баталі́ст

(іт. battaglista, ад battaglia = бой, бітва)

мастак, творчасць якога прысвечана ваеннай тэматыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

разыгра́цца сов., в разн. знач. разыгра́ться;

арты́сты ~ра́ліся — арти́сты разыгра́лись;

~ра́лася бі́тва — разыгра́лось сраже́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сраже́ние ср.

1. бі́тва, -вы ж.; (бой) бой, род. бо́ю м.;

генера́льное сраже́ние генера́льная бі́тва;

по́ле сраже́ния по́ле бі́твы;

дать сраже́ние даць бой;

вы́играть сраже́ние вы́йграць бі́тву;

2. перен. (игра во что-л.) гульня́, -ні́ ж.; змага́нне, -ння ср.; бі́тва, -вы ж.; см. сража́ться, срази́ться.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пабо́ішча, ‑а, н.

1. Вялікая бітва; бой (у 1 знач.). Ты паўвайны прайшоў сумленныя салдатам, вынес на сваіх плячах не адно пабоішча. Ракітны. Не дай разгарэцца пабоішчам новым, Ты міру, адзінству свайму паслужы. Бачыла. // Месца, дзе адбывалася бітва.

2. Разм. Жорсткая бойка. Удзельнічаць у вулічным пабоішчы.

•••

Лядовае пабоішча — разгром наўгародцамі нямецкіх рыцараў-захопнікаў у 1242 г. у бітве на лёдзе Чудскога возера.

Мамаева пабоішча — а) пра вялікую сварку, бойку; б) пра поўны беспарадак. [Ад імя татарскага хана Мамая, які ў 14 ст. зрабіў спусташальнае нашэсце на Русь]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асэнсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Зразумець, усвядоміць сэнс, значэнне чаго‑н. І дзіўныя пачуцці апанавалі мяне: да болю ў сэрцы захацелася паехаць туды, на поўдзень, дзе ідзе, шырыцца страшная бітва, якую нават цяжка асэнсаваць. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЯДРО́ША, Вядрошка,

рака ў Смаленскай вобл. Расійскай Федэрацыі, правы прыток Кацілаўкі (бас. Дняпра, недалёка ад г. Дарагабуж). Каля Вядрошы ў 1500 адбылася бітва паміж войскамі ВКЛ і Маскоўскай дзяржавы. Гл. Бітва на Вядрошы 1500.

т. 4, с. 338

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сабанту́й, ‑я, м.

У татараў і башкіраў — народнае свята, звязанае з заканчэннем вясенніх палявых работ. // перан. Разм. Шумлівая пагулянка; калатня; бітва. Во толькі звозіць яшчэ раз кампанію і ўчыніць суседзям невялічкі сабантуй, па-свойму, па-шафёрску. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сеча старое ‘бой, бітва’ (ТСБМ, Ласт.), ‘разаніна’ (Некр. і Байк.), ст.-бел. сѣча: вчинили бой и сѣчу великую ‘бой ваенных атрадаў, узброеных мячамі’ (Праблемы філал., 135). Ад *sekti, гл. сячы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

sanguinary [ˈsæŋgwɪnəri] adj.

1. dated, fml крыва́вы, кровапралі́тны;

a sanguinary battle кровапралі́тная бі́тва

2. лю́ты, крыважэ́рны;

a sanguinary tyrant лю́ты тыра́н;

sanguinary laws крыва́выя зако́ны

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

бата́лія, ‑і, ж.

1. Уст. Бітва, бой. Гродзенская губерня была месцам жорсткіх баталій у вайну 1812 года. / у перан. ужыв. Футбольныя баталіі.

2. Разм. жарт. Бурная сварка, бойка. [Рымар:] — Учора трохі кепска атрымалася. Прымусіў вас быць сведкам сямейнай баталіі. Арабей.

[Фр. bataille.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)