ДЗЮШАНЕ́Я (Duchesnea). манатыпны род кветкавых раслін сям. ружавых. 1 від — Дз. індыйская (D. indica). Пашыраны ва Усх. Азіі, інтрадукаваны ў многія краіны, у т.л. на Беларусь.
Шматгадовая апушаная травяністая расліна з паўзучым аблісцелым сцяблом даўж. да 1 м. Прыкаранёвае лісце доўгачаранковае, трайчастае, сцябловае — кароткачаранковае, адваротнаяйцападобнае або рамбічнае. Кветкі жоўтыя, адзіночныя, на доўгіх тонкіх кветаножках. Плод — жоўтая несапраўдная ягада. Лек., харч. і дэкар. расліна.
т. 6, с. 133
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
brass [brɑ:s] n.
1. лату́нь, жо́ўтая медзь; рэч з лату́ні
2. гру́па ме́дных музы́чных інструме́нтаў (у аркестры); аркестра́нты гэ́тай гру́пы
3. мемарыя́льная до́шка (у храме)
4. BrE, infml, dated гро́шы
5. AmE, infml ва́жныя асо́бы
6. наха́бства
7. нячу́ласць
♦
as bold as brass бессаро́мны, наха́бны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Жаўкрыне́ц ’неўрадлівая глеба’ (лун., Шатал.), жоўкрэнец ’пясчаны грунт, пясок’ (пін., Яшкін, 65), жо́вэнец ’жоўтая зямля’ (пін., Нар. лекс., 101), жоўклінец, жоўцінец, жоўрэне́ц (палес., Выг. дыс.). Сувязь з жоўты можа быць другаснай. Варыянтнасць форм на невялікім (зах.-палес.) арэале сведчыць, магчыма, аб пошуку народна-этымалагічнага тлумачэння няяснага слова. Параўн. жаўква, жаўклець з некалькі шырэйшым распаўсюджаннем. Ці не звязана з жоўклы ’сапсаваны, кепскі’; гл. жоўкнуць. Далейшая кантамінацыя вяла да змен у значэнні, звязаных з ’жоўты’ > ’пясок’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВІНДЗО́РСКАЯ,
сорт грушы, выведзены ў Нідэрландах. На Беларусі (акрамя Віцебскай вобл.) рэкамендаваны ў прысядзібным садаводстве.
Дрэва моцнарослае, крона пірамідальная, сярэдняй гушчыні. Пачынае плоданашэнне на 4—5-ы год. Сорт сярэднезімаўстойлівы, высокаўраджайны, амаль не пашкоджваецца хваробамі. Плады сярэдняй велічыні (100—120 г). Скурка зеленавата-жоўтая, з невял. карычняватым румянцам. Мякаць белая, сярэдняй сакавітасці, паўмасляністая, кіславата-салодкая, крыху даўкая, здавальняючага смаку. Спажывецкая спеласць настае ў пач. жніўня.
М.Р.Мялік.
т. 4, с. 183
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕРГАМО́ТНАЯ,
сорт грушы селекцыі Бел. НДІ пладаводства. Выведзены скрыжаваннем сартоў Сапяжанка і Дуля остзейская. На Беларусі пашырана ў прысядзібным садаводстве.
Дрэва моцнарослае, крона акруглая, густая. Сорт зімаўстойлівы, высокаўраджайны, мала пашкоджваецца хваробамі. Плоданашэнне пачынае на 6—7-ы год. Плады сярэдняй велічыні (110—120 г), шарападобныя, злёгку сплясканыя. Скурка светла-жоўтая з малінавым румянцам. Мякаць белая, рыхлая, сакаўная, салодкая, добрага смаку. Спажывецкая спеласць настае ў сярэдзіне жніўня.
М.Р.Мялік.
т. 3, с. 110
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прыкіда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прыкінуцца.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пападацца, трапляцца паміж кім‑, чым‑н.; пракідацца. Сям-там прыкідаліся белыя гімнасцёркі і казённыя раменныя папругі. Колас. Бярэзінка была жоўтая, але сям-там прыкідаліся яшчэ і зялёныя лісточкі. С. Александровіч. Між.. вазоў таўклося процьма дзяўчат і хлопцаў, між якімі рэдкімі адзінкамі прыкідаліся чыноўнікі з блішчастымі цэшкамі. Гартны.
3. Зал. да прыгадаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хром, ‑у, м.
1. Хімічны элемент, цвёрды метал шэра-стальнога колеру, які выкарыстоўваецца для вырабу цвёрдых сплаваў, для пакрыцця металічных вырабаў.
2. Жоўтая, аранжавая, чырвоная ці зялёная мінеральная фарба (вокіс хрому або соль хромавай кіслаты).
3. Сорт мяккай тонкай скуры. Міхась сумеўся: было нязручна вось так адразу расчынаць гаворку пра хром, падэшвы, усцілкі. Асіпенка. Баўтрукоў не ішоў, а амаль бег да сцэны, суха шоргаючы рукавамі спартыўнага пінжака з карычневага хрому. Савіцкі.
[Ад грэч. chrōma — колер, фарба.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пля́ма ж., прям., перен. пятно́ ср.;
чарні́льная п. — черни́льное пятно́;
гане́бная п. — позо́рное пятно́;
○ жо́ўтая п. — анат. жёлтое пятно́;
сляпа́я п. — слепо́е пятно́;
со́нечныя ~мы — со́лнечные пя́тна;
радзі́мая п. — роди́мое пятно́;
◊ бе́лая п. — бе́лое пятно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́дмій
(н.-лац. cadmium, ад гр. kadmeia = цынкавая руда)
1) хімічны элемент, серабрыста-белы метал, які знаходзіцца пераважна ў цынкавых рудах;
2) жоўтая фарба розных адценняў, якая прымяняецца ў алейным жывапісе, кераміцы і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сафо́ра
(н.-лац. sophora, ад ар. sofara = жоўтая расліна)
дрэвавая або кустовая расліна сям. бабовых з непарнаперыстым лісцем і белымі, ружовымі або фіялетавымі кветкамі ў гронках або мяцёлках, пашыраная пераважна ў тропіках і субтропіках.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)