́е ме́сто;

паста́віць сябе́ на чыё-не́будзь м. — поста́вить себя́ на чьё-л. ме́сто;

то́лькі мо́крае м. застане́цца — то́лько мо́крое ме́сто оста́нется;

на сваі́м ~цы — на своём ме́сте;

агу́льнае м. — о́бщее ме́сто;

няма́ м., не паві́нна быць м. — (чаму) нет ме́ста, не должно́ быть ме́ста (чему);

каб я з гэ́тага м. не сышо́ў (не сышла́) — не сойти́ мне с э́того ме́ста;

м. пад со́нцам — ме́сто под со́лнцем;

на (са́мым) ві́дным ~цы — на (са́мом) ви́дном ме́сте;

не знахо́дзіць (сабе́) м. — не находи́ть (себе́) ме́ста;

сухо́га м. няма́ — сухо́й ни́тки нет;

на го́лым ~цы — на го́лом ме́сте;

мазгі́ не на ~цы — не все до́ма;

на адны́м ~цы і ка́мень абраста́е — посл. на одно́м ме́сте и ка́мень обраста́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

засе́ка и за́сека

1. (место после срубки леса) па́сека, -кі ж.;

2. воен., ист. засе́ка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

распи́л м., спец.

1. (действие) распіло́ўванне, -ння ср., распіло́ўка, -кі ж.;

2. (место разреза) распі́л, -лу м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

переру́б м.

1. (действие) перасяка́нне, -ння ср.;

2. спец. (место, где что-л. перерублено) перасе́к, -ку м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

протёс м., спец.

1. (действие) прачэ́с, -су м., прачэ́сванне, -ння ср.;

2. (протёсанное место) прачэ́с, -су м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

скол м.

1. (действие) ско́лванне, -ння ср., ско́лка, -кі ж.;

2. (место откола) скол, род. ско́лу м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

штуко́вка ж., портн.

1. (действие) штукава́нне, -ння ср., штуко́ўка, -кі ж.;

2. (заштукованное место) штуко́ўка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

вы́нятка ж.

1. (отрывок текста) вы́держка, извлече́ние ср.;

2. (пропущенное место) про́пуск м.;

3. изъя́тие ср., вы́емка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

заці́шак, -шку м.

1. зати́шье ср., зати́шек прост.; подве́тренная сторона́; заве́трие ср., разг.;

2. перен. укро́мное ме́сто

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)