гру́дзі, -дзе́й, Т -дзьмі́, -дзя́мі.
1. Пярэдняя частка тулава ад шыі да жывата, а таксама поласць гэтай часткі тулава.
Шырокія г.
Боль у грудзях.
Біць (сябе) у грудзі (таксама перан.: ад роспачы або запэўніваючы ў чым-н.).
2. Малочныя залозы ў жанчыны.
Карміць дзіця грудзьмі.
Адняць ад грудзей.
3. Верхняя пярэдняя частка адзення.
Вышыць г. ў сукенцы.
|| прым. грудны́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Грудное дзіця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
limfatyczny
limfatyczn|y
фізіял. лімфатычны;
węzeł ~y — лімфатычны вузел;
gruczoły ~e — лімфатычныя залозы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gruczoł, ~u
м. біял. залоза;
gruczoł limfatyczny — лімфатычная залоза;
~y potowe — потавыя залозы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
chłonny
1. хім., фіз. паглынальны;
2. перан. успрымальны;
gruczoły ~e анат. лімфатычныя залозы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кардыя́льны
(лац. cardialis)
уваходны;
к-ыя залозы — трубчастыя залозы пазваночных, размешчаныя ў слізістай абалонцы ўваходнага аддзела страўніка;
к-ыя целы — эндакрынныя і нейрагемальныя органы насякомых, якія накапляюць нейрасакрэты мозгу і выводзяць іх у гемалімфу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
асмафо́ры
(ад гр. osme = пах + -фор)
асобыя залозы ў раслінных кветках, якія выдаюць пах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
паратырэо́ідны
(ад пара- + гр. thyreoeides = шчытападобны)
які адносіцца да каляшчытападобнай залозы (напр. п. гармон).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
параты́т
(ад пара- + гр. us, otos = вуха)
запаленне калявушнай сліннай залозы;
п. эпідэмічны — свінка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
політэлі́я
(ад полі- + гр. phele = сасок)
павялічаная колькасць саскоў малочнай залозы як дэфект развіцця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАРМАНА́ЛЬНЫЯ ПРЭПАРА́ТЫ,
рэчывы, якія маюць у сабе гармоны або іх сінт. аналагі і ўжываюцца для гармонатэрапіі. Атрымліваюць іх з залоз унутр. сакрэцыі жывёл або сінтэтычна. Па хім. будове належаць да бялковых ці пептыдных рэчываў (прэпараты гармонаў гіпаталамуса, гіпофіза, парашчытападобнай і падстраўнікавай залоз), вытворных амінакіслот (прэпараты шчытападобнай залозы), стэроідных злучэнняў (прэпараты кары наднырачнікаў і палавых залоз).
Гарманальныя прэпараты гіпаталамуса і гіпофіза — кортыкатрапін, які стымулюе дзейнасць кары наднырачнікаў, самататрапін — рост арганізма, тыратрапін — сакрэцыю гармонаў шчытападобнай залозы, саматастацін прыгнечвае выпрацоўку гармону росту, лактын павялічвае выдзяленне малака малочнымі залозамі пасля родаў, ганадатрапін стымулюе функцыю палавых залоз, аксітацын, пітуітрын — мускулатуру маткі, вазапрэсін — гладкую мускулатуру. Гарманальныя прэпараты шчытападобнай і парашчытападобнай залозы (тырэаідзін, тыратаксін, паратырэаідзін) назначаюць пры недастатковай функцыі гэтых залоз; кальцытацын рэгулюе абмен кальцыю. Гарманальныя прэпараты падстраўнікавай залозы — інсулін ужываюць пры цукр. дыябеце. Гарманальныя прэпараты кары наднырачнікаў — глюкакартыкоіды (гідракартызон, прэднізалон, дэксаметазон) рэгулююць функцыі наднырачнікаў, маюць процізапаленчыя і проціалергічныя ўласцівасці, мінералакартыкоіды назначаюць пры Адысонавай хваробе. Гарманальныя прэпараты жаночых палавых залоз — эстрагены (эстрадыёл, сінестрол) ужываюць пры аменарэі, у клімактэрыяльны перыяд, гестагены (прагестэрон, прагнін) выкарыстоўваюць для прафілактыкі выкідышаў, пры парушэнні менструацыі. Гарманальныя прэпараты мужчынскіх палавых залоз (тэстастэрон) ужываюць пры функцыян. недастатковасці гэтых залоз. Гл. таксама Гармоны.
А.С.Захарэўскі.
т. 5, с. 63
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)